Mazowsze zaskarżyło "janosikowe" do TK

W opinii Sejmiku „system ustalania wpłat do budżetu państwa narusza gwarantowane przez Konstytucję RP oraz Europejską Kartę Samorządu Lokalnego prawo do samodzielnego kształtowania polityki finansowej, a brak określenia górnego pułapu wpłat z tytułu subwencji wyrównawczej może doprowadzić do sytuacji, w której samorząd nie tylko nie będzie mógł realizować ważnych inwestycji, ale także wywiązywać się ze swoich zadań wobec obywateli”.

Marszałek Województwa Mazowieckiego, Adam Struzik, zaznaczył, że w rozumieniu władz samorządu całej obecnej sytuacji winny jest błąd systemowy. „Wyrównywanie poziomu rozwoju poszczególnych regionów jest kompetencją państwa. Tymczasem – w praktyce - jest to niemal w całości zrzucone na barki jednego województwa”.

 

Marszałek podkreślił, że Mazowsze nie uchyla się od wspierania innych regionów, o czym świadczy przekazanie w ostatnich latach ok. 4,5 mld zł na ten cel. Jednak w tym roku „janosikowe” zabierze Mazowszu ponad połowę dochodów.

 

W związku z tym, aby po prostu móc wykonywać swoje zadania, samorząd województwa musi zaciągać kredyty i emitować obligacje w zasadzie po to, aby móc wywiązać się z obowiązku wpłat z tytułu subwencji, co w odczuciu władz samorządu jest niezgodne z Konstytucją RP, gwarantującej samorządom samodzielność finansową.

 

Z kolei Wicemarszałek Ludwik Rakowski dodał, że wymagania systemowe są dla Mazowsza dużym obciążeniem. „Do 19 lutego br. wpływy województwa wyniosły 81 mln zł, jednak w tym samym czasie, w ramach „janosikowego”, trzeba było oddać do budżetu państwa ponad 156 mln zł.”.

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

 

„Janosikowe” (subwencja wyrównawcza) to obowiązkowa wpłata do budżetu państwa (przez który jest dystrybuowana), płacona przez najbogatsze samorządy na rzecz pozostałych. W przypadku województw sytuacja ta dotyczy obecnie tylko Mazowsza i Województwa Dolnośląskiego. To drugie przekaże jednak na ten cel tylko 16 mln zł., natomiast Mazowsze - 940 mln zł, czyli ponad połowę przewidywanych dochodów województwa uzyskiwanych z wpływów z podatków.

 

Według władz województwa, mimo dużego obciążenia, do tej pory Mazowsze w pełni wywiązywało się z obowiązków wynikających z „janosikowego”, jednak w tym roku sytuacja finansowa województwa drastycznie się pogorszyła.

 

Pogorszenie to jest konsekwencją ubiegłorocznego kryzysu gospodarczego, który w dużej mierze dotknął także przedsiębiorców, a właśnie podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) stanowi znaczącą część wpływów do budżetów województw.

 

Dodatkowo, na Mazowszu - w porównaniu do innych województw - udział ten jest wyjątkowo duży i stanowi aż 80-90 proc. bieżących dochodów tego szczebla samorządu. Jednak w tym roku wpływy z tego tytułu (w porównaniu do 2007 r.) spadły aż o 20 proc., przez co kryzys stał się dla Mazowsza szczególnie odczuwalny. Sytuację pogarsza fakt, że „janosikowe” ustala się na podstawie dochodów sprzed kolejnych dwóch lat, a odnosząc to do bieżącej sytuacji, właśnie dwa lata temu dochody Województwa Mazowieckiego były rekordowo wysokie, a w tym roku są najniższe od szeregu lat.

 

Wobec nałożenia się tych dwóch czynników tegoroczna pula środków przeznaczonych w budżecie województwa na inwestycje musiała zmniejszyć się o ponad 400 mln zł. Aby województwo w ogóle mogło realizować niezbędne inwestycje, musi zaciągać kosztowne kredyty. Na koniec 2009 r. zadłużenie Województwa Mazowieckiego wyniosło 1,634 mld zł., co stanowi 36 proc. kwoty przekazywanej w ramach „janosikowego” w ostatnich latach.

 

Poziom zadłużenia oraz ciągle rosnąca wysokość wpłaty subwencyjnej do budżetu państwa zmusza Samorząd Województwa Mazowieckiego do rezygnacji i rozkładania w czasie wielu inwestycji. Mimo realnej możliwości zakończenia wielu zadań do końca 2012 roku, brak możliwości finansowych zmusza władze województwa do ich finalizacji dopiero w roku 2021. Tymczasem Mazowsze jest największym województwem w kraju, a inwestycje realizowane na jego terenie nie służą tylko i wyłącznie mieszkańcom tego regionu, ale także całej Polski.

 

Zdaniem władz województwa, obowiązujący system ustalania wpłat do budżetu państwa narusza gwarantowaną przez Konstytucję RP samodzielność finansową Samorządu Województwa Mazowieckiego, a tym samym jest sprzeczny z ideą samorządności, będącą jedną z podstaw sprawnego funkcjonowania państwa demokratycznego.

 

Utrzymanie obecnego systemu naliczania subwencji i zasad jej dalszej dystrybucji może doprowadzić do sytuacji, w której Województwo Mazowieckie po prostu nie będzie w stanie realizować przypisanych ustawami zadań własnych.

 

NiP