REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wytyczne w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych 2017 r.

Wytyczne w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych 2017 r./ fot. Shutterstock
Wytyczne w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych 2017 r./ fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Wytyczne w zakresie zagadnień związanych z przygotowaniem projektów inwestycyjnych mają ułatwić przede wszystkim realizację hybrydowych projektów PPP. Zaktualizowana wersja Wytycznych weszła w życia 18 maja 2017 r.

Projekty hybrydowe polegają na dofinansowaniu ze środków unijnych przedsięwzięć realizowanych w ramach partnerstwa publiczno-prywatnego. Pomimo możliwości zidentyfikowania kilku modeli projektów hybrydowych, w praktyce zastosowanie znajdzie najczęściej model DBFO. W modelu tym projekt jest realizowany na podstawie umowy PPP, która obejmuje projektowanie, budowę, finansowanie oraz eksploatację inwestycji. Co istotne, z punktu widzenia zasad dofinansowania projektu model ten przewiduje poniesienie przez partnera prywatnego nakładów inwestycyjnych podlegających refundacji ze środków UE.

REKLAMA

Względną popularnością cieszył się będzie też zapewne model "operatorski", w ramach którego wybierany jest partner prywatny do zarządzania infrastrukturą dofinansowaną wcześniej ze środków UE.

Praktyka początku okresu programowania UE na lata 2014-2020 wykazała, że istnieje potrzeba uszczegółowienia - na poziomie wytycznych - przepisów rozporządzenia 1303/2013 w zakresie projektów hybrydowych. Wytyczne te obowiązują od 18 maja 2017 r. Planując realizację projektu hybrydowego warto zapoznać się z ich podstawowym zakresem.

Obowiązkowe testy rynkowe i analizy przedrealizacyjne

REKLAMA

Zgodnie z wytycznymi, przed wszczęciem postępowania o wybór partnera prywatnego, podmiot publiczny ma obowiązek opracowania analizy przedrealizacyjnej. Służy ona ustaleniu, czy partnerstwo publiczno-prywatne - w tym również realizowane z udziałem współfinansowania ze środków UE - może być korzystniejsze od tradycyjnej formuły realizacji danego przedsięwzięcia inwestycyjnego.

Analiza powinna mieć charakter kompleksowy i dotyczyć prawnych, ekonomiczno-finansowych oraz technicznych aspektów planowanego przedsięwzięcia. Wytyczne zawierają przykładowy schemat takiej analizy. Nie oznacza to jednak, że podmiot publiczny nie może skorzystać z innego rodzaju modeli analitycznych. Najistotniejsze jest, aby osiągnięty został cel takiej analizy - tj. ocena efektywności realizacji projektu w modelu PPP w porównaniu do modelu tradycyjnego.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

REKLAMA

Z praktycznego punktu widzenia bardzo ważnym elementem analizy są testy (konsultacje, badania) rynkowe. Ich celem jest zdobycie oraz przeanalizowanie informacji na temat zainteresowania projektem ze strony potencjalnych partnerów prywatnych i instytucji finansowych. Efektem może być również weryfikacja i ewentualna zmiana wstępnej koncepcji realizacji projektu. Zdecydowaną zaletą testów rynkowych jest również ich niesformalizowany charakter - wytyczne dopuszczają przeprowadzenie takich badań zarówno w formie korespondencyjnej (w tym z wykorzystaniem komunikacji elektronicznej), jak i w formie spotkań czy konferencji. Podmiot publiczny inicjujący dany projekt każdorazowo powinien jednak zapewnić, aby proces testów przebiegał w sposób transparentny.

Co ciekawe, wytyczne uwzględniają specyfikę projektów PPP również w tym zakresie, że dopuszczają (na etapie ubiegania się o dofinansowanie) zastąpienie obowiązkowego w modelach tradycyjnych programu funkcjonalno-użytkowego opisem technicznych i funkcjonalnych założeń projektu dokonanych w ramach analizy przedrealizacyjnej. Analiza przedrealizacyjna projektu hybrydowego powinna zostać udostępniona instytucji zarządzającej na etapie wnioskowania o dofinansowanie, choć zazwyczaj nie będzie stanowić odrębnego załącznika do wniosku aplikacyjnego. Dokument ten nie musi podlegać żadnym aktualizacjom na etapie oceny aplikacji - nie zastępuje on bowiem studium wykonalności projektu.

Należy dodać, że wydatki poniesione przez podmiot publiczny na przygotowanie analizy przedrealizacyjnej - podobnie jak studium wykonalności - kwalifikują się do objęcia dofinansowaniem ze środków UE.

Przy okazji warto wspomnieć, że planowana nowelizacja ustawy o PPP przewiduje obowiązek sporządzenia oceny efektywności przedsięwzięcia dla każdego projektu publiczno-prywatnego - bez względu na źródła jego finansowania.

Autopromocja

Podmiot publiczny lub partner prywatny jako beneficjenci środków UE

W obecnym stanie prawnym nie ulega wątpliwości, że beneficjentem projektu hybrydowego może być zarówno podmiot publiczny, jak i partner prywatny. Co więcej, strona publiczna składająca wniosek o dofinansowanie projektu może zastrzec, że beneficjentem środków UE stanie się partner wyłoniony w trakcie procedury PPP. W takim przypadku umowa o dofinansowanie (lub decyzja o dofinansowaniu) będzie miała charakter warunkowy i - co prawdopodobne - zaistnieje konieczność dokonania dodatkowej oceny projektu w zakresie nowego beneficjenta. Wydaje się zatem, że w praktyce sytuacje takie będą należały do wyjątkowych. Podobnie należy ocenić możliwość zastąpienia beneficjenta - partnera prywatnego - nowym partnerem prywatnym. W każdym razie umowa o PPP lub umowa o dofinansowanie może przewidywać taką ewentualność.

Zobacz: Rozwój i promocja

"Przekształcenie" PPP w projekt tradycyjny

Istnieje możliwość "przekształcenia" hybrydowego projektu PPP w projekt "tradycyjny". Analiza rynku PPP dowodzi, że średnio co piąte postępowanie PPP kończy się zawarciem umowy o partnerstwie publiczno-prywatnym. Z uwagi na relatywnie niską skuteczność tego typu procedur, wytyczne dopuszczają możliwość "przekształcenia" hybrydowego projektu PPP w projekt "tradycyjny". Stanie się tak w przypadku, gdy stronie publicznej nie uda się wyłonić partnera prywatnego (np. nie zostaną złożone oferty lub nie zostanie wybrana żadna z nich), albo wybrany partner prywatny nie będzie chciał pełnić funkcji beneficjenta.

Wytyczne zastrzegają przy tym, aby w ramach naboru nie występowały kryteria, na podstawie których projekty hybrydowe były uprzywilejowane w stosunku do projektów realizowanych w formule tradycyjnej. W takich sytuacjach musiałaby bowiem nastąpić ponowna ocena wniosku aplikacyjnego, której rezultatem mogłoby być anulowanie dofinansowania projektu.

Drugim przypadkiem "przekształcenia" (znacznie bardziej skomplikowanym) jest możliwość zastąpienia beneficjenta - partnera prywatnego - podmiotem publicznym, bez naruszania zasad dofinansowania i trwałości projektu. Tego typu zastąpienie beneficjenta może mieć miejsce wyłącznie w sytuacji, gdy jest ono wymagane zgodnie z warunkami umowy PPP lub umowy o dofinansowanie projektu (np. w sytuacji bankructwa partnera prywatnego). W takim przypadku podmiot prawa publicznego może wejść w prawa i obowiązki beneficjenta, pod warunkiem że instytucja zarządzająca ma pewność, iż spełnia on i podejmuje wszystkie stosowne obowiązki beneficjenta.

Należy także zastrzec, że opisane wyżej zamiany i zastąpienia beneficjenta nie będą możliwe w każdym przypadku, a jedynie w tych sytuacjach, w których katalog beneficjentów w ramach danego działania programu operacyjnego przewiduje uzyskanie statusu beneficjenta przez odpowiednio podmiot publiczny i partnera prywatnego. W praktyce zatem nie należy spodziewać się dużej liczby tego typu przedsięwzięć.

Rozliczanie projektów hybrydowych

Rozliczenie projektu to chyba najtrudniejszy element umowy z partnerem prywatnym. Z jednej bowiem strony należy zapewnić, że poniesione wydatki będą kwalifikowały się do objęcia wsparciem ze środków UE, z drugiej zaś - zminimalizować ryzyko partnera prywatnego w zakresie prawidłowego rozliczenia projektu. Należy zastrzec, że jeżeli beneficjentem będzie partner prywatny, wówczas projekt zostanie rozliczony w sposób "tradycyjny". Natomiast w przypadku, gdy beneficjentem jest podmiot prawa publicznego, wydatki można uznać za kwalifikowane ("tak jakby" poniesione i pokryte przez beneficjenta), jeżeli spełnione zostaną następujące warunki:

  • zawarto umowę o PPP,
  • partner prywatny poniósł i pokrył wydatki,
  • instytucja zarządzająca potwierdziła ich kwalifikowalność.

Nie jest zatem wystarczające zadeklarowanie przez partnera prywatnego poniesienia wydatków, nawet jeżeli strona publiczna dokonała odbioru budowy. Partner musi bowiem wykazać, że faktycznie opłacił dostarczone roboty budowlane. Tu pojawia się problem rozliczenia marży i "kosztów własnych" partnera prywatnego. Trudność ta może zostać przezwyciężona m.in. poprzez udział w projekcie konsorcjum partnerów prywatnych lub spółki celowej partnera prywatnego. Faktyczne poniesienie wydatków dokumentowane będzie we wnioskach o płatność kierowanych przez beneficjenta (podmiot publiczny) do instytucji pośredniczącej. Jak wskazują wytyczne, refundacja wydatków kwalifikowalnych ponoszonych przez partnera prywatnego jest mu przekazywana za pośrednictwem rachunku powierniczego. Oznacza to, że partner prywatny nie może uzyskać zaliczki na realizację projektu, choć zaliczka taka może zostać udzielona podmiotowi publicznemu.

Z rachunkiem powierniczym wiążą się istotne, praktyczne problemy. Z jednej strony, jego dysponentem jest podmiot publiczny. Z drugiej jednak, definicja tego rachunku prowadzi do wniosku, że powinien on służyć wyłącznie refundacji wydatków poniesionych przez partnera prywatnego po okresie kwalifikowalności wydatków. Dodatkowo sprawę komplikuje fakt, że środki wpłacone na rachunek powierniczy przez instytucję zarządzającą mają być wykorzystywane na płatności na rzecz partnera prywatnego zgodnie z umową PPP (w tym na płatności, które mają zostać dokonane w przypadku rozwiązania umowy PPP). W przypadku projektów hybrydowych nie bardzo zatem wiadomo, który z podmiotów powinien być powiernikiem, a który powierzającym. Definicja rachunku powierniczego określona w wytycznych (oraz rozporządzeniu 1303/2013) nie odpowiada bowiem zasadom prowadzenia takich rachunków, wynikającym z regulacji Prawa bankowego. Kwestia ta powinna zostać niewątpliwe "doregulowana" w wytycznych.

Pozostałe zasady projektów hybrydowych

Wytyczne zawierają także inne postanowienia - w zakresie szczegółowych zasad sporządzania analizy finansowej, kwalifikowalności VAT, stosowania metody zryczałtowanych procentowych stawek dochodów dla projektów z wybranych sektorów lub podsektorów czy stosowania do umów hybrydowego PPP dodatkowych rozporządzeń Komisji Europejskiej.

Nie ulega wątpliwości, że niewłaściwe zastosowanie wytycznych może prowadzić do negatywnej oceny dokumentacji aplikacyjnej lub braku możliwości podpisania umowy o dofinansowanie projektu. Warto dodać, że skuteczność omawianej regulacji zależy też w znacznej mierze od systemu realizacji danego programu operacyjnego i wymaga od właściwej instytucji zarządzającej dostosowania wzoru umowy o dofinansowanie do specyfiki projektów PPP, zgodnie z przedstawionymi wytycznymi.

Pierwsze realizowane projekty hybrydowe

Jak dotąd "hybrydy" nie cieszyły się zbyt dużym powodzeniem wśród podmiotów publicznych. Rzecz jasna, pierwsze próby realizacji takich projektów podjęły jednostki samorządu terytorialnego. Nie ulega wątpliwości, że dofinansowanie przedsięwzięcia PPP ze środków UE zapewnia maksymalną efektywność finansową projektu, co wynagradza wielomiesięczny trud związany z opracowaniem analiz przedrealizacyjnych i procedurą wyboru partnera prywatnego.

Obecnie w Polsce realizowane są trzy projekty hybrydowe PPP. Dwa z nich - wdrażane przez Miasto Zgierz i Miasto Pabianice - dotyczą efektywności energetycznej budynków użyteczności publicznej. Trzeci - obejmujący rozbudowę i modernizację placówek oświatowych - realizowany jest w podwarszawskiej gminie Wiązowna.

W trakcie wyboru partnera prywatnego znajdują się także kolejne przedsięwzięcia z planowanym z udziałem środków unijnych w różnych modelach PPP, w tym m.in. w Sopocie, Opocznie i Warszawie. Analiza rynku PPP wskazuje, że liczba ta powinna istotnie wzrosnąć w ciągu najbliższych miesięcy.

dr Rafał Cieślak

radca prawny w Kancleraii Doradztwa Gospodarczego Cieślak & Kordasiewicz

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

REKLAMA

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Dokąd trzeba pojechać, aby obaczyć największą na świecie szopkę bożonarodzeniową? Samo Dzieciatko Jezus mierzy ponad trzy metry

    Największa szopka bożonarodzeniowa na świecie stanęła na głównym placu hiszpańskiego miasta Alicante. Figury Świętej Rodziny są gigantyczne. 

    MSZ: zmiany traktatów UE mają być procedowane w ciszy i wolniej; reforma traktatowa na Radzie Europejskiej wiosną 2024 roku

    Zgodnie z nowym pomysłem, zmiany traktatów UE mają być procedowane w ciszy i wolniej; najpierw propozycje mają trafić do Rady ds. Środowiska, na wiosnę mają być procedowane na Radzie Europejskiej; dlatego tak ważne jest, by presja w tej sprawie była kontynuowana - powiedział minister spraw zagranicznych Szymon Szynkowski vel Sęk.

    Zamówienia publiczne 2024 - nowe progi unijne i nowy średni kurs złotego do euro

    Wiemy już jakie są progi unijne dla celów zamówień publicznych, ich równowartości w złotych, równowartości w złotych kwot wyrażonych w euro oraz średni kursu złotego w stosunku do euro stanowiący podstawę przeliczania wartości zamówień publicznych lub konkursów.

    Darmowe odblaski zawieszone na świątecznych choinkach w Warszawie. Do kiedy można odbierać?

    Jeszcze do 8 grudnia można w 35 punktach w Warszawie odebrać darmowe odblaski. Zawieszki znajdują się na świątecznych choinkach a cała akcja odbywa się w ramach wspólnej inicjatywy profilaktyczno-edukacyjnej Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Warszawie oraz Straży Miejskiej m.st. Warszawy już po raz dziewiąty. 

    REKLAMA

    Dodatek osłonowy od 228,8 zł do 822,25 zł. Wnioski od 1 stycznia do 30 kwietnia 2024 r. Także przez Internet. Wypłata do końca czerwca 2024 r.

    Dodatek osłonowy od 228,8 zł do 822,25 zł. Wnioski od 1 stycznia do 30 kwietnia 2024 r. Wypłata do końca czerwca 2024 r. Takie są parametry zwaloryzowanego dodatku osłonowego.

    800 plus. ZUS: pierwsze przelewy już 2 stycznia 2024 r.. Są już terminy kolejnych

    Prezes Zakładu Ubezpieczeń Społecznych prof. Gertruda Uścińska poinformowała, że od stycznia 2024 r. ZUS podniesie osobom uprawnionym automatycznie wysokość świadczenia wychowawczego z 500 zł do 800 zł miesięcznie. Nie trzeba składać żadnego dodatkowego wniosku. Pierwsze przelewy z 800 plus ZUS wyśle 2 stycznia 2024 r.

    Wynagrodzenia nauczycieli 2024. Co najmniej 30 proc. podwyżki, nie mniej niż 1500 zł. ZNP czeka na realizację obietnic wyborczych

    Od nowego rządu wyłonionego przez większość sejmową oczekujemy w 2024 roku jak najszybszego przystąpienia do realizacji deklaracji z kampanii wyborczej - powiedział prezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Sławomir Broniarz. Wskazał na zapowiedzianą 30 proc. podwyżkę wynagrodzeń nauczycieli.

    Umiejętności polskich piętnastolatków powyżej średniej OECD i UE [Badanie PISA 2022]

    We wszystkich trzech obszarach objętych międzynarodowym badaniem PISA 2022 wyniki polskich piętnastolatków są powyżej średniej dla krajów OECD oraz powyżej średniej uzyskanej przez uczniów z Unii Europejskiej. Jednocześnie są one niższe niż w poprzedniej edycji badania - poinformowano 5 grudnia 2023 r. Główną badaną dziedziną były umiejętności matematyczne.

    REKLAMA

    Jakim powietrzem oddychają dzieci w szkołach i przedszkolach? Temat stężenia dwutlenku węgla w budynkach to problem pomijany, nierozumiany - a wpływa na zdrowie, koncentrację, samopoczucie

    O tym jak wpływa stan techniczny budynków szkół i przedszkoli na powietrze jakim oddychają uczniowie i dlaczego problem jakości powierza i stężenia w nim dwutlenku węgla jest pomijany i nierozumiany – rozmawiamy z Elżbietą Lemańską-Błażowską z organizacji Rodzice dla Klimatu.

    Zimno? W tym miasteczku temperatura spadła do minus 58 stopni Celsjusza!

    Minus 58 stopni Celsjusza - taką temperaturę odnotowano w miejscowości Ojmiakon na Syberii, w republice Jakucji. Szacuje się, że z powodu wiatru i wilgoci odczuwalna temperatura może wynosić nawet minus 63 stopnie! Informacje podała agencja Reutera.

    REKLAMA