Mniej obowiązków bhp dla pracodawców zatrudniających do 50 osób

Stosownie do postanowień art. 2373 § 2 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej k.p.), pracodawca jest obowiązany zapewnić przeszkolenie pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy przed dopuszczeniem go do pracy oraz prowadzenie okresowych szkoleń w tym zakresie. Szczegółowe zasady organizowania i przeprowadzania powyższych szkoleń określone zostały w przepisach rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (dalej: rozporządzenie w sprawie szkoleń bhp).

Przepisy pozostające bez zmian

W myśl § 6 rozporządzenia w sprawie szkoleń bhp, szkolenia z dziedziny bhp prowadzone są jako szkolenia wstępne i szkolenia okresowe. Szkolenie wstępne, na które składa się instruktaż ogólny oraz instruktaż stanowiskowy, powinno odbyć się przed dopuszczeniem pracownika do pracy, natomiast częstotliwość przeprowadzania szkoleń okresowych pracodawca ustala po konsultacji z pracownikami lub ich przedstawicielami - respektując zarazem wytyczne wynikające z przywołanych przepisów. Oznacza to, że szkolenia okresowe powinny się odbywać nie rzadziej niż:

1. co roku dla stanowisk, na których wykonywane są prace szczególnie niebezpieczne;
2. co 3 lata dla stanowisk robotniczych;
3. co 5 lat dla stanowisk kierowniczych, inżynieryjno-technicznych oraz pozostałych stanowisk, których charakter pracy wiąże się z narażeniem na czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe lub niebezpieczne albo z odpowiedzialnością w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy;
4. co 6 lat dla stanowisk administracyjno-biurowych. Należy przy tym dodać, że pierwsze szkolenie okresowe powinno się odbyć w ciągu do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.

Zauważyć należy jednak, że pierwsze szkolenie okresowe powinno odbyć się do 6 miesięcy od momentu rozpoczęcia pracy przez osobę zatrudnioną na stanowisku kierowniczym lub 12 miesięcy w przypadku pozostałych pracowników.

Zobacz: BHP

Pracownicy biurowi bez okresowych szkoleń

Z dniem 1 stycznia 2019 r. weszła w życie ustawa z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, która nowelizuje przepisy Kodeksu pracy m.in. w zakresie szkoleń okresowych pracowników.

Zmiany polegają na tym, że szkolenia okresowe w dziedzinie bhp nie są wymagane w przypadku pracowników zatrudnionych na stanowiskach administracyjno-biurowych, gdy rodzaj przeważającej działalności pracodawcy w rozumieniu przepisów o statystyce publicznej znajdzie się w grupie działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, chyba że z oceny ryzyka zawodowego, o której mowa w art. 226 pkt 1 k.p., będzie wynikało, że jest to konieczne.

Jak ustalić kategorię ryzyka

Kategorie ryzyka, od której uzależnione jest zwolnienie z obowiązku zapewnienia szkoleń okresowych z zakresu bhp dla pracowników administracyjno-biurowych, zostały określone w załączniku nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków.

Jeżeli rodzaj przeważającej działalności pracodawcy znajdzie się w grupie działalności, dla której zostanie ustalona wyższa niż trzecia kategoria ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych, pracodawca jest zobowiązany przeprowadzić szkolenie okresowe pracowników administracyjno-biurowych w zakresie bhp, w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia ustalenia wyższej kategorii ryzyka.

To samo dotyczy pracodawcy, gdy z dokonanej oceny ryzyka zawodowego wynika, że przeprowadzenie szkolenia okresowego pracowników stało się konieczne. W takim przypadku szkolenie okresowe należy przeprowadzić w terminie nie dłuższym niż 6 miesięcy, licząc od dnia dokonania oceny ryzyka.

Samodzielna służba bhp pracodawców zatrudniających do 50 osób

Kolejna zmiana dotyczy dopuszczalności wykonywania zadań służby bhp przez pracodawców. W dotychczasowym stanie prawnym pracodawca miał możliwość samodzielnego wykonywania zadań służby bhp jedynie w dwóch przypadkach: gdy zatrudniał do 10 pracowników, albo gdy zatrudniał do 20 i był zakwalifikowany do grupy działalności, dla której ustalono nie wyższą niż trzecia kategorię ryzyka w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Nowelizując art. 23711 § 1 k.p., ustawodawca zwiększył dopuszczalną liczbę pracowników z 20 do 50. Tym samym znacznie większa liczba pracodawców będzie zwolniona z obowiązku powierzenia wykonywania zadań służby bhp specjalistom spoza zakładu pracy.

Ocena zmian, czyli za i przeciw

O ile niektórym pracodawcom zmiany mogą wydawać się korzystne, to należy zauważyć, że wbrew pozorom pracownicy administracyjno-biurowi (zmiany dotyczą głównie ich) również narażeni są na liczne zagrożenia wypadkowe i ograniczanie im dostępu do wiedzy na temat tych zagrożeń poprzez całkowitą eliminację okresowych szkoleń bhp dla tej grupy zawodowej, będzie miało negatywny wpływ na stan bhp w przedsiębiorstwie. Powszechnie wiadomo, że znaczna część chorób układu mięśniowo-szkieletowego dotyczy właśnie pracowników biurowych, a nie tych zatrudnionych na stanowiskach robotniczych. Należy również podkreślić, że szkolenie okresowe w dziedzinie bhp to również wiedza na temat obowiązków i uprawnień pracowniczych, włącznie z rodzicielstwem, które podczas szkoleń wzbudzają duże zainteresowanie. Nie można przy tym pominąć kwestii związanych z udzielaniem pierwszej pomocy przedlekarskiej, przydatnej nie tylko w pracy, ale również poza nią. Poprzez zmiany przepisów znaczna grupa zatrudnionych zostanie pozbawiona tej jakże istotnej wiedzy. Naturalnie przepisy nie zabraniają organizowania szkoleń dla tych pracowników, ale nie oszukujmy się - mało który pracodawca będzie je dalej kontynuował, nie mając już takiego obowiązku.

Odnosząc się natomiast do kwestii zwiększenia poziomu liczby zatrudnionych, przy których pracodawca może samodzielnie wykonywać zadania służby bhp, również należy ocenić, że jest to zmiana w niewłaściwym kierunku. Powszechnie wiadomo, że pracodawcy - nawet po ukończeniu odpowiedniego kursu - nie mają dostatecznej wiedzy i umiejętności niezbędnej do wykonywania zadań służby bhp, ponieważ nie są w tym zakresie praktykami. O ile w niewielkich zakładach pracy dotychczasowe regulacje mogły być uzasadnione, o tyle w zakładach zatrudniających większą liczbę pracowników, mogą się nie sprawdzić.

PODSTAWY PRAWNE

art. 237³ § 2, art. 237¹¹ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2018 r. poz. 917; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 2244)

art. 2 ustawy z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (Dz.U. z 2018 r. poz. 2244)

§ 6 rozporządzenia Ministra Gospodarki i Pracy z 27 lipca 2004 r. w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy (Dz.U. Nr 180, poz. 1860; ost.zm. Dz.U. z 2007 r. Nr 196, poz. 1420)

załącznik nr 2 do rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 29 listopada 2002 r. w sprawie różnicowania stopy procentowej składki na ubezpieczenie społeczne z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych w zależności od zagrożeń zawodowych i ich skutków (j.t. Dz.U. z 2016 r. poz. 1005; ost.zm. Dz.U. z 2018 r. poz. 502)

©℗

MACIEJ AMBROZIEWICZ

specjalista ds. bhp, wpisany na listę biegłych sądowych w dziedzinie bhp, absolwent Wydziału Prawa Wyższej Szkoły Handlu i Prawa im. Ryszarda Łazarskiego w Warszawie, obecnie kierownik wieloosobowej komórki bhp w jednym z największych szpitali w kraju

Polecamy serwis: Kadry