Rekompensata za dyżur domowy w święta Bożego Narodzenia na przykładach

ODPOWIEDŹ

Za czas domowego dyżuru pracownik nabywa prawo do dnia wolnego lub do wynagrodzenia tylko wtedy, gdy wykonuje efektywną pracę. Jeżeli natomiast pracownik dyżuruje w sposób bierny, wtedy nie przysługują mu żadne świadczenia, chyba że zakładowe przepisy lub umowa o pracę przewidują taką rekompensatę.

UZASADNIENIE

Pracodawca może zobowiązać pracownika do pozostawania poza normalnymi godzinami pracy w gotowości do wykonywania pracy wynikającej z umowy o pracę w zakładzie pracy lub w innym miejscu wyznaczonym przez pracodawcę (dyżur). Czasu dyżuru nie wlicza się do czasu pracy, jeżeli podczas dyżuru pracownik nie wykonywał pracy (patrz: PRZYKŁAD 1 i PRZYKŁAD 2).

PRZYKŁAD 1

W święta Bożego Narodzenia 2021 r. pracownik pozostaje w telefonicznej dyspozycji pracodawcy, ale nie wykonuje żadnej pracy, oczekując jedynie na zadania służbowe. Czas takiego dyżuru nie jest kwalifikowany jako nadgodziny, w związku z czym nie przysługuje mu czas wolny lub wynagrodzenie.

PRZYKŁAD 2

W czasie dyżuru telefonicznego w domu pracownik został wezwany do pracy i ją wykonywał. Godziny wykonywania tej pracy kwalifikowane są jako normalne godziny pracy, za które przysługuje normalne wynagrodzenie. Jeżeli taka praca powstanie w święto będące dla pracownika dniem wolnym od pracy, to przysługuje za nią rekompensata przypisana do pracy w święto.

ORZECZNICTWO

Czasu przypadającego poza normalnymi godzinami pracy, w którym pracownik, pozostając w dyspozycji pracodawcy w rozumieniu art. 128 § 1 ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (dalej: k.p.) lub jedynie przebywając w zakładzie pracy, nie wykonuje pracy, nie wlicza się do czasu pracy w godzinach nadliczbowych (art. 151 § 1 k.p.).

Wyrok Sądu Najwyższego z 10 listopada 2009 r., sygn. akt II PK 51/09

Ponadto czas pełnienia dyżuru nie może naruszać prawa pracownika do odpoczynku, wynoszącego 11 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo, jednak nie ma to zastosowania do pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy. Oznacza to, że pracodawca nie może zlecać pracownikowi dyżuru domowego "na telefon" z naruszeniem prawa do odpoczynku dobowego i tygodniowego, nawet za jego zgodą. W praktyce oznacza to ograniczenie czasu dyżuru w dniach pracy do wymiaru od 1 godziny (w równoważnym czasie pracy) do 5 godzin na dobę (w podstawowym rozkładzie czasu pracy), w zależności od obowiązującego pracownika wymiaru czasu pracy. W dniach wolnych od pracy dyżur może być oczywiście dłuższy, o ile nie ingeruje w obowiązek zachowania odpoczynku 35-godzinnego (patrz: PRZYKŁAD 3).

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

PRZYKŁAD 3

W okresie świąt Bożego Narodzenia część pracowników miejskiego zakładu wodociągowego i kanalizacji będzie pełnić domowy dyżur telefoniczny. Pracownicy są zatrudnieni w podstawowym systemie czasu pracy, miesięcznych okresach rozliczeniowych i świadczą pracę od poniedziałku do piątku w godzinach od 8 do 16. W pierwszy dzień świąt, tj. w sobotę, część pracowników może pełnić dyżur maksymalnie 13 godzin, tj. od 8 do 21. Zaplanowanie dyżuru w drugi dzień świąt, tj. w niedzielę, nie jest w tej sytuacji dla tej grupy osób dopuszczalne, gdyż należy zapewnić im 35-godzinny odpoczynek tygodniowy, a tyle dokładnie godzin przypada między godziną 21 w sobotę i 8 w poniedziałek. Niedzielny dyżur może pełnić druga grupa zatrudnionych. 35-godzinny odpoczynek zapewni im wolna sobota.

Natomiast za czas dyżuru stacjonarnego (dyżuru w zakładzie pracy) pracownikowi przysługuje czas wolny od pracy w wymiarze odpowiadającym długości dyżuru, a w razie braku możliwości udzielenia czasu wolnego - wynagrodzenie wynikające z jego osobistego zaszeregowania, określonego stawką godzinową lub miesięczną, a jeżeli taki składnik wynagrodzenia nie został wyodrębniony przy określaniu warunków wynagradzania - 60% wynagrodzenia. Tylko pracownikowi zarządzającemu w imieniu pracodawcy nie należy się żadna rekompensata za czas dyżuru, jeśli pracownik nie wykonywał w jego trakcie pracy.

artykuł pochodzi z Rachunkowości Budżetowa nr 23/2021

• art. 151⁵ ustawy z 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320; ost.zm. Dz.U. z 2021 r. poz. 1162)