REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Opodatkowanie VAT kontraktów drogowych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Rafał Frankiewicz
Opodatkowanie VAT kontraktów drogowych
Opodatkowanie VAT kontraktów drogowych

REKLAMA

REKLAMA

Właściwe opodatkowanie robót, dostaw i usług, z uwagi na skomplikowanie regulacji prawnej, stanowi duże wyzwanie dla samorządów. Jednym z zagadnień, które przysparza problemów, jest opodatkowanie kontraktów drogowych i dylemat związany z zastosowaniem stawek 8% i 23%. Pomocne w tym zakresie może okazać się dokonanie właściwej analizy usług związanych z utrzymaniem dróg przez zarządców.

Teoretycznie omawiana sytuacja nie powinna rodzić problemów. Stawka podstawowa VAT wynosi obecnie 23%, z wyjątkiem ściśle określonych towarów i usług, wobec których zastosowanie ma stawka obniżona - ich wykaz zawarto w załączniku nr 3 do ustawy o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).

REKLAMA

Praktyka pokazuje, że przełożenie obowiązujących regulacji prawnej w zakresie VAT na konkretne kontrakty drogowe rodzi wiele niejasności i problemów, zwłaszcza w sytuacji, kiedy łącznie zleca się wykonanie różnych czynności. Pojawia się wówczas dylemat zasadności uznania jednej z usług za wiodącą i decydującą o stawce podatku, albo traktowania każdej z nich oddzielnie. Są jednak przesłanki, które mogą być pomocne w rozstrzygnięciu takich sytuacji, a które odnoszą się do charakteru zawartego kontraktu oraz jego treści.

Cel kontraktu

REKLAMA

Usługi będące przedmiotem kontraktów drogowych, to świadczenia wskazane m.in. w art. 20 ustawy o drogach publicznych (dalej: u.d.p.), do których należy np. utrzymanie nawierzchni drogi i chodników, przeciwdziałanie niszczeniu dróg, utrzymywanie zieleni przydrożnej, czy przeprowadzanie okresowych kontroli stanu infrastruktury drogowej. W praktyce umowy zawierane w tym zakresie często określa się mianem kontraktów utrzymaniowych i wywołaniowych.

Pierwsze z nich, dotyczące kompleksowego utrzymania dróg, mają na celu zapewnienie ich właściwego stanu technicznego. Celem zamówienia świadczeń jest więc utrzymanie lub osiągnięcie odpowiednich warunków drogi oraz jej przejezdności, a nie prawidłowe wykonywanie poszczególnych czynności objętych kontraktem. Tym samym, zarządca drogi nabywa jedno kompleksowe świadczenie utrzymania drogi, które po stronie wykonawcy powoduje konieczność wykonania szeregu czynności. Rozdzielenie ich byłoby sztuczne oraz niezasadne, bowiem są one jednakowo ważne dla osiągnięcia zakładanego efektu, a brak realizacji chociaż jednego świadczenia doprowadziłby do nieosiągnięcia zamierzonego celu.

Drugi rodzaj umów to kontrakty wywołaniowe, które zawierane są dla zaspokojenia bieżącej potrzeby, nie zaś całościowego zapewnienia odpowiedniego standardu infrastruktury drogowej. Przykładem może być zawarcie umowy na podejmowanie czynności w zakresie utrzymania, remontu czy konserwacji, ale jedynie na zlecenie zarządcy drogi. Tym samym, wykonawca nie będzie zobowiązany do utrzymania przejezdności drogi, a jedynie wykonania czynności, które wskaże mu zamawiający w odpowiedniej sytuacji. Zupełnie inaczej umowa będzie kwalifikowana, kiedy to sam wykonawca będzie monitorował stan infrastruktury i decydował o podjęciu koniecznych czynności dla zapewnienia należytego stanu drogi.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Decydująca kompleksowość

REKLAMA

Jak wynika z powyższego podziału zawieranych umów, punktem wyjścia dla ustalenia właściwej formy opodatkowania jest zbadanie kompleksowości czynności, które mają być objęte danym kontraktem drogowym, a tym samym ustalenie, czy mamy do czynienia z szeregiem odrębnych świadczeń, czy też z usługą złożoną, tworzącą całość.

Na gruncie VAT zasadą jest, że obciążeniu fiskalnemu podlega odrębnie każde świadczenie, chyba że ich rozdzielenie byłoby sztuczne, mające na celu obniżenie kwoty podatku. W związku z tym, w przypadku kompleksowości usługi uznaje się, że jedna lub kilka z takich czynności ma charakter wiodący, a pozostałe jedynie pomocniczy, nie stanowiący samodzielnego celu zamówienia, a jedynie środek do efektywniejszego wykorzystania usługi głównej.

W przypadku kontraktów drogowych często może wystąpić jednak sytuacja, w której brak będzie świadczenia wiodącego, co jednak nie wyklucza możliwości zakwalifikowania szeregu czynności jako kompleksowych, pod warunkiem, że będą one ze sobą ściśle związane, tworząc jedno świadczenie, którego rozdzielenie miałoby charakter sztuczny i niezasadny ekonomicznie.

Kryteria pomocnicze

Oprócz analizy kompleksowości usług objętych danym kontraktem drogowym warto wziąć pod uwagę inne okoliczności, które mogą być pomocne przy rozstrzygnięciu kwestii opodatkowania:

  1. ryzyko utrzymania drogi - nałożone na zarządców dróg ustawowe zadania mają na celu m.in. zapewnienie należytego stanu infrastruktury drogowej oraz możliwość bezpiecznego z niej korzystania. Ryzyko związane z brakiem pełnej realizacji tych zadań może zostać przeniesione na podmiot świadczący usługi na podstawie umowy. Wówczas wykonawca nie tylko będzie odpowiadał za realizację poszczególnych czynności, ale za całościowe funkcjonowanie infrastruktury we właściwym stanie. Tym samym, czym innym będzie kompleksowe zlecenie utrzymania przejezdności drogi, a czym innym powierzenie naprawy ubytków w jezdni lub odśnieżania, co będzie miało charakter selektywny;
  2. samodzielność podejmowania czynności - wpływ na opodatkowanie ma również zakres autonomii wykonawcy. Kompleksowość będzie wiązała się z powierzeniem podmiotowi zewnętrznemu obowiązku monitorowania stanu istniejącej infrastruktury oraz podejmowania określonych czynności, w celu zapewnienia realizowania przypisanych jej celów. Odmienną sytuacją będzie zlecanie przez zamawiającego tylko konkretnych prac, np. naprawy ubytków w jezdni czy koszenia przydrożnych trawników. W takich sytuacjach to jednak zarządca drogi będzie decydował, kiedy i jakie prace należy wykonać;
  3. forma wynagradzania - fakturowanie oraz księgowanie wydatków również może mieć znaczenie dla wyboru właściwej do zastosowania stawki podatku. Wynagrodzenie ryczałtowe, niezależnie od ilości poszczególnych usług podejmowanych przez wykonawcę może sugerować, że mamy do czynienia ze świadczeniem kompleksowym, które należy traktować jako całość. Ważny jest w takim przypadku nie tyle stan realizacji każdej powierzonej czynności, ale efekt końcowy i zapewnienie właściwego stanu infrastruktury drogowej. Idealnym przykładem jest zimowe utrzymanie dróg, zlecone kompleksowo wykonawcy, niezależnie od ilości opadów. Odmiennie kwalifikowane będzie natomiast zawarcie umowy, która będzie uzależniała wysokość wynagrodzenia od faktycznego wymiaru świadczonej usługi.

Jaką stawkę zastosować?

Właściwe identyfikowanie kompleksowości, także w kontekście ryzyka braku osiągnięcia określonego celu, samodzielności wykonawcy w podejmowanych czynnościach oraz formy wynagradzania, ma decydujące znaczenie dla rozstrzygnięcia, jaką stawkę VAT należy zastosować. W przypadku, w którym uznamy, że mamy do czynienia z usługą złożoną, którą należy traktować jako całość, zastosowanie znajdzie stawka podstawowa, tj. obecnie 23%. W pozostałych przypadkach każda z usług winna być opodatkowana właściwą dla siebie stawką: 23% lub 8% (w przypadku świadczeń wskazanych w załączniku nr 3 do ustawy o VAT).

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji nr 12/2021

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

REKLAMA

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

REKLAMA

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

REKLAMA