Whistleblowing – trzeci projekt ustawy o ochronie osób zgłaszających naruszenia prawa

Czy wiadomo, kiedy ustawa mająca chronić sygnalistów wejdzie w życie?

Niestety nikt nie wie, kiedy projekt zostanie przekazany do parlamentu i jak sprawnie przebiegnie proces legislacyjny. Natomiast załączone do projektu dokumenty (uzasadnienie, OSR, Tabela uwag resortowych, tabela zgodności) wskazują, że jest szansa by projekt trafił w sierpniu do Sejmu i został uchwalony w III lub IV kwartale tego roku. Osobiście zgaduję, że ustawa wejdzie w życie na przełomie tego i przyszłego roku.

Warto jednak zauważyć, że również według najnowszej wersji ustawa chroniąca Sygnalistów wejdzie w życie po upływie 2 miesięcy od dnia ogłoszenia.

Następnie podmioty publiczne, organy publiczne, podmioty prywatne, na rzecz których wykonuje pracę co najmniej 250 osób lub podmioty prawne wykonujące działalność w zakresie usług, produktów i rynków finansowych oraz zapobiegania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu, bezpieczeństwa transportu i ochrony środowiska będą miały 2 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy na realizację obowiązku ustalenia procedury  zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych. Według kwietniowego projektu na realizację obowiązku ustanowienia ww. procedury był tylko 1 miesiąc. Ministerstwo posłuchało więc uwag, że może to być za mało czasu i wydłużyło ciut termin.

W sumie podmioty będą miały 4 miesiące na przygotowanie ochrony sygnalistów, czy to dużo czy mało?

Na napisanie procedury regulującej przyjmowanie zgłoszeń od sygnalistów nie jest to mało czasu. Mimo tego, że pozostał obowiązek konsultacji jej z organizacjami związkowymi i powinien on trwać nie krócej niż 7 dnia i nie dłużej niż 14 dni.

Celem jednak tej ustawy jest wdrożenie systemu przyjmowania zgłoszeń i podejmowania działań następczych oraz ochrona sygnalistów. A na to 4 miesiące to już mało czasu, choć lepiej mieć 4 miesiące niż 3. Zwłaszcza, że teoretycznie sygnalista jest chroniony przed działaniami odwetowymi od dnia wejścia ustawy w życie (2 miesiące), a nie od wejścia w życie procedury wewnętrznej.

Wspomniał Pan o tabeli uwag resortowych, czy wcześniej był opublikowany taki dokument?

Tabela uwag resortowych do tego projektu została opublikowana po raz pierwszy. Liczy 50 stron.

Jakie zmiany zaszły w projekcie ustawy dotyczącej sygnalistów?

Większość zmian ma charakter redakcyjny. Postaram się omówić je szerzej w następnym artykule. Dziś chciałbym zwrócić Państwa uwagę na parę z nich:

1. jako organ publiczny zostały dodane terenowe organy administracji rządowej natomiast usunięto z definicji Komendanta Głównego Straży Pożarnej,
2. w naruszeniach prawa dodano, że zgłoszenia dotyczące interesów finansowych skarbu państwa Rzeczypospolitej Polskiej, oraz Unii Europejskiej dotyczą też jednostki samorządu terytorialnego,
3. procedura zgłoszeń wewnętrznych może dodatkowo objąć też zrozumiałe informacje o zasadach bezpiecznego i niepozostawiającego śladów dokonania zgłoszenia w systemie informatycznym, zapewniających zachowanie prywatności zgłaszającego,
4. orzekanie w sprawie nie ustanowienia procedury zgłoszeń wewnętrznych ma następować w trybie przepisów Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia.

Chciałbym zauważyć, że cieszy że ministerstwo kolejny raz uwzględniło część uwag ekspertów. Nadal eksperci mają szereg uwag do projektu ustawy – czasami sprzecznych, np. część ekspertów jest za wprowadzeniem wymogu, aby co najmniej jeden kanał zgłoszeniowy był anonimowy, a inni są przeciwko. Mam jednak nadzieję, że w trakcie prac na projektem ustawy, uda się ten projekt jeszcze trochę poprawić i w końcu Sygnaliści będą w Polsce skutecznie chronieni.