Whistleblowing – Compliance musi pamiętać, że sygnalista jest najważniejszy w walce z nieprawidłowościami

Wszyscy powoli zaczynają dyskutować o:

1. wewnętrznych kanałach przyjmowania zgłoszeń o nieprawidłowościach, w tym o wybieraniu, szkoleniu i działaniach ludzi przyjmujących zgłoszenia,
2. o prowadzeniu działań następczych, w tym ludziach którzy będą to robić (notabene powstanie w związku z tym sporo nowych miejsc pracy i nowy zawód),
3. o wdrażaniu i utrzymaniu systemów przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych,
4. o odpowiedzialności za wdrożenie i utrzymanie powyższego systemu,
5. itd.

Zaczęły już się nawet pojawiać artykuły jak oceniać te systemy i jakie stosować KPI – np. ilość zgłoszeń.

Polecamy: Seria poradników z prawa pracy

To wszystko (oraz parę innych rzeczy) to oczywiście bardzo ważne kwestie. Często kluczowe. Ale chciałbym postawić kontrowersyjną tezę, że sygnalista (whistleblower) jest najważniejszy w walce z naruszeniami i nieprawidłowościami.

Możemy kupić najlepszy i najdroższy system whistleblowingowy i wdrożyć dziesiątki wewnętrznych kanałów dokonywania zgłoszeń. Ale jeden program lub kanał możemy zawsze zastąpić innym.

Możemy zatrudnić najlepszych ekspertów do przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych. Ale zawsze możemy znaleźć lepszych ekspertów lub ich wyszkolić. Ewentualnie możemy znaleźć dostatecznie dobrych.

Możemy napisać super procedury, Polityki itd. Ale wystarczy jak będą działać i będą nowelizowane na bieżąco.

Możemy przeszkolić z tego wszystkich pracowników. Ale wystarczy by mieli niezbędną wiedzę o systemie whistleblowingu i by mogli łatwo do niej dotrzeć. A najważniejsze żeby rozumieli kim są sygnaliści i ufali, że sygnalistę nie spotkają działania odwetowe. Jeżeli zawiedziemy to zaufanie, jego odbudowa i odbudowa systemy whistleblowingu będzie bardzo trudna o i le w ogóle możliwa.

Możemy zużyć olbrzymie zasoby ludzkie i kapitałowe. Albo mniejsze. Byle by nie były za małe. Zasoby muszą być odpowiednie.

Te kanały, ludzie przyjmujący zgłoszenia i podejmujący działania następcze, procedury, Polityki itd., są tylko i aż po to by Sygnalista poinformował nas nieprawidłowościach lub naruszeniach, abyśmy my mogli na nie właściwie zareagować. Jeżeli z równania wyjmiemy sygnalistę. To cały system whistleblowingu jest zbędnym kosztem.

Ponieważ jedyne czego nie da się zastąpić to SYGNALIŚCI. To osoby pracujące dla organizacji publicznej lub prywatnej lub utrzymujące kontakt z taka organizacją w związku ze swoją działalnością zawodową niejednokrotnie jako pierwsze dowiadują się o naruszeniach lub nieprawidłowościach. Zgłaszając naruszenia, które są szkodliwe dla interesu publicznego lub podmiotu, osoby takie działają jako „sygnaliści” i tym samym odgrywają kluczową rolę w ujawnianiu takich naruszeń i zapobieganiu im oraz w ochronie dobra społecznego. Dyrektywa powstała głównie po to by zapewnić tym osobom zrównoważoną i skuteczną ochronę.

Czasami słyszę „u nas system whistlebowingu działa bo nie ma żadnych zgłoszeń” albo „U nas nie ma żadnych nieprawidłowości lub naruszeń”. Według mnie w takich organizacjach system whistleblowingu nie działa z jakiegoś powodu, a naruszenia lub nieprawidłowości są ale najwyższe kierownictwo i nich nie wie lub udaje, że nie wie.

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

O sygnalistach napisałem jeszcze m.in. w następujących artykułach:

1. Ratio legis Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii – gdzie wyjaśniam m.in. po co należy chronić sygnalistę
2. Kto będzie miał prawo uzyskać status sygnalisty? – gdzie wyjaśniam, kto zgodnie z Dyrektywą będzie posiadał statut sygnalisty ,
3. Czy Dyrektywa o Sygnalistach chroni tylko Sygnalistów? – w którym wskazuję, że Dyrektywa oprócz sygnalistów chroni również prawa innych osób
4. Compliance – prawa osoby której dotyczy zgłoszenie sygnalisty – w którym omawiam prawa osoby, której dotyczy zgłoszenie sygnalisty,
5. Compliance: Zakaz działań odwetowych wobec sygnalistów – w którym omawiam zakaz działań odwetowych,
6. Compliance: Czy sygnaliście powinniśmy zapewniać anonimowość czy tylko poufność? – porównuję te dwa sposoby ochrony sygnalisty,
7. Sygnaliści - standardy GPW – w którym mawiam standardy GPW w tym zakresie.
8. Compliance: Sygnaliści – obecna praktyka w Polsce na przykładzie z życia – w którym wskazuję przykład zlej praktyki.

Na końcu tylko wspomnę, że w krajach gdzie działają systemu whistleblowingu najwięcej nieprawidłowości i naruszeń jest odkrywanych dzięki sygnalistom, a straty dla organizacji w takich przypadkach są najmniejsze.