Po nowelizacji Kpa z 2017 roku prawo działa na korzyść obywatela

Zasada rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony została zawarta w art. 7a Kodeksu postępowania administracyjnego. Dotychczas zasada ta nie była prawnie uregulowana, choć znajduje potwierdzenie w licznym orzecznictwie oraz poglądach doktryny.

,,Należałoby opowiedzieć się za stosowaniem w postępowaniu administracyjnym zakazu rozstrzygania wątpliwości na niekorzyść strony. Zasada taka nie jest wprawdzie wyraźnie sformułowana w przepisach k.p.a., można jednak - jak sądzę - wyprowadzić ją z zasad: prawdy obiektywnej (art. 7 k.p.a.) i czynnego udziału strony w postępowaniu (art. 10 k.p.a.)’’(Glosa do wyroku NSA z dnia 18 stycznia 1988 r., sygn. akt III SA 964/87, Kmieciak Zbigniew, Lex Omega nr 4555),

,,Organ administracji, podejmując w indywidualnej sprawie decyzję w oparciu o uznanie administracyjne, ma obowiązek zgodnie z art. 7 k.p.a. wyważyć słuszny interes obywateli, w tym strony postępowania, i interes społeczny, co prowadzi do wniosku, że w przypadku gdy nie sprzeciwia się temu interes publiczny, organ powinien podjąć decyzję na korzyść strony postępowania…’’( wyrok WSA we Wrocławiu z 2 marca 2017r., sygn. akt III SA/Wr 1185/16).

Podobną zasadę znajdziemy również w art. 2a Ordynacji podatkowej, która mówi, że niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika.

Kiedy stosujemy zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony?

Zgodnie z art. 7a k.p.a. zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony stosujemy jeśli przedmiotem postępowania administracyjnego jest:

• nałożenie na stronę obowiązku bądź,
• ograniczenie lub odebranie stronie uprawnienia.

Ograniczenie w stosowaniu zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony:

 jeśli sprzeciwiają się temu:

• sporne interesy stron albo,
• interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ.

Ustawodawca wprowadzając powyższe ograniczenie zawęził stosowanie art. 7a k.p.a. W postępowaniu administracyjnym przed organem administracyjnym bowiem może występować jedna strona, kilka stron- których interesy mogą być ze sobą sprzeczne, a niekiedy występują również osoby trzecie, na które wynik postępowania może mieć bezpośredni wpływ. Zatem ustawodawca wprowadzając powyższe ograniczenie zobowiązał organ do badania czy sporne interesy stron postępowania lub interesy osób trzecich, na które wynik postępowania ma bezpośredni wpływ nie spowodują ograniczenia stosowania zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony.

Rozstrzyganie wątpliwości na korzyść strony- co to oznacza?

Ustawodawca zastrzega, że zasadę rozstrzygania wątpliwości na korzyść stron stosujemy w razie powstania wątpliwości dotyczących treści normy prawnej. Tym samym po raz kolejny zawęził stosowanie art. 7a.

Po pierwsze niewątpliwie zasady tej nie stosuje do każdej wątpliwości, która powstanie w toku postępowania administracyjnego, bowiem znaczną większość da się wyeliminować na podstawie wykładni lub w oparciu o dorobek orzecznictwa lub doktryny. Zatem pojawienie się jakiejkolwiek wątpliwości w toku postępowania administracyjnego nie powoduje automatycznie stosowania art. 7a, chodzi raczej o takie wątpliwości, których organ administracyjny nie jest w stanie sam wyeliminować.

Po drugie wątpliwości muszą dotyczyć treści normy prawnej czyli przepisu, który nakłada na stronę obowiązek lub odbiera, ogranicza jakieś uprawnienie. Zatem wątpliwości nie mogą dotyczyć np. ustaleń faktycznych, gdyż wówczas również nie zastosujemy art. 7a.

Zobacz: Prawo administracyjne

Wyłączenia od zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony

Dotyczą one spraw:

• w których wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa, a w szczególności jego bezpieczeństwa, obronności lub porządku publicznego,
• spraw osobowych funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych.

Ustawodawca w art. 7a ust. 2 k.p.a. wyłączył stosowanie zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony w wyżej wymienionych przypadkach.

Po pierwsze gdy wymaga tego ważny interes publiczny, w tym istotne interesy państwa.

,,Interes publiczny to dyrektywa postępowania nakazującą mieć na uwadze respektowanie wartości wspólnych dla całego społeczeństwa lub danej społeczności lokalnej (jednostka samorządu terytorialnego), takich jak: sprawiedliwość, bezpieczeństwo, zaufanie obywateli do organów władzy publicznej, sprawność działania aparatu państwowego itp.’’ (wyrok WSA w Białymstoku z dnia 6 lipca 2010 r., I SA/Bk 156/10, Lex Omega nr 590320).

Po drugie nie stosuje się zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść strony w przypadku postępowań administracyjnych wobec funkcjonariuszy oraz żołnierzy zawodowych jeśli dotyczą ich spraw osobowych.