REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Sołectwo wśród zainteresowań miast

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jerzy Czyż
Sołectwo wśród zainteresowań miast
Sołectwo wśród zainteresowań miast
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jeszcze nie tak dawno jednostki pomocnicze gmin nie stanowiły większego przedmiotu zainteresowań zarówno ze strony władz, jak i społeczności lokalnych. Sytuacja ta jednak uległa zmianie. Sołectwa, osiedla i dzielnice, pomimo braku zmian ustrojowych, stają się coraz prężniejszymi ośrodkami aktywności obywatelskiej.

REKLAMA

Powodów do zainteresowania jest z pewnością wiele. W przypadku sołectw duże znaczenie ma uchwalona w 2009 roku ustawa o funduszu sołeckim. Gwarantuje ona zwrot z budżetu państwa części środków, które rada gminy przeznaczy na fundusz, o którego przeznaczeniu decydują mieszkańcy. W założeniu ustawodawcy, narzędzie to miało być dedykowane głównie gminom wiejskim. Jednak jego pojawienie się spowodowało, że wiele innych jednostek samorządu terytorialnego zaczęło przyglądać się możliwości jego wykorzystania na własnym terenie. Na czym miałoby to polegać? Otóż, na wprowadzeniu sołectw jako jednostek pomocniczych.

REKLAMA

W marcu 2013 r. radni gminy Jarocin, w drodze uchwały, zdecydowali o likwidacji funkcjonujących osiedli i powołali w ich miejsce sześć sołectw. Była to decyzja, u podstaw której leżało wykorzystanie dodatkowego wsparcia z budżetu państwa i przez to większa aktywizacja mieszkańców miasta. Wojewoda wielkopolski w ramach prowadzonego nadzoru wydał rozstrzygnięcie, na mocy którego unieważnił podjętą przez Radę Miasta Jarocina uchwałę, wskazując, że sołectwa mogą funkcjonować jedynie w gminach wiejskich. W tej sytuacji władze miasta, korzystając z możliwości postępowania sądowoadministracyjnego, złożyły skargę do wojewódzkiego sądu administracyjnego, który w sierpniu 2013 r. uchylił postanowienia nadzorcze wojewody. Ostatnią instancją w sporze między Jarocinem a Wojewodą Wielkopolskim został zatem Naczelny Sąd Administracyjny.

Naczelny Sąd Administracyjny 4 lutego br. oddalił skargę kasacyjną Wojewody Wielkopolskiego (sygn. akt II OSK 2910/13). W przedstawionym uzasadnieniu sąd wskazał, że ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym nie zawiera przeciwwskazań, aby w gminach miejskich ustanawiać sołectwo jako jednostkę pomocniczą. Jest to możliwe szczególnie na terenie gmin, które wskutek zmian granic administracyjnych (najczęściej rozszerzenia dużego miasta) obejmują tereny o charakterze wiejskim. Poza zmianą granic nie zmienia się charakter zabudowy tych terenów.

Zobacz również: Fundusz sołecki - warunki niezbędne do wyodrębnienia go z budżetu

Fakultatywność i swoboda powoływania tych jednostek pomocniczych jest jednak ograniczona prawnie. Rada gminy, podejmując stosowną decyzję, musi uwzględnić charakter jednostki i sposób jej zagospodarowania. Jak wskazano w uzasadnieniu, podejmując wykładnię przepisów, należy w pierwszej kolejności kierować się założeniem o racjonalności ustawodawcy i celowością podejmowanych przez niego działań. Na tej podstawie warto wskazać, że w uzasadnieniu do ustawy o funduszu sołeckim można znaleźć wprost wyjaśnienie, że ustawodawca ograniczył zakres obowiązywania ustawy do terenów wiejskich. W związku z tym nie można dowolnie wprowadzać sołectw w gminach miejskich, bo stanowiłoby to rodzaj obejścia prawa i nadużycie swobody, którą posiadają władze lokalne w zakresie powoływania jednostek pomocniczych. mogłoby to prowadzić do absurdów i w rezultacie powołania sołectwa w centrum największych miast. Nie miałoby to nic wspólnego z chęcią aktywizacji społeczności lokalnej, a jedynie uzyskaniem zwrotu z budżetu państwa. A zatem w określonych sytuacjach możliwe jest utworzenie sołectwa w mieście, ale jedynie w granicach prawa, i należy każdy przypadek oceniać osobno.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Wojewoda Wielkopolski nie może już wydać nowych rozstrzygnięć nadzorczych, gdyż ta ścieżka się wyczerpała.

Omawiane stanowisko NSA z pewnością ostudziło zapał wielu radnych, którzy chcieli wprowadzić sołectwa na obszarze o typowo miejskiej zabudowie. Tym niemniej należy się spodziewać, że w wielu gminach miejskich władze lokalne będą rozważały ich wprowadzenie na obrzeżach gmin. Jeśli spowoduje to rozwój funduszu sołeckiego, to należy kibicować wskazanym rozwiązaniom. Swoje działania w tej sprawie zapowiedzieli już radni z Poznania oraz władze Krakowa.

JERZY CZYŻ

Autor jest specjalistą w dziedzinie administracji publicznej, ze szczególnym uwzględnieniem ustroju metropolitalnego w Europie Zachodniej

Polecamy serwis: Organizacja

Polecamy poradnik: Przewodnik po zmianach przepisów 2013/2014

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

REKLAMA

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

REKLAMA

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

REKLAMA