REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Architektura - definicja

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jarosław Góra
Aplikant adwokacki
Ślązak, Zapiór i Partnerzy – Kancelaria Adwokatów i Radców Prawnych sp. p.
Ekspert we wszystkich dziedzinach prawa związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej
architektura
architektura
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Architektura ściśle związana jest z twórczą pracą ludzi, głównie działalnością architektów. Ta polega na projektowaniu obiektów budowlanych, które następnie mają zostać zrealizowane. Regułą jest, że obiekty te powstać mają w określonej przestrzeni, tzn. w konkretnym miejscu i pod tym kątem są projektowane. Twórcy nie ograniczają się do samego obiektu, ale organizują również przestrzeń w jego otoczeniu, aby jako całość spełniały stawiane przed nimi zadania.

Architektura – sztuka, czy technika?

REKLAMA

Sporo piszę na blogu na temat praw autorskich związanych z projektowaniem architektonicznym. Kierując się zasadą „od ogółu do szczegółu” powinienem chyba najpierw zastanowić się czym jest sama architektura. Bez tego trudno w ogóle zastanawiać się nad problematyką utworów architektonicznych. Trudno przecież zajmować się pojęciem węższym (utwór architektoniczny) nie znając znaczenia pojęcia szerszego (architektura). Zastanawiam się też, i to pytanie przede wszystkim dla architektów, czym dla Was jest architektura?

REKLAMA

Z prawnego punktu widzenia można zastanawiać się, czy próba zdefiniowania pojęcia architektury, będącej dziedziną nauki i sztuki (?), będzie pomocna przy próbie zmierzenia się z pojęciem prawnym, jakim jest utwór architektoniczny. Według mnie jednak, świadomość trudności, jakie spotkamy próbując opisać architekturę (o czym dzisiejszy wpis) jest nie tyle pomocna, co wręcz konieczna, żeby w pełni zrozumieć szczególny charakter utworu architektonicznego w ujęciu prawnym.

Jak dobrze poszukamy, to znajdziemy tysiące definicji architektury. Różnią się one od siebie w zależności od tego, kto, kiedy i w jakim celu je formułował.

Polecamy serwis: Gospodarka przestrzenna

Językoznawcy pojęcie architektury starają się wywieść od greckiego słowa „architekton”, oznaczającego głównego budowniczego. Proste? No proste. A proste podobno jest dobre :) .

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Socjologowie wypracowali liczne definicje traktujące architekturę jako narzędzie – polityczne, pozwalające na prowadzenie dialogu ogółu z jednostką, ekonomiczne, czy też symboliczne. Coś chyba w tym jest.

REKLAMA

Bardzo popularna w XIX wieku definicja określa architekturę, jako sztukę kształtowania przestrzeni. Z drugiej jednak strony na architekturę można spojrzeć, jako na sztukę ograniczania przestrzeni, wyznaczania granic między tym, co wewnętrzne i zewnętrzne, co prywatne i publiczne, co dostępne i niedostępne.

Wielu teoretyków sztuki odwołuje się do definicji Witruwiusza (O architekturze ksiąg dziesięć), według którego architektura polega na zachowaniu trzech zasad: trwałości (firmitas), użyteczności (utilitas) i piękna (venustas) – funkcjonujących jako witruwiańska triada.

Architektura opisywana jest, jako nauka i sztuka projektowania, konstruowania i wykonywania budynków oraz innych budowli przestrzennych. Opis ten pojawia się w wielu słownikach obcojęzycznych (ang. the art and science of designing and erecting buildings, open areas, communities, and other artificial constructions and environments) i wydaje się być definicją najpopularniejszą.

Wreszcie architektura nie ogranicza się do budynków, ale dotyczy wszelkich obiektów. Wyróżnia się architekturę wnętrz. Za należące do architektury uznaje się planowanie przestrzeni w skali regionów geograficznych czy administracyjnych, kształtowanie krajobrazu, czy wreszcie planowanie miast i dzielnic, a więc urbanistykę.

Dojdziemy w końcu do wniosku, że ze względu na ilość różnych definicji pojęcie architektury w absolutnym wymiarze stało się niedefiniowalne. Chyba rzeczywiście tak jest, bo holistyczne (trudne słowo :) ) ujęcie architektury musielibyśmy ograniczyć do stwierdzenia, że polega ona na twórczych zjawiskach przestrzennych powodowanych przez człowieka. Taka definicja i ten ogólny sposób patrzenia na architekturę nie będzie jednak w żaden sposób przydatny.

Zobacz również: Utwory urbanistyczne i architektoniczno-urbanistyczne

Problem ze znalezieniem, czy skonstruowaniem absolutnej definicji architektury nie oznacza jednak, że nie możemy sformułować definicji architektury przydatnej do konkretnego celu. Dziś celem jest próba określenia zakresu pojęcia prawnego utworu architektonicznego, żebyście wiedzieli co mam na myśli pisząc o prawach autorskich w architekturze.

Niewątpliwie architektura jest dziedziną nauki i techniki. Architekci muszą być wyposażeni w niezbędną przy tworzeniu utworów architektonicznych wiedzę z zakresu konstrukcji, budownictwa, materiałoznawstwa, fizyki, techniki wznoszenia obiektów i wielu innych. Materia ta stanowi istotny element kształcenia studentów wydziałów architektury na uczelniach wyższych.

Architektura jest równocześnie dziedziną sztuki. Od starożytności celem stawianym przed twórcami było, aby obiekty architektoniczne oddziaływały na ludzi, trafiając w ich poczucie piękna, a elementy estetyczne tworzonych dzieł od zawsze stanowiły ich istotną część. Przez wieki zmieniały się style panujące w architekturze. Obiekty o wyjątkowych walorach artystycznych stanowią część dorobku kulturowego i uważane są za arcydzieła. Oczywiście nie każdy utwór architektoniczny uznany zostanie za dzieło sztuki, i nie każde dzieło sztuki zostanie uznane za arcydzieło. Ocena, które dzieła charakteryzują się wysokim poziomem artyzmu, była, jest i prawdopodobnie zawsze będzie tematem dyskusji i źródłem kontrowersji, ale podobnie jest przecież we wszystkich innych dziedzinach sztuki. Ocena taka nigdy nie będzie w pełni obiektywna, ponieważ nie może taka być, zależy bowiem od subiektywnego spojrzenia oceniającego i jego indywidualnego poczucia piękna.

Twórców utworów architektonicznych, a więc głównie architektów, ale nie tylko, uznać należy zatem za artystów, mimo sprzeciwu części środowiska architektów J. Wydaje się jednak, iż można pokusić się o stwierdzenie, że dla większości architektów architektura jest językiem wypowiedzi i artystycznej ekspresji, podobnie jak dla malarza obraz, a dla poety wiersz. W swoich projektach architekci zazwyczaj starają się zawrzeć ideę i tworzą je w charakterystycznym dla siebie stylu.

Architektura ściśle związana jest z twórczą pracą ludzi, głównie działalnością architektów. Ta polega na projektowaniu obiektów budowlanych, które następnie mają zostać zrealizowane. Regułą jest, że obiekty te powstać mają w określonej przestrzeni, tzn. w konkretnym miejscu i pod tym kątem są projektowane. Twórcy nie ograniczają się do samego obiektu, ale organizują również przestrzeń w jego otoczeniu, aby jako całość spełniały stawiane przed nimi zadania.

Podsumowując, architekturę należałoby uznać za naukę (technika, konstrukcja) i sztukę (elementy estetyczne) tworzenia projektów i wznoszenia na ich podstawie obiektów, z uwzględnieniem cech miejsca (przestrzeni), czasu i potrzeb przyszłych użytkowników, odznaczających się użytkowym charakterem (elementy funkcjonalne).

Natomiast rezultatem tej pracy są utwory architektoniczne, chronione prawem autorskim.

Dobra definicja? :)

Podyskutuj: Forum

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Własne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Czy Polska wprowadzi kontrole?

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Czy Polska wprowadzi kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów?

Premier D. Tusk: po rekonstrukcji w rządzie będą wyłącznie przyzwoici ludzie; około 15 lipca zapadną decyzje personalne

W dniu 30 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej Premier Donald Tusk zapowiedział, że około 15 lipca zaproponuje kształt rządu po rekonstrukcji. Rozmowy w tej sprawie są prowadzone z liderami koalicyjnych ugrupowań - PSL, Polski 2050 i Lewicy. Żyjemy w ustrojowym bałaganie, podważane są obiektywne kryteria prawne, dlatego chciałbym, by politycy kierowali się naturalnymi kryteriami, jak zdrowy rozsądek czy zwykła ludzka przyzwoitość, i tacy będą ministrowie po rekonstrukcji - mówił 27 czerwca 2025 r. na konferencji prasowej premier Donald Tusk.

Nowelizacja specustawy powodziowej. Nowe zadania i obowiązki samorządów

Możliwość zamiany zniszczonych nieruchomości na lokale komunalne, obowiązek raportowania decyzji WZ, świadczenie lokalowe, premia powodziowa czy ułatwienia proceduralne w odbudowie zniszczonych domów i obiektów – to najważniejsze zmiany w specustawie powodziowej. Nowelizacja ustawy wzmacnia kompetencje JST, daje im nowe narzędzia, ale też nakłada dodatkowe obowiązki administracyjne i sprawozdawcze.

REKLAMA

Czym różni się „odbiór” odpadów komunalnych z nieruchomości od „przyjmowania odpadów”

NSA przypomniał gminom, że ustawodawca rozróżnia pojęcia odbierania odpadów komunalnych od ich przyjmowania i wprowadza odrębnie różne sposoby oddawania odpadów. Co za tym idzie – mechanizmy nie mogą być traktowane jako formy zamienne, kształtowane według własnego uznania gminy.

Wydruk zdjęcia z Google Street View jako dowód w sprawie administracyjnej

Dowodem w postępowaniu administracyjnym może być wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. Dlatego wydrukom z Geoportalu oraz wydrukom zdjęć Google Street View nie można odmówić mocy dowodowej. Stanowią one jednak tzw. dowody nienazwane i nie mają prawem przewidzianej mocy dowodowej – tak jak w przypadku dokumentów urzędowych, które sporządzone w przepisanej formie przez powołane do tego organy państwowe w ich zakresie działania stanowią dowód tego, co zostało w nich urzędowo stwierdzone.

Zamówienia publiczne: jakie zmiany są konieczne? 130 tys. zł progu zamiast 80 tys. zł

Konieczne są zmiany w zamówieniach publicznych. Pierwsza dotyczy zasady konkurencyjności, której prawidłowe stosowanie sprawia beneficjentom duże problemy. Druga zmiana polega na podwyższeniu progu kwotowego na 130 tys. zł.

NSZZ „Solidarność” na wojennej ścieżce z MEN: To nie reforma, to degradacja zawodu nauczyciela!

Krajowa Sekcja Oświaty i Wychowania NSZZ „Solidarność” ostro krytykuje planowane przez Ministerstwo Edukacji zmiany w zatrudnianiu specjalistów oraz rozszerzenie obowiązków nauczycieli bez dodatkowego wynagrodzenia. Związkowcy alarmują: MEN łamie prawo pracy, podważa autorytet pedagogów i ignoruje realne potrzeby oświaty. W tle – groźba protestów i oskarżenia o systemowe niszczenie zawodu nauczyciela.

REKLAMA

Nowe standardy żywienia w szpitalach 2025: Ministerstwo Zdrowia wprowadza obowiązkowe diety dla pacjentów [PROJEKT]

Ministerstwo Zdrowia przedstawiło projekt rozporządzenia, które ma ujednolicić standardy żywienia pacjentów w szpitalach. Zmiany mają zagwarantować zdrowe, zbilansowane i dostosowane do stanu zdrowia posiłki, a także zwiększyć transparentność i jakość usług cateringowych w placówkach medycznych.

Pogoda. Gwałtowne burze w dziewięciu województwach. Ostrzeżenia RCB

Na terenie dziewięciu województw można spodziewać się gwałtownych burz. Rządowe Centrum Bezpieczeństwa już wysłało alerty.

REKLAMA