REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Kiedy wywłaszczenie gruntów podlega VAT

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
R. B.
DGP

REKLAMA

REKLAMA

Planowana jest modernizacja i poszerzenie drogi krajowej. Wzdłuż pasa drogi leżą grunty, których właścicielem jest gmina. W związku z tą inwestycją dojdzie do wywłaszczenia gruntów należących do gminy na rzecz Skarbu Państwa. Przedmiotem wywłaszczenia będzie działka niezabudowana. Z tytułu wywłaszczenia gmina otrzyma od Skarbu Państwa odszkodowanie. Czy w takiej sytuacji dojdzie do opodatkowania czynności wywłaszczenia?

Jeśli gmina jest podatnikiem VAT, to czynność wywłaszczenia będzie podlegała opodatkowaniu. Gmina będzie zobowiązana do rozliczenia VAT z tytułu przejęcia nieruchomości przez Skarb Państwa. Ponieważ jednak jest to działka niezabudowana (pod warunkiem że nie jest przeznaczona pod zabudowę), gmina może skorzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (dalej: ustawa o VAT).

REKLAMA

Wywłaszczenie jako dostawa towarów

REKLAMA

Organem uprawnionym do przeprowadzenia wywłaszczenia nieruchomości jest wojewoda bądź starosta. Uprawnienie to przysługuje im na podstawie ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami i ustawy z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych.

Opodatkowaniu VAT podlega dostawa towaru bądź świadczenie usług. Katalog rzeczy, które zostały zdefiniowane jako towary, obejmuje: rzeczy ruchome, jak również wszelkie postacie energii, budynki i budowle lub ich części, będące przedmiotem czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług, które są wymienione w klasyfikacjach wydanych na podstawie przepisów o statystyce publicznej, a także grunty.

ZAPAMIĘTAJ!

Opodatkowaniu VAT jako dostawa towarów podlega również przeniesienie z nakazu organu władzy publicznej lub podmiotu działającego w imieniu takiego organu lub przeniesienie z mocy prawa własności towarów w zamian za odszkodowanie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Gmina podatnikiem VAT

Nie każda czynność stanowiąca dostawę towarów podlega VAT. Aby dana czynność była opodatkowana, musi być wykonana przez podatnika VAT.

REKLAMA

Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą – bez względu na cel lub rezultat takiej działalności. Od zasady tej ustawa o VAT przewiduje jednak pewne wyjątki. Na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT nie uznaje się za podatnika organów władzy publicznej oraz urzędów obsługujących te organy w zakresie realizowanych zadań nałożonych odrębnymi przepisami prawa, dla realizacji których zostały one powołane, z wyłączeniem czynności wykonywanych na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych.

Zbywając wywłaszczaną nieruchomość, gmina nie realizuje ani zadań własnych, ani zleconych. Dokonuje przeniesienia z nakazu organu władzy publicznej prawa własności towaru w zamian za odszkodowanie. Dokonuje zatem dostawy, występując w roli podatnika VAT.

Podsumowując, obowiązek opodatkowania VAT powstanie po stronie gminy. Gmina jest tutaj bowiem stroną, która zbywa grunt na rzecz Skarbu Państwa. W zamian za to otrzymuje odszkodowanie. Spełniona jest zatem dyspozycja art. 7 ust. 1 pkt 1 ustawy o VAT.

Ani organ władzy publicznej (wójt, burmistrz, prezydent miasta), ani urząd obsługujący ten organ (urząd gminy czy też urząd miasta), wydając nieruchomość za odszkodowaniem, nie może skorzystać z wyłączenia z opodatkowania na podstawie art. 15 ust. 6 ustawy o VAT. Zarówno bowiem organy władzy publicznej, jak i urzędy obsługujące te organy nie są uznawane za podatników w zakresie czynności, które mieszczą się w ramach zadań, dla realizacji których zostały one powołane – dodatkowo pod warunkiem że czynności te nie są wykonywane na podstawie zawartych umów cywilnoprawnych. W przypadku wywłaszczenia nieruchomości za odszkodowaniem nie są realizowane zadania, dla realizacji których organy te zostały powołane.

Jaka stawka VAT

Z pytania wynika, że przedmiotem wywłaszczenia będzie działka niezabudowana. W takiej sytuacji o stawce VAT, jaką należy zastosować, zdecyduje przeznaczenie tej działki. O przeznaczeniu działki decyduje natomiast plan zagospodarowania przestrzennego. Problem powstaje wtedy, gdy w gminie nie ma takiego planu. Wówczas dokumentacją pomocną w ustaleniu przeznaczenia działki jest ewidencja gruntów, decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu oraz studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego.

Ewidencja gruntów

Sama ewidencja gruntów nie może decydować o przeznaczeniu gruntów i o stosowaniu stawki VAT. Stanowisko takie prezentują zarówno sądy, jak i organy skarbowe. Uznają one, że ewidencja gruntów i budynków jest jedynie urzędowym zbiorem informacji faktycznych. Wynikające z niej zapisy są odzwierciedleniem stanu faktycznego i prawnego na dzień dokonania wpisu.

Z ORZECZNICTWA

Ani przepisy ustawy – Prawo geodezyjne i kartograficzne, ani przepisy wykonawcze do tej ustawy, nie posługują się pojęciem „tereny przeznaczone pod zabudowę”. A zatem już z tego powodu prowadzone na podstawie tych przepisów ewidencje gruntów nie mogą przesądzać o zaliczaniu (lub nie) poszczególnych działek do takiej kategorii.

Wyrok WSA w Szczecinie z 27 maja 2009 r. (sygn. akt I SA/Sz 89/09)

Decyzja o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu

W przypadku braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu może następować w drodze decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Poprzez określenie sposobu zagospodarowania i warunków zabudowy pośrednio określa się też bowiem przeznaczenie terenu.

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzenneg

Przeznaczenie terenu może być ustalone również na podstawie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego. Jednostki samorządu sporządzają je w celu określenia polityki przestrzennej gminy. Ustalenia studium są wiążące dla organów gminy przy sporządzaniu planów miejscowych zagospodarowania przestrzennego. Dlatego w przypadku braku planu zagospodarowania przestrzennego i decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, na podstawie studium można określić przeznaczenie działki – a tym samym stawkę VAT. Takie stanowisko prezentuje większość organów podatkowych i sądów. Na studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego przy określaniu stawki VAT powołuje się np. WSA w Bydgoszczy w wyroku z 6 maja 2009 r. (sygn. akt I SA/Bd 157/09).

Z ORZECZNICTWA

Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy jest, obok miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania, środkiem prawnym kształtowania polityki przestrzennej przewidzianym przez ustawę o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Te właśnie środki mają bezpośredni wpływ na gospodarkę nieruchomościami w skali gminy i w odniesieniu do konkretnego właściciela nieruchomości.

Wyrok WSA w Krakowie z 9 lutego 2009 r. (sygn. akt I SA/Kr 1450/08)

Jeżeli ze studium wynika, że jest to teren przeznaczony pod zabudowę, sprzedawca nie może zastosować zwolnienia. Jeśli jednak studium przewiduje, że jest to działka niezabudowana oraz że nie jest przeznaczona pod zabudowę – gmina może skorzystać ze zwolnienia z VAT na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o VAT.

Rachunkowość Budżetowa nr 3

PodstawY prawnE

• Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. Nr 54, poz. 535; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 215, poz. 1666)

• Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (Dz.U. z 2004 r. Nr 261, poz. 2603; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. Nr 161, poz. 1281)

• Ustawa z 10 kwietnia 2003 r. o szczególnych zasadach przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (Dz.U. Nr 80, poz. 721; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 154, poz. 958)

• Ustawa z 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz.U. Nr 80, poz. 717; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. Nr 220, poz. 1413)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Rachunkowość Budżetowa

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

REKLAMA

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

Premier Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

REKLAMA

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

REKLAMA