Zmiany w zasadach opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości

Polecamy: Jak przygotować się do zmian 2019. Podatki, rachunkowość, prawo pracy i ZUS

Obecnie danina jest obliczana nie tak jak dotychczas od masztu i fundamentów wiatraka, ale także od jego elementów technicznych. Taką interpretację przepisów potwierdzają wyroku sądów administracyjnych.

Opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają grunty, budynki lub ich części oraz budowle lub ich części związane z prowadzeniem działalności gospodarczej. Tak wynika z art. 2 ust. 1 ustawy z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (dalej: u.p.o.l.). O ile jednak podstawą opodatkowania gruntów (budynków) jest ich powierzchnia (powierzchnia użytkowa), o tyle podstawą opodatkowania budowli jest ich wartość (por. art. 4 ust. 1 pkt 1 - 3 u.p.o.l.). Budowle opodatkowane są stawką w wysokości 2 proc. ich wartości ustalanej zgodnie z przepisami ustawy o podatkach i opłatach lokalnych. Chodzi zatem o wartość, o której mowa w przepisach o podatkach dochodowych, ustaloną na 1 stycznia roku podatkowego, stanowiącą podstawę obliczania amortyzacji w tym roku, niepomniejszoną o odpisy amortyzacyjne, a w przypadku budowli całkowicie zamortyzowanych - wartość z 1 stycznia roku, w którym dokonano ostatniego odpisu amortyzacyjnego.

Według Prawa budowlanego

Ustawa o podatkach i opłatach lokalnych nie zawiera własnej (do celów podatkowych) definicji budowli. Jej przepisy odsyłają w tym zakresie do definicji zawartych w przepisach ustawy z 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (dalej: u.p.bud.). Przepis art. 1a ust. 1 pkt 2 u.p.o.l. stanowi bowiem, że budowla to obiekt budowlany w rozumieniu przepisów prawa budowlanego niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, a także urządzenie budowlane w rozumieniu przepisów prawa budowlanego związane z obiektem budowlanym, które zapewnia możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem.

DEFINICJA Budowla to każdy obiekt budowlany niebędący budynkiem lub obiektem małej architektury, jak: obiekty liniowe, lotniska, mosty, wiadukty, estakady, tunele, przepusty, sieci techniczne, wolno stojące maszty antenowe, wolno stojące trwale związane z gruntem tablice reklamowe i urządzenia reklamowe, budowle ziemne, obronne (fortyfikacje), ochronne, hydrotechniczne, zbiorniki, wolno stojące instalacje przemysłowe lub urządzenia techniczne, oczyszczalnie ścieków, składowiska odpadów, stacje uzdatniania wody, konstrukcje oporowe, nadziemne i podziemne przejścia dla pieszych, sieci uzbrojenia terenu, budowle sportowe, cmentarze, pomniki, a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń) oraz fundamenty pod maszyny i urządzenia, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową (art. 3 pkt 3 u.p.bud).

Konsekwencją zawartego w przepisach ustawy o podatkach i opłatach lokalnych odesłania do definicji budowli zawartej w przepisach Prawa budowlanego było to, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości nie podlegały te części składowe wiatraka, które nie służą wytwarzaniu energii elektrycznej. W praktyce oznaczało to, że gminy mogły pobierać tą daninę jedynie od wartości fundamentów i masztu wiatraka służącego wytwarzaniu energii elektrycznej. Taką interpretację potwierdzało orzecznictwo sądów administracyjnych. Dla przykładu wskazać można chociażby wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 2 grudnia 2011 r. (sygn. akt II FSK 1658/10), w którym sąd uznał, że "podstawą opodatkowania elektrowni wiatrowych jest wartość budowli, czyli wszystkich elementów obiektu budowlanego oraz części budowlanych urządzeń technicznych elektrowni wiatrowych, urządzeń budowlanych oraz fundamentów pod urządzeniami, jako odrębne pod względem technicznym części przedmiotów składających się na całość użytkową. Nie są natomiast nimi opodatkowane w świetle przepisów art. 1a ust 1 pkt 2 u.p.o.l. w związku z art. 3 pkt 3 u.p.bud. same urządzenia służące wytwarzaniu energii elektrycznej".

Zobacz: Prawo administracyjne

Ustawa wiatrakowa wchodzi w życie

20 maja 2016 r. sejm uchwalił ustawę o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. z 2016, poz. 961, dalej: u.i.e.w., ustawa wiatrakowa), która zdefiniowała pojęcie elektrowni wiatrowej. Zgodnie z art. 3 pkt 1 u.i.e.w. elektrownia wiatrowa to budowla w rozumieniu przepisów prawa budowlanego, składającą się co najmniej z fundamentu, wieży oraz elementów technicznych. Natomiast w punkcie 2 art. 3 tej ustawy doprecyzowano, że elementami technicznymi elektrowni wiatrowej są: wirnik z zespołem łopat, zespół przeniesienia napędu, generator prądotwórczy, układy sterowania i zespół gondoli wraz z mocowaniem i mechanizmem obrotu.

Pojawienie się (od 16 lipca 2016 r.) tej nowej definicji elektrowni wiatrowej spowodowało, że organy podatkowe gmin powzięły wątpliwości w jaki sposób wiatraki opodatkować? Czy dwuprocentową stawkę podatkową należy stosować tak jak dotychczas jedynie do fundamentów i masztu? Czy też opodatkowaniu podatkiem od budowli podlega elektrownia wiatrowa jako całość - zdefiniowana p przepisach ustawy wiatrakowej. Na prawidłowość tej drugiej interpretacji wskazywała zresztą sama ustawa wiatrakowa. W jej przepisach przejściowych znalazł się bowiem art. 17, który stanowił, że od dnia wejścia w życie ustawy (nastąpiło to 16 lipca 2016 r.) do 31 grudnia 2016 r. podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowej ustala się i pobiera zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem wejścia w życie ustawy.

W OCENIE MINISTERSTWA ROZWOJU I FINANSÓW Na temat opodatkowania elektrowni wiatrowych wypowiedziało się również Ministerstwo Infrastruktury i Finansów (pismo z 9 grudnia 2016 r., nr PS2.844.85.2016). Resort wskazał w nim, że: "Od 16 lipca 2016 r. elektrownia wiatrowa w całości stanowi obiekt budowlany (budowlę) w rozumieniu przepisów ustawy Prawo budowlane, co wynika z aktualnej definicji "budowli" zawartej w tej ustawie, jak również z Załącznika do niej, gdzie elektrownie wiatrowe zostały wprost wymienione jako obiekt budowlany (kategoria XXIX Załącznika). Potwierdza to również uzasadnienie do poselskiego projektu ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, w którym stwierdzono, że "W projekcie ustawy zaproponowano wykreślenie przepisu wprowadzającego podział elektrowni wiatrowych na część budowlaną i niebudowlaną. W proponowanym stanie prawnym cała elektrownia wiatrowa będzie obiektem budowlanym. (…) W konsekwencji powyższego od dnia 1 stycznia 2017 r. zmienią się zasady opodatkowania elektrowni wiatrowych podatkiem od nieruchomości, w zakresie określenia podstawy opodatkowania tym podatkiem, bowiem opodatkowaniu będzie podlegać cała elektrownia wiatrowa".

Za cały wiatrak należy się wyższa danina

Podatek należny gminie płacony jedynie od wartości fundamentów i masztu, na którym montowane są urządzenia służące do wytwarzania energii elektrycznej będzie zdecydowanie niższy od tego opłacanego od wartości całej elektrowni wiatrowej. O ile w pierwszym wypadku podatek trafiający do budżetu gminy (od jednego wiatraka) wynosi kilkanaście tysięcy złotych, o tyle w drugim (opodatkowanie elektrowni wiatrowej jako całości) może sięgnąć już kilkudziesięciu tysięcy złotych od jednego wiatraka. Nic więc dziwnego, że firmy zajmujące się produkcją energii elektrycznej z wiatru występowały do organów gmin o wydanie interpretacji indywidualnych dotyczących opodatkowania wiatraków. Część wójtów (burmistrzów, prezydentów miast) ocenił w wydanych interpretacjach indywidualnych, że uchwalenie ustawy wiatrakowej daje im prawo żądania wyższego podatku od takich budowli.

Co więcej taką interpretację przepisów potwierdza orzecznictwo sądów administracyjnych.

Przykładowo wskazać można wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Bydgoszczy, który zapadł 21 lutego 2017 r. (sygn. akt I SA/Bd 866/16). Sąd wskazał w nim, że przeciwko wykładni mówiącej, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlegają jedynie elementy "budowlane" elektrowni wiatrowej, przemawia fakt, że z definicji budowli (art. 3 pkt 3 u.p.bud.) usunięto zwrot "elektrowni wiatrowych" z fragmentu, który brzmiał: "a także części budowlane urządzeń technicznych (kotłów, pieców przemysłowych, elektrowni wiatrowych, elektrowni jądrowych i innych urządzeń)". W ocenie WSA w Bydgoszczy "Nie można zgodzić się, że wykreślenie zwrotu "elektrowni wiatrowych" niczego nie zmieniło, bowiem nadal katalog części budowlanych urządzeń technicznych jest otwarty, z uwagi na użycie w art. 3 pkt 3 wyrażenia "innych urządzeń". Poprzez wykreślenie z art. 3 pkt 3 u.p.bud. "elektrowni wiatrowych" ustawodawca chciał zmienić dotychczasowy podział elektrowni wiatrowych na część budowlaną i niebudowlaną, aby cała elektrownia wiatrowa była budowlą".

Kolejnym wyrokiem, który wskazuje, że opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości podlega elektrownia wiatrowa "jako całość" jest orzeczenie z 8 marca 2017 r. wydane przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gorzowie Wielkopolskim (sygn. akt I SA/Go 56/17). W wyroku tym sąd wskazał, że dotychczasowy, ugruntowany w orzecznictwie, sposób opodatkowania elektrowni wiatrowych, zgodnie z którym podatkowi od nieruchomości podlegają jedynie części budowlane tych elektrowni uległ zmianie wraz z wejściem w życie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych. Ta, z jednej strony zdefiniowała elektrownię wiatrową jako budowę (bez podziału na jej część budowlaną i techniczną) z drugiej zaś zmieniła treść definicji budowli w ustawie Prawo budowlane (art. 3 pkt 3 u.p.bud.). W konsekwencji podatkowi od nieruchomości podlega - od 1 stycznia 2017 r. - elektrownia wiatrowa jako całość. "W kwestii zasad opodatkowania elektrowni wiatrowych od 1 stycznia 2017 r. nie można pomijać również treści art. 17 ustawy z dnia 20 maja 2016 r. Zgodnie z tym przepisem od dnia wejścia w życie ustawy do dnia 31 grudnia 2016 r. podatek od nieruchomości dotyczący elektrowni wiatrowych ustala się i pobiera zgodnie z przepisami obowiązującymi przed dniem jej wejścia w życie. Ze wskazania na zasady dotychczasowe w wyżej zakreślonej cezurze czasowej wyraźnie wynika, że następuje zmiana tych zasad, nowe z założenia różnią się od stosowanych do tej pory; w przeciwnym bowiem wypadku ww. przepis byłby niepotrzebny. Niedopuszczalne zaś jest interpretowanie przepisów prawnych tak, by okazały się zbędne. Stąd i z tych względów pozbawione podstaw jest stanowisko skarżącej, że tak jak dotychczas, również od 1 stycznia 2017 r. opodatkowaniu podatkiem od nieruchomości od budowli podlegają wyłącznie elementy budowlane elektrowni wiatrowej (fundament oraz wieża)" - podkreślił WSA w Gorzowie Wielkopolskim.

Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi, w wyroku z 24 marca 2017 r. (sygn. akt I SA/Łd 1/17) wskazał, że przy dokonywaniu interpretacji przepisów podatkowych w zakresie opodatkowania podatkiem od nieruchomości elektrowni wiatrowych nie można nie brać pod uwagę przepisów ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, która definiuje elektrownię wiatrową, a ponadto nowelizuje Prawo budowlane przede wszystkim przez: wykreślenie elektrowni wiatrowych z art. 3 pkt 3 (z nawiasu zawierającego wyliczenie urządzeń technicznych, których jedynie części budowlane stanowią budowle); a także wskazanie elektrowni wiatrowych wprost w załączniku do tej ustawy w Kategorii XXIX obiektów budowlanych (obok dotychczasowych wolno stojących kominów i masztów).

Michał Cyrankiewicz

dziennikarz specjalizujący się w tematyce samorządowej

Podstawy prawne

• art. 1a ust. 1 pkt 2, art. 2 ust. 1, art. 4 ust. 1 z 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 716; ost.zm. Dz.U. z 2017 r. poz. 1282)

• art. 3 pkt 3 ustawy z 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz. 1332)

• art. 2, art. 17 ustawy z 20 maja 2016 r. o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych (Dz.U. z 2016 r. poz. 961)