REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Projekty typowe i indywidualne a dozwolony użytek

Jarosław Góra
Aplikant adwokacki
Ślązak, Zapiór i Partnerzy – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. p.
Ekspert we wszystkich dziedzinach prawa związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
Projekt architektoniczny.
Projekt architektoniczny.

REKLAMA

REKLAMA

Na rynku usług projektowych wykształcił się podział na tzw. projekty indywidualne i projekty typowe. Pojawia się pytanie o ochronę prawnoautorską oraz problem tzw. dozwolonego użytku.

Projekty indywidualne vs. Projekty typowe

Projekt indywidualny to taki, który tworzony jest na potrzeby konkretnego, indywidualnego klienta (zamawiającego), zgodnie z jego potrzebami, życzeniami i wskazówkami, dostosowany do konkretnej działki budowlanej. Ma on na celu w jak największym stopniu spełniać oczekiwania zamawiającego, dlatego praca nad takim projektem zazwyczaj trwa dość długo, a w procesie jego powstawania bierze udział sam zamawiający, jako ten, który akceptuje wybrane rozwiązania.

REKLAMA

Zobacz również: Prawa autorskie w architekturze

REKLAMA

Projekty typowe tworzone są dla niezidentyfikowanego, anonimowego klienta. Nie są dostosowywane do żadnej konkretnej działki i zawierają jedynie najbardziej powszechne rozwiązania architektoniczne. Projekt taki powstaje szybko, bowiem nie musi spełnić zindywidualizowanych potrzeb zamawiającego i najczęściej przewidziany jest do „wielokrotnego użytku”, czyli realizacji nieokreślonej liczby obiektów na jego podstawie.

Z projektami typowymi w praktyce spotkamy się najczęściej w katalogach branżowych, zajmujących się ich sprzedażą. Nabyty w ten sposób projekt typowy musi podlec adaptacji. Polega ona głównie na dostosowaniu zaprojektowanej konstrukcji do konkretnej działki oraz wymogów narzucanych przez lokalne władze administracyjne. Dostosowanie projektu typowego do konkretnych uwarunkowań terenowych wiąże się z koniecznością stworzenia projektu zagospodarowania działki lub terenu.

REKLAMA

Rozporządzenie Ministra Infrastruktury w sprawie szczegółowego zakresu i formy projektu budowlanego nie zna pojęcia projektu typowego, za to posługuje się pojęciem projektu obiektu budowlanego przeznaczonego do wielokrotnego zastosowania. Zgodnie z § 4 ust. 3 rozp. proj. bud. projekt taki może być zastosowany jako projekt architektoniczno-budowlany przez projektanta obiektu budowlanego, po przystosowaniu do ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego lub decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, oraz do warunków otoczenia.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pojawia się pytanie czy projekty typowe w ogóle podlegają ochronie prawnoautorskiej? Biorąc pod uwagę sposób w jaki powstają tego typu projekty skłaniam się do stwierdzenia, iż nie będą one zasługiwały na ochronę prawnoautorską. Można stwierdzić, iż projekty typowe powstają „taśmowo”. Działalność projektantów ogranicza się w tym wypadku do zastosowania podstawowych technik projektowych, połączenia gotowych rozwiązań przestrzennych, celem stworzenia projektu szablonowego. Projekty typowe są przez to w znacznym stopniu powtarzalne, tym samym idealnie wpisują się w przeciętność, która moim zdaniem nie jest twórcza i nie zasługuje na ochronę prawnoautorską.

Polecamy: Forum

Jednak ponownie trzeba zauważyć, iż ustawa pr. aut. wymaga od dzieła minimalnego poziomu twórczości, aby uznać je za utwór. Takie stanowisko zdaje się również przeważać w doktrynie i orzecznictwie.

Mimo to skłaniam się do stwierdzenia, iż w przypadku większości projektów typowych do czynienia mamy właśnie z rezultatem rutynowych umiejętności zawodowych.

Nie widzę w takich projektach oryginalnego i indywidualnego sposobu ukształtowania danej przestrzeni, widząc powielanie schematów. Większość projektów typowych, moim zdaniem, nie będzie zatem stanowiło utworów architektonicznych. Nie oznacza to oczywiście, iż tego typu wytwory w ogóle pozbawione zostaną ochrony prawnoautorskiej. Projekty typowe, składające się z rysunków projektowych, często wizualizacji, mogą zostać zakwalifikowane do kategorii utworów plastycznych i jako takie będą chronione.

Dozwolony użytek

Pojawia się zatem problem dotyczący dozwolonego użytku. Zgodnie bowiem z art. 23 ust. 1 pr. aut. bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z już rozpowszechnionego utworu w zakresie własnego użytku osobistego. Przepis ten, co prawda, nie upoważnia do budowania według cudzego utworu architektonicznego, jeśli jednak rozpowszechnione projekty typowe nie są utworami architektonicznymi, a jedynie plastycznymi, można z nich korzystać w ramach dozwolonego użytku.

Pojawia się pytanie, czy w ogóle możliwe jest wybudowanie utworu plastycznego? Jakkolwiek śmiesznie to brzmi, wydaje mi się, iż wybudowanie obiektu na podstawie projektu typowego, będącego utworem plastycznym, uznać należy za zwielokrotnienie tego utworu i jego rozpowszechnienie. Należy jednak pamiętać, że dozwolony użytek prywatny nie może polegać na rozpowszechnianiu utworu, z którego się korzysta. Natomiast jak pisałem wyżej, wybudowanie obiektu zazwyczaj stwarza możliwość zapoznania się z utworem architektonicznym, a więc oznaczałoby najczęściej również jego rozpowszechnienie.

Podsumowując, projekty typowe w większości przypadków nie będą stanowiły utworów architektonicznych, mogą natomiast stanowić utwory plastyczne. Specyficzny rodzaj korzystania z utworu w postaci wybudowania obiektu nie mieści się w zakresie dozwolonego użytku, w przypadku utworów architektonicznych, ponieważ ustawa tak stanowi, w przypadku utworów plastycznych, ponieważ wiązałoby się to z ich rozpowszechnianiem.

Polecamy serwis: Gospodarka przestrzenna

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Jak obliczyć trzynastkę dla pracownika samorządowego? RIO: nie można wliczać jednorazowych, nieperiodycznych wypłat do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego

Regionalna Izba Obrachunkowa w piśmie z 28 stycznia 2025 r. wyjaśniła, że do podstawy wymiaru dodatkowego wynagrodzenia rocznego (tzw. trzynastki) wlicza się te składniki wynagrodzenia, które przyjmowane są do obliczenia ekwiwalentu pieniężnego za urlop wypoczynkowy, a także wynagrodzenie za urlop wypoczynkowy oraz wynagrodzenie za czas pozostawania bez pracy przysługujące pracownikowi, który podjął pracę w wyniku przywrócenia do pracy. Do tej podstawy nie wlicza się natomiast jednorazowych lub nieperiodycznych wypłat za spełnienie określonego zadania bądź za określone osiągnięcie.

Z Radomia polecisz tylko w dwóch kierunkach. Jeden wkrótce będzie zawieszony

Jedynie ponad 3 tys. pasażerów. Tylu odprawiło lotnisko w Radomiu w styczniu. To o połowę mniej niż w tym samym miesiącu 2024 roku. Polskie Porty Lotnicze przekazały, że na ten moment dostępne są dwa regularne kierunki lotów.

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza

Jak obniżyć koszty obsługi zadań pomocy społecznej? Postulaty Komisji ds. Polityki Społecznej i Ochrony Zdrowia Unii Metropolii Polskich im. Pawła Adamowicza dotyczące usprawnienia działania organów pomocy społeczne.

Raport o stanie gminy 2025 szybko i bez błędów. Kielce, Wrocław i Jarocin już to zrobiły ... z pomocą AI

Gminom pozostało nieco ponad 100 dni na przygotowanie obowiązkowych sprawozdań, w których co roku raportują kluczowe informacje i rozliczają się z efektów realizowanych projektów. Czy to dużo czasu? Niekoniecznie, biorąc uwagę, że gminom w zależności od ich wielkości i specyficznych potrzeb stworzenie takiego opracowania zajmuje od min. 120, do nawet 2500 godzin, czyli 312 dni (!) i może angażować aż 20 pracowników (Dane szacunkowe: Integrator Danych Miejskich IRMiR). Dlatego przygotowując raport, gmina musi nierzadko sięgać po dodatkowe wsparcie. Opracowanie dokumentu kosztuje sporo wysiłku, czasu i pieniędzy, ale zdarza się, że jego lekturą nie są zainteresowani radni, więc mieszkańcy tym bardziej. Te wszystkie problemy można rozwiązać za pomocą wsparcia sztucznej inteligencji, która wygeneruje sprawozdanie o gminie. Czy to może działać? Przypadki Kielc, Jarocina i Wrocławia pokazują, że tak.

REKLAMA

EU Navigate. Program wsparcia dla osób starszych z chorobą nowotworową

Zapraszamy do udziału w projekcie EU NAVIGATE prowadzonym przez Pracownię Badań nad Starzejącym się Społeczeństwem Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum działającą pod kierunkiem pani profesor Katarzyny Szczerbińskiej.

Co z telefonami komórkowymi w szkołach? MEN odpowiada na ważne pytania

„W 2025 r. minister edukacji planuje przeprowadzenie badań dotyczących sposobów uregulowania przez szkoły zasad korzystania z telefonów komórkowych i innych urządzeń elektronicznych.” - zapowiedziała wiceministra Katarzyna Lubnauer w odpowiedzi na interpelację poselską.

W styczniu lekarze zdiagnozowali ok. 300 tys. zachorowań na grypę. W tym sezonie zaszczepiło się niespełna 1,7 mln osób

GIS poinformował, że od początku sezonu epidemicznego 2024/2025 w związku z powikłaniami grypy zmarło prawie tysiąc osób. Ministerstwo Zdrowia podało, że przeciw zaszczepiło się w tym sezonie niespełna 1,7 mln osób. Zapasy szczepionek są, brak tylko chętnych do szczepień.

Usługi sąsiedzkie, teleopieka dla seniorów. Do 7 lutego 2025 r. gminy mogą składać wnioski o dofinansowania

Teleopieka dla seniorów. Gminy mogą składać wnioski o dofinansowania. Kto będzie mógł skorzystać z usług sąsiedzkich, w tym m.in. z dostępu do tzw. „opieki na odległość”? Ile wynosi dofinansowanie w ramach rządowego programu "Korpus Wsparcia Seniorów" na 2025 r.?

REKLAMA

Ile wynosi liczba ludności Polski na koniec 2024 roku? [Dane GUS]

Główny Urząd Statystyczny podał wstępne szacunkowe dane dotyczące liczby ludności w Polsce na koniec 2024 r. Jest spadek.

Podwyżka o 40% (marchewka) a podniesienie wieku emerytalnego (kij). Wcześniej był postulat 3 miesięcy urlopu za 7 lat pracy w jednej firmie

Autorem propozycji podwyżki o 20% w 2025 r. i o 20% w 2026 r. jest Lider Związkowej Alternatywy Piotr Szumlewicz. Mowa jest o podwyżkach płac w sferze budżetowej w tym roku i co najmniej 20 proc. w przyszłym. Wcześniej związkowiec postulował wprowadzenie urlopu 3 miesięcy za 7 lat pracy. Propozycje oceniam jako nierealne do wprowadzenia.

REKLAMA