REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Organizacja samorządu - ograniczenia

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
 Forum Od-nowa
Organizacja non-profit
Bariery w funkcjonowaniu samorządów/ Fot. Fotolia
Bariery w funkcjonowaniu samorządów/ Fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Jakie bariery napotykają samorządy w swojej samodzielności organizatorskiej? Jak im przeciwdziałać?

Samodzielność organizatorska samorządów: bariery i rekomendacje

Ograniczenia samodzielności organizatorskiej JST zawierają się w całym polskim ustawodawstwie, które drobiazgowo reguluje funkcjonowanie wewnętrzne wspólnot. Jedne z najbardziej dolegliwych zapisów znajdują się w ustawie o systemie oświaty (USO), ustawie o pomocy społecznej (UPS) oraz ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (UPZ). Zwiększenie samodzielności organizatorskiej jednostek samorządu terytorialnego (JST) to jeden ze sposobów optymalizacji kosztów wspólnot oraz racjonalizacji zarządzania. Forum Od-nowa wspólnie ze Związkiem Miast Polskich realizuje projekt przedstawiający konkretne rekomendacje systemowe odnośnie elastyczności w kształtowaniu własnych struktur i sposobie realizacji zadań publicznych.

REKLAMA

I. Ustawa o systemie oświaty

REKLAMA

Przepisy dotyczące samorządu w większości przypadków winny odnosić się nie do konkretnych jednostek organizacyjnych JST, lecz do samorządu jako takiego. To dane JST odpowiadają za realizację danego zadania publicznego, zaś jednostki organizacyjne mogą być tylko sposobem jego wykonania w zakresie określonym przez daną wspólnotę. Potrzebne są ogólne regulacje odnoszące się do roli samorządów w zakresie zadań oświatowych od strony możliwości kreowania polityki oświatowej przez organ JST. Trudno bowiem wskazać, jakiego rodzaju jest to polityka – ograniczająca się do utrzymywania przedszkoli i szkół czy związana z wpływaniem na edukację.

Cechą charakterystyczną USO jest opis systemu oświaty od strony obowiązków podmiotów publicznych – organów prowadzących szkoły i samych szkół. Powyższe rozwiązanie niesie ze sobą wady związane z kazuistyką przepisów USO, brakiem przejrzystości ustawy i ograniczeniem samodzielności JST. Układ USO powoduje, że utrudnione jest rozpoznanie kompetencji wszystkich wskazanych w ustawie podmiotów. Dotyczy to zarówno sposobu opisu tych kompetencji, jak też niekonsekwentnego podziału na zadania. Należy oddzielić kwestie organizacyjne (i te przypisać organowi prowadzącemu) od kwestii edukacyjno/wychowawczych, które powinny być wykonywane przez organ prowadzący wspólnie z innym organami/podmiotami.

REKLAMA

Brakuje swobody w wyborze sposobów realizacji zadań. Konieczna jest rezygnacja z limitu liczby uczniów w szkole, powyżej którego nie można przekazać jej stowarzyszeniu i zniesienie wymogu uzyskania pozytywnej opinii kuratora o planowanym przekazaniu szkoły. Należy dopuścić możliwość powstawania zespołów szkół tego samego typu i wprowadzić procedurę łączenia szkół bez konieczności przeprowadzania likwidacji, co dotyczy m.in. tworzenia filii szkoły. Istnieje też potrzeba wprowadzenia przepisu wskazującego wprost, iż zawiadomienie o likwidacji szkoły odbywa się poprzez umieszczenie informacji na BIP danej JST, w sposób zwyczajowo przyjęty i na zebraniu rodziców. USO winna umożliwiać organom JST w uzasadnionych przypadkach wybór innych niż jednostka budżetowa form prowadzenia szkół i placówek.

Należy przeanalizować system oświaty pod kątem wymagania jednakowych standardów minimalnych dla wszystkich szkół i przedszkoli publicznych, niezależnie od tego, czy organem prowadzącym jest samorząd, czy inny podmiot. Dotyczy to zasad finansowania oraz wymagań dotyczących zasad organizowania zajęć. Należy też wprowadzić skuteczne mechanizmy kontroli udzielanych dotacji dla szkół i placówek niepublicznych.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Polecamy serwis: Oświata

II. Ustawa o pomocy społecznej

W UPS nadmierny akcent położony jest na struktury organizacyjne pomocy społecznej: obowiązkowo działające i rozbudowane instytucje, pracowników, którzy muszą posiadać dokładnie określone wymagania i występować w ściśle zdefiniowanych rolach, szczegółowe standardy, a także liczne procedury. Formy prawnego ograniczania samodzielności organizacyjnej to:
• nakaz posiadania określonych instytucji – jednostek organizacyjnych, przede wszystkim urzędów pomocy społecznej (ośrodków pomocy społecznej, powiatowych centrów pomocy rodzinie i regionalnych ośrodków pomocy społecznej);
• przypisanie zadań publicznych własnych i zleconych bezpośrednio do instytucji;
• zakaz łączenia instytucji/działalności lub ograniczenie możliwości ich łączenia;
• przypisanie kompetencji organów administracji samorządowej do zakresu zadań kierownika urzędu pomocy społecznej;
• przypisanie czynności w ramach realizacji zadań publicznych bezpośrednio do instytucji lub jej pracowników, zamiast do JST jako takiej;
• nakaz zatrudniania pracowników;
• nakaz posiadania określonych struktur wewnętrznych w instytucjach;
• zdefiniowane wymogi dla instytucji/działalności;
• zakaz zlecania przez JST zadań publicznych podmiotom zewnętrznym (zakaz outsourcingu);
• ograniczenie odpłatności za usługi.

Tymczasem samorządy powinny jedynie „zapewniać” realizację zadań pomocy społecznej, co nie może oznaczać obowiązku „prowadzenia” lub „utrzymywania” instytucji. W ślad za tym powinna nastąpić likwidacja obowiązku posiadania przez JST urzędów pomocy społecznej. Samorządy powinny mieć możliwość wyboru podmiotu, któremu mogłyby przekazać prowadzenie takich instytucji: organizacji pozarządowej, podmiotowi prywatnemu albo wspólnie paru gminom.

Zwiększanie samodzielności organizatorskiej JST powinno też bazować na czytelnym podziale kompetencji pomiędzy „centrum” a samorządami. Administracja centralna ma tworzyć jedynie ramę merytoryczną funkcjonowania sektora pomocy społecznej, zaś organy samorządowe odpowiadają za sposób realizowania usług. Zarówno zadania publiczne, jak i czynności w ramach tych zadań muszą być przypisane bezpośrednio do JST lub ich organów, a nie poszczególnych instytucji. Wreszcie, UPS i rozporządzenia do niej powinny mówić o standardach minimalnych. JST mogłyby zapewniać usługi o wyższym standardzie zgodnie z własnymi decyzjami.

Zobacz również: Opieka społeczna

III. Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Ograniczenie samodzielności organizatorskiej JST grupuje się w 2 problemy: prymat instytucji – jednostek organizacyjnych nad samorządem i odgórne ustalanie limitów ilościowych lub finansowych dotyczących zadań JST. Dzieje się to w postaci przywoływania ośrodka pomocy społecznej i powiatowego centrum pomocy rodzinie oraz ich kierowników jako realizatorów zadania JST, zbyt szczegółowego regulowania wewnętrznej organizacji placówek, wysokości kwot łożonych na opiekę nad dziećmi oraz liczby i kompetencji zatrudnianych pracowników.

Nadrzędną i generalną propozycją jest – podobnie, jak w przypadku UPS – likwidacja prawnego nakazu posiadania jednostek organizacyjnych JST jako obligatoryjnych wykonawców określonych zadań oraz umożliwienie każdej jednostce samorządowej podejmowania samodzielnej decyzji odnośnie wyboru ich realizatora. Należy zrezygnować ze wskazywania w UPZ, że wykonawcą działań z jej zakresu jest jednostka organizacyjna samorządu i odejść od nadawania konkretnych kompetencji jednostkom organizacyjnym samorządu na rzecz przekazania ich bądź JST jako takiej, bądź podmiotowi realizującemu dane zadanie. W UPZ nie powinno być szczegółowych przepisów dotyczących wskaźników liczbowych w ustalaniu ram dla działań JST. Trzeba też unikać nadmiernie skonkretyzowanych opisów organizacji wewnętrznej danego typu placówki i zezwolić JST na podejmowanie we własnym zakresie decyzji o liczbie pracowników w danej instytucji, zamiast obecnego sztywnego podawania wskaźników zatrudnienia. Ostatnią sprawą jest – analogicznie do USO – uporządkowanie podziału kompetencji pomiędzy ministrem, wojewodą, marszałkiem, starostą i wójtem/burmistrzem/prezydentem miasta.

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Kiedy modernizacja linii średnicowej w Warszawie? Minister infrastruktury podał kluczowe terminy i zakres prac. Stację Warszawa Powiśle zastąpią dwa nowe przystanki osobowe

W dniu 9 lipca 2025 r. minister infrastruktury – w odpowiedzi na interpelację poselską – udzielił obszernych informacji odnośnie terminów i zakresu modernizacji kolejowej linii średnicowej w Warszawie. Okazuje się, że jako pierwsza (w latach 2026-2029) będzie realizowana część wschodnia linii średnicowej (na praskim brzegu Wisły). Natomiast w drugim etapie (po 2030 r.) zmodernizowana będzie część zachodnia: od stacji Warszawa Zachodnia (bez samej stacji), przez stacje Warszawa Ochota, Warszawa śródmieście do ul. Wybrzeże Szczecińskie. Co ważne, w tym drugim etapie powstaną dwie nowe stacje w rejonie ronda de Gaulle’a oraz pomiędzy ul. Solec i Wybrzeże Kościuszkowskie a obecny przystanek Warszawa Powiśle zostanie na stałe wyłączony z użytkowania. Także w drugim etapie modernizacji zostanie przebudowany tunel średnicowy i most średnicowy na Wiśle.

Rolnicy dostaną własnego rzecznika? PSL składa projekt ustawy

Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego złożył w Sejmie projekt ustawy, której głównym celem jest powołanie nowej instytucji – Rzecznika Praw Rolników. Funkcję tę miałby każdorazowo pełnić Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, co – według autorów projektu – ma zagwarantować niezależność i bliskość tej roli wobec środowisk rolniczych.

Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

REKLAMA

Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

REKLAMA

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

REKLAMA