Zmiany w budżecie jednostki samorządu terytorialnego

Zmiany w budżecie jednostki samorządu terytorialnego są nieważne jeżeli zostały dokonane przez radnych bez udziału organu jednostki. Przepisy wskazują na wyraźny podział kompetencji pomiędzy organami gminy w zakresie sporządzania projektu uchwały budżetowej oraz projektu o zmianie uchwały budżetowej a uchwalaniem budżetu i jego zmian.

Radni dokonali zmian w budżecie gminy bez zgody Wójta Gminy. W pozostałym zakresie uchwalone zmiany w budżecie, dokonane na tej samej sesji Rady Gminy, były objęte projektem przedstawionym przez Wójta.

Przedmiotem rozstrzygnięcia WSA w Olsztynie z dnia 25.10.2012r w sprawie I SA/OL 520/12 była zatem kwestia zgodności takiego działania radnych z przepisami prawa.

Sąd potwierdził stanowisko organu nadzoru i stwierdził, że Rada Gminy naruszyła w istotny sposób art. 233 pkt 3 ustawy z dnia 29 sierpnia 2009r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 157, poz. 1240 z późno zm.), w związku z art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminnym poprzez to, że podejmując uchwałę w sprawie zmian w budżecie Gminy przekroczyła zakres swoich kompetencji, bowiem dokonała takich zmian w budżecie, które nie były objęte inicjatywą uchwałodawczą Wójta Gminy.

Zobacz również: Zadłużenie samorządów 2014 - nowe przepisy

Zgodnie z art. 233 pkt 3 ustawy o finansach publicznych inicjatywa w sprawie sporządzenia projektu uchwały m.in. o zmianie uchwały budżetowej przysługuje wyłącznie zarządowi jednostki samorządu terytorialnego ( ilekroć w ustawie jest mowa o zarządzie jednostki samorządu terytorialnego – rozumie się przez to również wójta, burmistrza lub prezydenta miasta – art. 2 pkt 2 ustawy o finansach publicznych). Oznacza to, że zmiany w uchwale budżetowej mogą nastąpić wyłącznie z inicjatywy organu wykonawczego. Również art. 30 ust. 2 pkt 1 ustawy o samorządzie gminny stanowi, że do zadań wójta (burmistrza, prezydenta) należy w szczególności przygotowywanie projektów uchwał rady gminy/miasta. W związku z powyższym organ stanowiący, uchwalając zmiany w budżecie na podstawie przedstawionego przez organ wykonawczy projektu, nie może wprowadzać poprawek w zakresie nie objętym tym projektem. W szczególności brak jest podstaw do przyjęcia, że w przypadku, gdy organ wykonawczy wystąpi z inicjatywą zmian w budżecie w ściśle określonym zakresie, organ stanowiący ma możliwość wprowadzenia zmian także w części budżetu nieobjętej tym projektem.

Zdaniem sądu rada gminy nie była umocowana do podejmowania przedmiotowej uchwały w sprawie zmian w budżecie, ponieważ nie była ona poprzedzona inicjatywą uchwałodawczą wójta gminy.

Powołane przepisy wskazują na wyraźny podział kompetencji pomiędzy organami gminy w zakresie sporządzania projektu uchwały budżetowej oraz projektu o zmianie uchwały budżetowej, a uchwalaniem budżetu i jego zmian, jest ściśle związany ze zmianą pozycji ustrojowej tych organów, spowodowaną bezpośrednim wyborem organu wykonawczego.

Ustawodawca uchwalając 20 czerwca 2002 r. ustawę o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta w sposób jednoznaczny opowiedział się za zwiększeniem niezależności organu wykonawczego w stosunku do organu stanowiącego gminy, dążąc jednocześnie do zwiększenia zakresu odpowiedzialności za sprawy gminy poprzez jej personifikację. W zakresie spraw budżetowych, to m.in. wójt gminy ponosi pełną odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wynikającą z czynów określonych w ustawie z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Tym bardziej ponosząc odpowiedzialność z wykonanie budżetu organ wykonawczy nie może być pozbawiony wpływu na zakres przedmiotowy dokonywanych zmian w uchwale.