Matura 2021 bez obowiązkowego egzaminu ustnego

Zniesienie obowiązku przystąpienia do egzaminu ustnego i egzaminu z jednego przedmiotu dodatkowego na poziomie rozszerzonym, a także umożliwienie zmiany deklaracji przystąpienia do egzaminu - zawiera m.in. rozporządzenie dotyczące egzaminów zewnętrznych.

Chodzi o podpisaną w środę przez ministra edukacji i nauki Przemysława Czarnka nowelizację rozporządzenia w sprawie szczególnych rozwiązań w okresie czasowego ograniczenia funkcjonowania jednostek systemu oświaty w związku z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19.

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2021

Zmiana formuły egzaminu maturalnego i ósmoklasisty

Zawiera ona zmiany dotyczące formuły egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnym, które obowiązywać będą w 2021 r. Nowelizacja zawiera też dwa załączniki zawierające wymagania egzaminacyjne.

"Zgodnie z zapowiedzią podpisałem właśnie rozporządzenie dotyczące zmian na egzaminie ósmoklasisty i egzaminie maturalnym w 2021 r. Wszystko robimy w sposób wcześniej zaplanowany i zakomunikowany państwu - wszystko zgodnie z terminarzem, który został wcześniej nakreślony" - powiedział Czarnek w środę na konferencji prasowej.

"Będzie to zdecydowanie prostsza formuła egzaminu ósmoklasisty i zwłaszcza egzaminu maturalnego. Po trzecie określiliśmy jasne wymagania egzaminacyjne" - poinformował.

Dodał, że Polska jest jednym z pierwszych krajów w Europie, który określił zasady przeprowadzania egzaminów w roku szkolnym 2020/2021 w okresie pandemii.

W listopadzie minister edukacji i nauki zapowiedział, że w 2021 r. egzamin ósmoklasisty i egzamin maturalny mają być przeprowadzone wyjątkowo na podstawie wymagań egzaminacyjnych, a nie jak w ubiegłych latach na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej. Zapowiedział, też zmiany dotyczące samej formuły egzaminów.

Od 20 do 27 listopada br. trwały prekonsultacje projektu wymagań, podczas których każdy zainteresowany mógł przekazać swoje opinie do Ministerstwa Edukacji Narodowej na temat treści proponowanych wymagań. Nadesłano ich ponad 2,5 tys. Jak poinformował w środę Czarnek zostały one uwzględnione w ostatecznym kształcie rozporządzenia.

"Efektem tych konsultacji i opinii jest kilka bardzo ważnych zmian. Jedna z nich - nie będzie w tym roku obowiązkowej matury ustnej. Takie były postulaty zgłaszane przez środowiska nauczycielskie, środowiska uczniów, środowiska rodziców. Przychylamy się do tych opinii" - powiedział minister edukacji i nauki. "Egzaminu ustnego nie będzie, tak jak nie było go również w 2020 r." - dodał.

Chodzi o egzaminy ustne z języka polskiego, języka obcego nowożytnego i języka mniejszości narodowej (dla uczniów ze szkół dla mniejszości narodowych). Będą mogli przystąpić do niej – podobnie jak w 2020 r. – absolwenci, którym wynik z tego egzaminu jest potrzebny w postępowaniu rekrutacyjnym na uczelnię zagraniczną.

"Druga z bardzo ważnych zmian dotyczy przystąpienia do egzaminu na poziomie rozszerzonym. Przystąpienie do egzaminu na poziomie rozszerzonym będzie nieobowiązkowe" - poinformował minister. Chodzi egzamin z przedmiotu do wyboru.

Maturzysta musi obowiązkowo przystąpić do trzech egzaminów pisemnych: z języka polskiego, matematyki i języka obcego nowożytnego (obligatoryjne są na poziomie podstawowym; chętni mogą je zdawać także na rozszerzonym). W latach ubiegłych abiturienci musieli też obowiązkowo przystąpić do jednego pisemnego egzaminu z przedmiotu do wyboru; chętni mogli przystąpić jeszcze do pięciu takich egzaminów.

W 2021 r. egzamin z przedmiotu do wyboru będzie tylko dla chętnych. Chętni będą mogli przystąpić tak jak dotąd nawet do sześciu takich egzaminów, jeżeli będzie im to potrzebne w postępowaniu rekrutacyjnym do szkoły wyższej.

Resort edukacji przypomina, że tegoroczni maturzyści mogą jeszcze zmienić złożone we wrześniu deklaracja maturalne dotyczące egzaminów. Mają czas na to tak jak dotąd do 7 lutego 2021 r.

Wymagania egzaminacyjne

W komunikacie zamieszczonym w środę na stronie internetowej MEN podano, że po analizie przesłanych do nas opinii, zespoły merytoryczne wprowadziły zmiany w wymaganiach egzaminacyjnych.

Wśród przykładowych zmian można wymieniono, że w przypadku egzaminu ósmoklasisty: z języka polskiego – z listy lektur obowiązkowych wykreślono "Tędy i owędy" Melchiora Wańkowicza; z matematyki – ograniczono wymagania dotyczące działań na pierwiastkach oraz stereometrii (brył przestrzennych); z języka angielskiego – z listy środków gramatycznych wykreślono czas past perfect oraz mowę zależną.

W przypadku egzaminu maturalnego: z matematyki na poziomie podstawowym – ograniczono wymagania dotyczące funkcji i graniastosłupów, w całości zredukowano wymagania dotyczące brył obrotowych i wymagania z IV etapu edukacyjnego dotyczące ostrosłupów; z geografii na poziomie rozszerzonym – usunięto niektóre treści o charakterze faktograficznym oraz zagadnienia, które są trudne do omówienia podczas nauki zdalnej, np. część zagadnień z zakresu przeszłości geologicznej Ziemi, charakterystykę reżimów rzecznych w Polsce, zmiany funkcji obszarów wiejskich na świecie, zróżnicowanie językowe ludności świata.

Podano również najważniejsze informacje na temat formuły arkuszy egzaminacyjnych w 2021 r.

Podano też, że egzamin z języka polskiego na egzaminie ósmoklasisty w 2021 r. przeprowadzany zostanie na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej, w tym skróconą listę lektur obowiązkowych. Na liście tej obecnie znajdują się: Charles Dickens "Opowieść wigilijna", Aleksander Fredro "Zemsta", Jan Kochanowski - wybór fraszek i trenów, w tym tren VII i VIII, Aleksander Kamiński "Kamienie na szaniec", Adam Mickiewicz - "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", "Dziady cz. II", "Pan Tadeusz" (całość), Antoine de Saint-Exupéry "Mały Książę", Henryk Sienkiewicz - "Quo vadis", "Latarnik", Juliusz Słowacki "Balladyna".

Egzamin potrwa 120 minut. Za rozwiązanie zadań można będzie uzyskać maksymalnie 45 punktów (5 pkt mniej niż w latach ubiegłych), w tym: za czytanie ze zrozumieniem, argumentowanie, znajomość i rozumienie utworów literackich, interpretacja tekstów kultury, znajomość zasad i posługiwanie się poprawną polszczyzną – 25 pkt (ok. 20 zadań opartych na dwóch tekstach; ok. 50 proc. zadań otwartych), za wypracowanie – 20 pkt. Będą dwa tematy wypracowania do wyboru: rozprawka albo opowiadanie. W wypracowaniu uczeń będzie mógł odnieść się do dowolnej lektury obowiązkowej spełniającej warunki tematu.

Egzamin z matematyki na egzaminie ósmoklasisty będzie przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej (np. bez zadań dotyczących dowodów geometrycznych, ograniczone wymagania dotyczące działań na pierwiastkach, stereometrii). Będzie trwał 100 minut. Za rozwiązanie zadań będzie można uzyskać maksymalnie 25 punktów (5 pkt mniej niż w latach ubiegłych), w tym: 15 pkt – zadania zamknięte, 10 pkt – zadania otwarte. Będą 4 zadania otwarte (w latach 2019–2020 było ich 6).

Egzamin z języka obcego nowożytnego na egzaminie ósmoklasisty przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej oraz ograniczony zakres środków gramatycznych. Oczekiwany średni poziom biegłości językowej, w tym zakresu środków językowych w wypowiedziach pisemnych (w skali ESOKJ) to A2. Egzamin potrwa 90 minut. Za rozwiązanie zadań można uzyskać maksymalnie 55 punktów (5 pkt mniej niż w latach ubiegłych), w tym: 34 pkt – zadania zamknięte, 21 pkt – zadania otwarte. Będzie mniej zadań otwartych sprawdzających umiejętność rozumienia ze słuchu, umiejętność reagowania i znajomość środków językowych oraz zadań zamkniętych sprawdzających rozumienie tekstów pisanych i znajomość środków językowych.

Egzamin maturalny z języka polskiego na poziomie podstawowym przeprowadzany będzie na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej. Potrwa 170 minut. Za rozwiązanie zadań będzie można uzyskać maksymalnie 70 punktów, w tym: za czytanie ze zrozumieniem, argumentowanie, znajomość zasad i posługiwanie się poprawną polszczyzną – 20 pkt (ok. 12–15 zadań – głównie otwartych – opartych na dwóch tekstach), za wypracowanie – 50 pkt. Bedą trzy tematy wypracowania do wyboru: dwie rozprawki oraz interpretacja tekstu poetyckiego. Jeden temat rozprawki ze wskazaną lekturą obowiązkową, drugi temat rozprawki – z tekstem spoza kanonu lektur obowiązkowych.

Egzamin maturalny z matematyki na poziomie podstawowym przeprowadzany będzie na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej (np. ograniczone wymagania dotyczące funkcji i graniastosłupów, całkowita redukcja wymagań dotyczących brył obrotowych i wymagań z IV etapu edukacyjnego dotyczących ostrosłupów). Potrwa 170 minut. Za rozwiązanie zadań można uzyskać maksymalnie 45 punktów (5 pkt mniej niż w latach ubiegłych), w tym: 28 pkt – zadania zamknięte; 17 pkt – zadania otwarte. Zadań otwartych będzie 7 (w latach 2015–202 było 9).

Egzamin maturalny z języka obcego na poziomie podstawowym przeprowadzany na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej oraz ograniczony zakres środków gramatycznych. Oczekiwany średni poziom biegłości językowej, w tym zakresu środków językowych w wypowiedziach pisemnych (w skali ESOKJ) to A2+ (B1 w zakresie rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstów pisanych). Potrwa 120 minut. Za rozwiązanie zadań można uzyskać maksymalnie 50 punktów, w tym: 40 pkt – zadania zamknięte, 10 pkt – zadania otwarte.

Egzamin maturalny z przedmiotu do wyboru, czyli na poziomie rozszerzonym przeprowadzany będzie na podstawie wymagań egzaminacyjnych, zawierających ograniczony zakres wymagań podstawy programowej. W przypadku języków obcych nowożytnych – ograniczony zakres środków gramatycznych oraz obniżony ogólny średni poziom biegłości językowej, w tym zakresu środków językowych w wypowiedziach pisemnych (w skali ESOKJ) to B1+ (B2 w zakresie rozumienia ze słuchu i rozumienia tekstów pisanych).

Dodatkowo w rozporządzeniu opisano warunki zdania egzaminu maturalnego w 2021 r. oraz uzyskania świadectwa dojrzałości, w tym uzyskania świadectwa dojrzałości przez absolwentów z lat ubiegłych.

Określone zostały również zasady przystąpienia do egzaminu ósmoklasisty i egzaminu maturalnego przez osoby kształcące się w szkołach wchodzących w skład Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą.

Resort edukacji podał też, że do 23 grudnia br. Centralna Komisja Egzaminacyjna ma ogłosić harmonogram przeprowadzania egzaminów w 2021 r.

Do 31 grudnia br. CKE ma opublikować aneksy do informatorów o egzaminie ósmoklasisty i egzaminie maturalnym w 2021 r. z poszczególnych przedmiotów. W aneksach określone zostaną m.in. listy struktur gramatycznych na egzaminy z języków obcych, listy lektur na egzamin maturalny z języków mniejszości narodowych, mniejszości etnicznej i języka regionalnego.