Zarobki pielęgniarek i położnych 2024/2025. Jakich podwyżek się domagają?

• Wynagrodzenia pielęgniarek i położnych w 2024 roku
• Ile dziś zarabiają pielęgniarki i położne?
• O jakie podwyżki walczą pielęgniarki i położne?
• Podkomisja obniża podwyżki

Wynagrodzenia pielęgniarek i położnych w 2024 roku

W art. 3a ustawy z 8 czerwca 2017 r. o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych (Dz.U. z 2017 r., poz. 1473; ostatnia zmiana: Dz.U. z 2022 r., poz. 2139), zapisany jest coroczny mechanizm waloryzacyjny wynagrodzeń zasadniczych pracowników wykonujących zawody medyczne (np. lekarze i pielęgniarki) oraz pracowników działalności podstawowej, innych niż pracownicy wykonujący zawody medyczne, zatrudnionych w podmiotach leczniczych.

W każdym roku na dzień 1 lipca podmiot leczniczy ma obowiązek podwyższyć wynagrodzenie zasadnicze pracownika wykonującego zawód medyczny oraz pracownika działalności podstawowej, innego niż pracownik wykonujący zawód medyczny, którego wynagrodzenie zasadnicze jest niższe od najniższego wynagrodzenia zasadniczego, ustalonego jako iloczyn współczynnika pracy określonego w załączniku do ustawy i kwoty przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia brutto w gospodarce narodowej w roku poprzedzającym ustalenie, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski", do wysokości nie niższej niż najniższe wynagrodzenie zasadnicze, z uwzględnieniem następujących warunków:

1) sposób podwyższania wynagrodzenia zasadniczego ustalają strony uprawnione w danym podmiocie leczniczym do zawarcia zakładowego układu zbiorowego pracy w drodze porozumienia;
2) podmiot leczniczy, u którego nie działa zakładowa organizacja związkowa, zawiera porozumienie z pracownikiem wybranym przez pracowników podmiotu leczniczego do reprezentowania ich interesów;
3) porozumienie zawiera się corocznie do dnia 31 maja;
4) jeżeli porozumienie nie zostanie zawarte w terminie określonym w pkt 3, sposób podwyższania wynagrodzenia zasadniczego ustala corocznie do dnia 15 czerwca, w drodze zarządzenia w sprawie podwyższenia wynagrodzenia:
a) kierownik podmiotu leczniczego,
b) podmiot tworzący, o którym mowa w art. 4 pkt 1 - w przypadku podmiotów leczniczych działających w formie jednostek budżetowych i jednostek wojskowych, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 i 7 ustawy z dnia 15 kwietnia 2011 r. o działalności leczniczej.

Aktualne współczynniki pracy znajdują się w załączniku do ww. ustawy i na dzień dzisiejszy mają następujące poziomy:

Lp.	Grupy zawodowe według kwalifikacji wymaganych na zajmowanym stanowisku	Współczynnik pracy
1	Lekarz albo lekarz dentysta ze specjalizacją	1,45
2	Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, psycholog kliniczny, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1, 3 i 4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim i specjalizacją, pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia	1,29
3	Lekarz albo lekarz dentysta, bez specjalizacji	1,19
4	Stażysta	0,95
5	Farmaceuta, fizjoterapeuta, diagnosta laboratoryjny, pielęgniarka, położna, technik elektroradiolog, psycholog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1-4 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarka, położna z wymaganym wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją	1,02
6	Fizjoterapeuta, pielęgniarka, położna, ratownik medyczny, technik elektroradiolog, inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1-5 z wymaganym wyższym wykształceniem na poziomie studiów I stopnia; fizjoterapeuta, ratownik medyczny, technik analityki medycznej, technik elektroradiolog z wymaganym średnim wykształceniem albo pielęgniarka albo położna z wymaganym średnim wykształceniem, która nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia	0,94
7	Inny pracownik wykonujący zawód medyczny inny niż określony w lp. 1-6 z wymaganym średnim wykształceniem oraz opiekun medyczny	0,86
8	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem wyższym	1
9	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem średnim	0,78
10	Pracownik działalności podstawowej, inny niż pracownik wykonujący zawód medyczny z wymaganym wykształceniem poniżej średniego	0,65

A więc obowiązkiem ustawowym szpitala, czy innego podmiotu leczniczego jest co roku podwyższyć wynagrodzenie zasadnicze biorąc pod uwagę przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce i ww. współczynnik właściwy dla danego pracownika.

Ile dziś zarabiają pielęgniarki i położne?

Jak poinformował 12 lipca 2024 r. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych (największa organizacją związkową wśród zawodów medycznych w Polsce), aktualnie (po zmianach od 1 lipca 2024 r.):

1) pielęgniarka z tytułem zawodowym magister pielęgniarstwa albo położna z tytułem magister położnictwa z wymaganą specjalizacją w dziedzinie pielęgniarstwa lub w dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia (grupa 2 – współczynnik 1,29), ma obecnie wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 9230,57 zł.
OZZPiP poinformował, że do takiego wynagrodzenia zasadniczego ma prawo zaledwie 10 proc. pielęgniarek i położnych. A – jak wskazał Związek - realnie pobiera je 6 proc., gdyż pozostałym pielęgniarkom i położnym z tytułem magistra oraz specjalizacją pracodawcy nie uznają wykształcenia.

2) pielęgniarka, położna z wyższym wykształceniem na poziomie magisterskim; pielęgniarka, położna z wyższym wykształceniem (studia I stopnia) i specjalizacją, albo pielęgniarka, położna ze średnim wykształceniem i specjalizacją (grupa 5 – współczynnik 1,02), ma obecnie wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 7298,59 zł. Taką pensję zasadniczą pobiera – wg informacji  OZZPiP - 23 proc. wszystkich pielęgniarek i położnych.

3) pielęgniarka, położna z wyższym wykształceniem na poziomie studiów I stopnia; albo pielęgniarka albo położna z wymaganym średnim wykształceniem, która nie posiada tytułu specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa lub dziedzinie mającej zastosowanie w ochronie zdrowia (grupa 6 – współczynnik 0,94), ma obecnie wynagrodzenie zasadnicze w kwocie 6726,15 zł. Taką pensję zasadniczą pobiera – wg informacji  OZZPiP - 66 proc. wszystkich pielęgniarek i położnych.

Oczywiście wszystkie wyżej wskazana kwoty są kwotami brutto.

Według danych Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji za 2023 r. średnie wynagrodzenia pielęgniarek i położnych (obejmujące wynagrodzenia zasadnicze, dodatki stażowe, za wysługę lat, za pracę w godzinach nocnych i świątecznych) wynoszą średnio dla zatrudnionych:
z 2. grupy (współczynnik 1,29) - 12 241 zł brutto; 
z 5. grupy (współczynnik 1,02) - 9 209 zł brutto; 
z 6. grupy (współczynnik 0,94) - 8 723 zł brutto.
Dane te AOTMiT zebrała wśród ponad 180 tys. pracowników podmiotów leczniczych (pochodzą od 85-90 proc. świadczeniodawców).

O jakie podwyżki walczą pielęgniarki i położne?

W Sejmie RP od zeszłego roku jest procedowany obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych – przebieg procedury legislacyjnej w Sejmie RP.

Ten Obywatelski projekt ustawy został wniesiony w IX kadencji Sejmu (druk nr 3421). Na podstawie art. 4. ust. 3 ustawy o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli - projekt ustawy, w stosunku do którego postępowanie ustawodawcze nie zostało zakończone w trakcie kadencji Sejmu, w której został wniesiony, jest rozpatrywany przez Sejm następnej kadencji.

Jedną z ważniejszych zmian, jakie są zawarte w tym projekcie jest podwyższenie ww. współczynników pracy określonych w ww. załączniku do ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych.
W szczególności:
- współczynnik w grupie 5 ma wzrosnąć do poziomu 1,19,
- współczynnik w grupie 6 ma wzrosnąć do poziomu 1,09.

Warto zauważyć, że nie jest przewidziany wzrost współczynnika w grupie 2.

Ponadto ma zostać przyjęty mechanizm waloryzacji płac zasadniczych nie raz w roku a przez cały rok kalendarzowy w przypadku uzyskania przez pracownika wyższych kwalifikacji zawodowych (wyższego poziomu wykształcenia).

Podkomisja obniża podwyżki

W dniu 3 lipca 2024 r. Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych wyraził obawy o ostateczny kształt procedowanej w Sejmie nowelizacji. Zdaniem OZZPiP w czasie ostatniego posiedzenia podkomisji poprawki zgłaszane przez posłów były niezgodne z intencjami i celami projektu obywatelskiego i przypominały raczej koncert życzeń niż przemyślane działania. Te obawy Związek zawarł w liście do Premiera, Minister Zdrowia, szefów partii tworzących koalicję rządzącą, przewodniczących klubów i kół parlamentarnych oraz członków sejmowej komisji zdrowia i finansów publicznych przedstawiciele komitetu obywatelskiego.

Chodzi w szczególności o to, że w sprawozdaniu z 27 czerwca 2024 r. Podkomisja nadzwyczajna do rozpatrzenia ww. obywatelskiego projektu ustawy wniosła o przyjęcie tego projektu ale z istotnymi redukcjami ww. współczynników.
W szczególności Podkomisja zaproponowała, by: 
- współczynnik w grupie 5 wzrósł do poziomu 1,15,
- współczynnik w grupie 6 wzrósł do poziomu 1,08.

Przy czym takie wskaźniki obowiązywałyby dopiero od 2026 roku. A w 2025 roku stosowane byłyby współczynniki:
- w grupie 5: 1,10
- w grupie 6: 1,02.

Dodatkowo Podkomisja zaproponowała, by w I połowie 2025 roku najniższe wynagrodzenie zasadnicze ustalane było w oparciu o przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce narodowej za rok 2023 (a nie 2024 r. - jak to wynika z obecnego stanu prawnego).

Wszystkie te "cięcia" proponowane przez Podkomisję są oczywiście związane z obecną napiętą sytuacją budżetu państwa i grożącą Polsce unijną procedurą nadmiernego deficytu. 

Ministerstwo Zdrowia już na początku roku zapowiedziało, że pieniędzy na podwyżki zaproponowane w projekcie nie ma. Podczas prac w podkomisji posłowie zgodzili się na propozycję resortu zdrowia, by rozłożyć podwyżki na pięć rat - od 2025 r. - i przyznać je dwóm, a nie czterem - jak chcieli autorzy pierwotnego projektu - grupom z tabeli prac.

We wrześniu 2024 r. sejmowe komisje zdrowia i finansów publicznych zdecydowały, że projekt zostanie ponownie skierowany do podkomisji. Pielęgniarki są zdania, że trafił to tzw. sejmowej zamrażarki, bo od tego czasu prace nad projektem prawie stanęły.

Jak informuje OZZPiP cele wniesionego przez środowisko pielęgniarek projektu to:

1) Zwiększenie liczby pielęgniarek w publicznym systemie zdrowia. W 72 proc. polskich szpitali brakuje pielęgniarek (dane Instytutu Zdrowia Publicznego Uniwersytetu Jagiellońskiego). W Polsce na 1000 mieszkańców przypada średnio 6 pielęgniarek. Z czego 30 proc. pracuje w prywatnej ochronie medycznej. Dla porównania w Niemczech blisko 13 pielęgniarek na 1000 mieszkańców.

2) Lepsze wykorzystanie kompetencji, które posiadają pielęgniarki i położne, szczególnie w obliczu rosnącego zapotrzebowania na usługi opiekuńcze i medyczne starzejącego się społeczeństwa.

3) Zagwarantowanie zastępowalności pokoleniowej. W Polsce średni wiek praktykującej pielęgniarki to ponad 54 lata. Prawie co trzecia pielęgniarka i położna ma 51-60 lat, ok. 30 proc. przekroczyło już 60. rok życia, a tylko co szósta ma mniej niż 40 lat. 34 proc. pielęgniarek i niemal 30 proc. położnych osiągnęło już wiek emerytalny lub od wielu lat przebywają na emeryturze. W 2030 roku aż 65 proc. obecnie zatrudnionych pielęgniarek i 60 proc. położnych będzie w wieku uprawniającym do świadczeń emerytalnych. Konieczne jest zachęcenie młodych osób do wstępowania do zawodu i pracy w publicznej ochronie zdrowia.

Zdaniem Związku, zgłoszone w projekcie obywatelskim zmiany są narzędziem, które umożliwią uporządkowanie sytuacji w ochronie zdrowia. Ważnym i potrzebnym działaniem jest oddzielenie sposobu wynagrodzenia pracowników medycznych od niemedycznych. Tylko pracownicy medyczni mają ustawowy obowiązek ustawicznego kształcenia – podkreśla OZZPiP. 

Źródła:
- Obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o sposobie ustalania najniższego wynagrodzenia zasadniczego niektórych pracowników zatrudnionych w podmiotach leczniczych – przebieg procedury legislacyjnej w Sejmie RP.
- Ogólnopolski Związek Zawodowy Pielęgniarek i Położnych.