Jak pobierać opłaty za postój samochodu strefie płatnego parkowania?

Strefa płatnego parkowania ustalana jest na terenach ze znacznym deficytem miejsc postojowych, jeżeli uzasadniają to potrzeby organizacji ruchu. Jest ona wprowadzana w celu zwiększenia rotacji parkujących pojazdów samochodowych lub realizacji lokalnej polityki transportowej. Chodzi tu przede wszystkim o ograniczenie dostępności tego obszaru dla pojazdów samochodowych lub wprowadzenie preferencji dla komunikacji zbiorowej (art. 13b ust. 2 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych; dalej: u.d.p.).

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Na terenie gminy strefę płatnego parkowania może ustalić rada gminy (odpowiednio rada miasta) na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta). Wniosek ten musi być też zaopiniowany przez organy zarządzające drogami i ruchem na drogach.

Ustalając strefę płatnego parkowania, rada gminy (miasta):

• określa wysokość opłaty za postój (z tym że ustalona przez radę stawka za pierwszą godzinę postoju pojazdu samochodowego nie może przekraczać 3 zł),
• może wprowadzić opłaty abonamentowe lub zryczałtowane oraz zerową stawkę opłaty dla niektórych użytkowników dróg,
• określa sposób pobierania opłaty za postój.

Jak ustalić wysokość opłat za parkowanie

Stawki opłat za parkowanie samochodu mogą być zróżnicowane w zależności od miejsca postoju. Przy ich ustalaniu uwzględnia się progresywne narastanie opłaty przez pierwsze trzy godziny postoju. Progresja nie może jednak przekraczać powiększenia stawki opłaty o 20% za kolejne godziny w stosunku do stawki za poprzednią godzinę postoju. Natomiast stawka opłaty za czwartą i za kolejne godziny postoju nie może przekraczać stawki opłaty za pierwszą godzinę postoju (art. 13b ust. 5 u.d.p.).

Zobacz: Podatki i opłaty

Opłata za pozostawienie samochodu na wyznaczonym stanowisku postojowym

Opłatę za postój samochodów w strefie płatnego parkowania ponoszą osoby korzystające z dróg publicznych (art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p.).

Opłata jest pobierana za postój pojazdów samochodowych:

• w strefie płatnego parkowania,
• w wyznaczonym miejscu,
• w określone dni robocze,
• w określonych godzinach lub całodobowo.

Sobota nie jest dniem roboczym w rozumieniu art. 13b ust. 1 u.d.p. (zob. wyr. NSA w Warszawie z 26 września 2017 r.; sygn. akt I OSK 501/17).

Należy pamiętać, że opłata za postój nie jest pobierana za pozostawienie samochodu w całej płatnej strefie, lecz wyłącznie na wyznaczonych stanowiskach postojowych.

Z ORZECZNICTWA Utworzenie strefy płatnego parkowania wiąże się z obowiązkiem wyznaczenia w tej strefie miejsc dla parkowania pojazdów, a opłaty pobiera się wyłącznie za postój w wyznaczonym w strefie płatnego parkowania miejscu. Nie do zaakceptowania jest stanowisko, że cała strefa płatnego parkowania może być uznana za "miejsce wyznaczone" w rozumieniu przepisu art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych. Wyrok NSA w Warszawie z 21 czerwca 2016 r., sygn. akt II GSK 233/15 Dla obowiązku uiszczenia opłaty postojowej w strefie płatnego parkowania (konsekwencją nieuiszczenia której jest obowiązek wniesienia opłaty dodatkowej) nie jest wystarczające podjęcie przez radę miasta uchwały ustalającej strefę płatnego parkowania, wysokość stawek za parkowanie oraz sposób ich pobierania i umieszczenie znaku D-44 "strefa płatnego parkowania" - ale niezbędne jest także wyznaczenie stanowisk postojowych. Wyrok NSA w Warszawie z 22 czerwca 2017 r., sygn. akt II GSK 2624/15

W praktyce wątpliwości wzbudza także pojęcie wyznaczonego miejsca. Czy chodzi tylko o oznaczone odpowiednimi liniami stanowisko postojowe, opatrzone dodatkowo odpowiednim znakiem, czy także o każde miejsce, na którym zgodnie z przepisami można zaparkować samochód, dostępne na obszarze strefy płatnego parkowania.

Z orzecznictwa sądów administracyjnych wynika, że konsekwencją ustanowienia strefy płatnego parkowania jest również odpowiednie oznakowanie miejsc, które podlegają opłacie. Natomiast samochodów parkujących w strefie na miejscach nieoznaczonych (np. na terenach między blokami czy kamienicami, na podwórkach stanowiących działki należące do miasta czy w innych "pozostawionych" miejscach, nie można obciążyć opłatą za parkowanie. Również pozostawienie samochodu w miejscu niedozwolonym nie podlega opłacie za postój. W takim przypadku zastosowanie mają odpowiednie przepisy dotyczące mandatów karnych i innych konsekwencji naruszenia prawa.

Z ORZECZNICTWA Wyrażenie "wyznaczone miejsce" użyte w art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych oznacza wyznaczone za pomocą linii lub znaków odpowiednie stanowisko przeznaczone na postój pojazdów samochodowych. Odczytując treść art. 13b ust. 1 ustawy o drogach publicznych nie można więc pomijać analizowanego zwrotu. Stanowiłoby to bowiem dokonywanie wykładni tekstu prawnego wbrew zakazowi per non est - czyli w taki sposób, że pewien jego fragment uznany został za zbędny, a więc niezawierający treści normatywnej. Wyrok WSA w Gliwicach z 28 czerwca 2017 r., sygn. akt I SA/Gl 324/17

Podsumowując - w myśl uchwały NSA w Warszawie z 9 października 2017 r. (sygn. akt II GPS 2/17) - zgodnie z art. 13b ust. 1 w zw. z art. 13 ust. 1 pkt 1 u.d.p., opłatę za postój pojazdów samochodowych na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania pobiera się od korzystającego z drogi publicznej wyłącznie za postój w odpowiednio wyznaczonym do tego miejscu. W obrębie strefy płatnego parkowania należności można pobierać jedynie za parkowanie w specjalnie wydzielonych do tego stanowiskach.

Zwolnienia od ponoszenia opłat parkingowych

Należy zaznaczyć, że od opłat za postój samochodów na drogach publicznych w strefie płatnego parkowania zwolnione są (art. 13 ust. 3 u.d.p.):

1. pojazdy:

• Policji, Inspekcji Transportu Drogowego, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Służby Więziennej, Krajowej Administracji Skarbowej wykorzystywane przez Służbę Celno-Skarbową, służb ratowniczych,
• zarządów dróg,
• Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, a także sił zbrojnych państw obcych, jeżeli umowa międzynarodowa, której Rzeczpospolita Polska jest stroną, tak stanowi,
• wykorzystywane w ratownictwie lub w przypadku klęski żywiołowej,
• pojazdy elektryczne, o których mowa w art. 2 pkt 12 ustawy z 11 stycznia 2018 r. o elektromobilności i paliwach alternatywnych;

2. autobusy szkolne przewożące dzieci do szkoły.

dr Anna Ryl

Podstawa prawna

• art. 13 ust. 1 pkt 1 i ust. 3, art. 13b ust. 1-5 ustawy z 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 2222; ost. zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 317)