Powiat grodzki nadal będzie utrzymywał drogi krajowe

Ponad 5 lat temu śląskie miasto C. rozpoczęło remont i generalną przebudowę ulicy Katowickiej, jednej z głównych arterii komunikacyjnych. Jak zwykle w takich przypadkach bywa, pojawiły się problemy z finansowaniem tej inwestycji, zwłaszcza że ulica ta, jako ważny trakt komunikacyjny (leżący w ciągu drogi krajowej nr 79), miała w jednym miejscu kilkusetmetrową estakadę biegnącą nad torami kolejowymi. Wiadukt ten został zbudowany jeszcze w latach 70. ubiegłego wieku i - jak większość podobnych inwestycji w tamtym czasie - jakość wykonania pozostawiała wiele do życzenia. Po niespełna 20 latach eksploatacji jego stan był tak zły, że konieczne było natychmiastowe zamknięcie i pilny remont. Inaczej estakada w krótkim czasie po prostu zawaliłaby się.

Powiaty grodzkie są przeważnie dużymi miastami, o gęstej sieci dróg. Finansowanie infrastruktury drogowej nie jest więc jedynie zadaniem samego miasta-powiatu grodzkiego - uznał Trybunał Konstytucyjny.

Koszt remontu opiewał już wówczas na kilkanaście mln zł. Mimo to miasto zdecydowało się na sfinansowanie inwestycji z własnych środków. Subwencja drogowa przyznawana samorządowi nie wystarczyłaby, a trzeba było jeszcze utrzymywać pozostałe drogi i ulice miejskie.

Na dodatkowe środki z budżetu państwa miasto nie mogło jednak liczyć. Ustawa z 27 października 1994 r. o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym (Dz.U. z 2004 r. nr 256, poz. 2571 z późn. zm.) w art. 1 ust. 1a wyraźnie bowiem stanowi, że przepisy określające zasady finansowania dróg krajowych, w tym autostrad, ze środków Krajowego Funduszu Drogowego nie dotyczą dróg krajowych w miastach na prawach powiatu, finansowanych z budżetów tych miast. Miasto C. było powiatem grodzkim i tym samym na sfinansowanie remontu ze środków Funduszu Drogowego nie mogło więc liczyć.

Niesprawiedliwa kategoryzacja

Miasto zaskarżyło więc wspomniany przepis do Trybunału Konstytucyjnego (TK). Wniosek złożono już w czerwcu 2004 r., wkrótce po tym, jak sporny art. 1 ust. 1a wszedł w życie. Skarżący argumentował, że drogi krajowe - choć stanowią własność Skarbu Państwa - finansowane są faktycznie nie przez jego właściciela, tj. Skarb Państwa, lecz przez samorządy, przez które dana droga przebiega, i to tylko wówczas, gdy samorządem tym jest miasto na prawach powiatu (czyli tzw. powiat grodzki). W efekcie powstaje sytuacja, w której przepis prawa dzieli uczestników życia gospodarczego na dwie kategorie tylko ze względu na ich formę administracyjno-prawną, tj. powiaty grodzkie oraz pozostałe gminy (miasta) i powiaty niemające statusu miejskiego. Te ostatnie jednostki nie są zobowiązane do utrzymywania dróg krajowych, gdyż na ten cel są przeznaczone środki państwowe - za pośrednictwem Krajowego Funduszu Drogowego.