Rok szkolny 2020/2021 - podsumowanie najważniejszych zmian

Prawie 5 mln uczniów i słuchaczy (4 920 498) z 24 376 szkół dla dzieci, młodzieży i dorosłych zakończyło, 25 czerwca zajęcia dydaktyczno-wychowawcze. Ten rok szkolny jest drugim z kolei, w którym edukacja – z uwagi na pandemię koronawirusa – była prowadzona w znacznej mierze w formie zdalnej. Podsumowujemy najważniejsze działania MEiN w roku szkolnym 2020/2021.

Rok szkolny 2020/2021 – kalendarium najważniejszych zmian w systemie oświaty wynikających z epidemii koronawirusa:

• 1 września 2020 r. – wszyscy uczniowie rozpoczęli naukę stacjonarną;
• od 24 października 2020 r. uczniowie klasy IV-VIII szkoły podstawowej oraz uczniowie szkół ponadpodstawowych (od 19 października 2020 r. uczniowie szkół ponadpodstawowych (w strefie żółtej i czerwonej) do 16 maja 2021 r. – kształcenie na odległość;
• od 9 listopada 2020 r. do 17 stycznia 2021 r. – klasy I-III szkoły podstawowej  przeszły na kształcenie na odległość;
• od 18 stycznia 2021 r. do 28 lutego 2021 r. – klasy I-III szkoły podstawowej – nauczanie stacjonarne;
• od 1 marca 2021 r. nastąpiło zróżnicowanie formy nauki klas I-III szkoły podstawowej w regionach:
  • od 1-14 marca br. – województwo warmińsko-mazurskie hybrydowo ,
  • od 15 do 28 marca br. – hybrydowo 4 województwa (lubuskie, mazowieckie, pomorskie i warmińsko-mazurskie),
  • od 22 marca do 11 kwietnia br. uczniowie wszystkich klas szkół podstawowych dla dzieci i młodzieży w całym kraju – kształcenie na odległość,
  • od 12 kwietnia do 25 kwietnia 2021 r. –  kształcenie na odległość (od 19 kwietnia 2021 r. przedszkola stacjonarnie oraz przedłużenie ograniczeń w funkcjonowaniu pozostałych jednostek systemu oświaty do 25 kwietnia 2021 r.),
  • od 26 kwietnia do 2 maja 2021 r. lekcje w trybie hybrydowym w klasach I-III w szkołach podstawowych w 11 województwach: zachodniopomorskim, pomorskim, warmińsko-mazurskim, lubuskim, kujawsko-pomorskim, mazowieckim, podlaskim, świętokrzyskim, lubelskim, podkarpackim, małopolskim. Uczniowie z pozostałych klas mieli zajęcia na dotychczasowych zasadach. W pozostałych województwach, tj.: śląskim, dolnośląskim, wielkopolskim, łódzkim i opolskim, uczniowie uczyli się dalej na odległość.

• 29 marca 2021 r. – 18 kwietnia 2021 r. – zamknięte przedszkola;
• od 3 maja br. klasy I-III szkoły podstawowej w całym kraju wróciły do nauki w trybie stacjonarnym;
• od 17 maja 2021 r. do 30 maja 2021 r. klasy IV-VIII szkoły podstawowej i uczniowie szkół ponadpodstawowych – nauka w trybie hybrydowym;
• od 31 maja 2021 r. uczniowie powrócili do regularnej nauki stacjonarnej.

Przygotowanie szkół i placówek do pracy zdalnej

Ministerstwo Edukacji i Nauki przygotowało elastyczne przepisy, dzięki którym dyrektorzy szkół i placówek mogli swobodnie organizować naukę z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość. Dyrektor otrzymał możliwość zawieszenia zajęć tradycyjnych stosownie do skali zagrożenia epidemicznego i związanych z tym potrzeb oraz możliwości organizacyjnych. Bez pomocy nie zostali też uczniowie z niepełnosprawnościami. Dyrektorzy zostali zobowiązani, aby na prośbę rodziców organizować nauczanie stacjonarne lub z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość na terenie szkoły. W przypadku szkół specjalnych, w tym funkcjonujących w specjalnych ośrodkach szkolno-wychowawczych, zorganizowanych w podmiotach leczniczych i jednostkach pomocy społecznej, zajęcia mogły być prowadzone w szkole, a decydował o tym dyrektor szkoły.

Wytyczne sanitarne

Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z Głównym Inspektoratem Sanitarnym i Ministerstwem Zdrowia przygotowało zalecenia i wytyczne przeciwepidemiczne. Celem tych wytycznych było zapewnienie bezpieczeństwa uczniom, nauczycielom, pracownikom szkół i placówek, a także wsparcie organów prowadzących oraz dyrektorów w zorganizowaniu pracy w czasie epidemii COVID-19. Szkoły otrzymały również płyny do dezynfekcji i maski medyczne dla personelu szkolnego.

Egzaminy 2021

W 2021 r. egzamin ósmoklasisty oraz egzamin maturalny sprawdzały poziom opanowania wiadomości i umiejętności określonych w wymaganiach egzaminacyjnych, które zostały wprowadzone rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki w grudniu 2020 r. Wymagania egzaminacyjne stanowiły zawężony katalog wymagań podstawy programowej.

Ze względów bezpieczeństwa podczas egzaminów uczniów i nauczycieli obowiązywały szczegółowe wytyczne sanitarne opracowane przez MEiN, CKE i GIS. Ponadto, aby ograniczać kontakty i minimalizować ryzyko zagrożenia, egzamin maturalny w 2021 r. został przeprowadzony wyłącznie w formie pisemnej.

Egzaminy w 2021 r. odbyły się zgodnie z harmonogramem:

• egzamin maturalny – 4-20 maja 2021 r.;
• egzamin ósmoklasisty – 25-27 maja 2021 r.

Pomoc psychologiczna i terapeutyczna

Przez cały rok szkolny była prowadzona bezpłatna, całodobowa infolinia 800 080 222, z której dzieci i młodzież mogły skorzystać w sytuacji kryzysu.

Opracowano program promocji zdrowia psychicznego „Myślę pozytywnie – Szkolny System Wsparcia Zdrowia Psychicznego”. Główny cel programu to promocja i profilaktyka zdrowia psychicznego w placówce oświatowej w sposób dopasowany do potrzeb odbiorców, przy zaangażowaniu całej społeczności szkolnej.

Przygotowano systemowy projekt przeciwdziałania agresji i przemocy. Projekt obejmował upowszechnienie w szkołach:

• na etapie edukacji wczesnoszkolnej – zasad komunikacji bez przemocy na podstawie modelu Nonviolent Communication (NVC) Marshall Rosenberg;
• w  klasach IV-VIII szkół podstawowych i szkołach ponadpodstawowych – mediacji szkolnej i mediacji rówieśniczej jako metod rozwiązywania sporów i konfliktów w środowisku szkoły i placówki.

W projekcie przygotowano programy szkolenia dla opiekunów mediacji.

Powstał systemowy projekt – sieć rówieśniczego wsparcia i wzmacniania i ochrony zdrowia psychicznego w środowisku szkolnym – bazujący na idei wolontariatu. Dla młodzieży opracowano aplikację „OdyseJA” na smartfony i tablety, za pośrednictwem której realizowane były cele projektu. Równolegle były prowadzone szkolenia dla nauczycieli – opiekunów sieci wsparcia.

Opracowane zostały poradniki dla nauczycieli i rodziców dotyczące postępowania w sytuacji zachowań autodestrukcyjnych dzieci i młodzieży:

• „Rola pracowników oświaty w promocji zdrowia psychicznego i w zapobieganiu zachowaniom autodestrukcyjnym u młodzieży. Poradnik dla nauczycieli”;
• „Rola rodziny i osób bliskich w promocji zdrowia psychicznego i  w  zapobieganiu zachowaniom autodestrukcyjnym u młodzieży. Poradnik dla rodziców”;
• „Postwencja w szkole”.

W roku szkolnym 2020/2021 były realizowane zadania związane z wdrożeniem rozwiązań opisanych w modelu Edukacji dla Wszystkich, m.in. spotkania i konferencje, w tym międzynarodowe, z udziałem przedstawicieli różnych środowisk i instytucji. We współpracy z uczelniami prowadzone były badania w zakresie praktyki włączającej w szkołach podstawowych. Opracowano  pilotaż standardów w zakresie wczesnego wspomagania rozwoju dzieci i wsparcia rodziny, badano także praktyki szkół i oddziałów integracyjnych. Przygotowane zostały materiały edukacyjne i ćwiczeniowe w wersji łatwej do czytania i zrozumienia, wytyczne w zakresie przygotowywania takich materiałów przez nauczycieli oraz rekomendacje dotyczące działań w zakresie poprawy dostępu do informacji w procesie kształcenia (projekt realizowany przez Polskie Stowarzyszenie na rzecz Osób z Niepełnosprawnością Intelektualną w latach 2020-2021). 

Jednocześnie wypracowane zostały standardy dostępnej szkoły w ramach współpracy z Ministerstwem Funduszy i  Polityki Regionalnej w projektach „Dostępna Szkoła” w programie Dostępność Plus. Powstał Model Dostępnej Szkoły, który zostanie przetestowany w 150 szkołach w całej Polsce. Na ten cel przeznaczono 40 mln zł, które zostaną przekazane w formie grantów.

Przygotowano 8 poradników poświęconych edukacji włączającej dla kadr systemu oświaty, rodziców i uczniów. Przeprowadzono 10 spotkań konsultacyjnych w zakresie edukacji włączającej w Polsce, w tym spotkania z uczniami, dla niemal 700 osób.

Ogłoszono  konkurs (w ramach Programu Operacyjnego Wiedza, Edukacja Rozwój) na szkolenia dla ponad 28 tys. przedstawicieli kadr systemu oświaty (kwota przeznaczona na szkolenia 52 mln zł).

Wyłoniono w drodze konkursu 16 placówek specjalnych, które w ramach  pilotażu będą pełnić dodatkową funkcję Specjalistycznych Centrów Wspierających Edukację Włączającą. Łączna kwota przeznaczona na pilotaż to ponad 30 mln zł. W

Rozpoczęto projekt szkolący kadry poradni psychologiczno-pedagogicznych z zakresu oceny funkcjonalnej za kwotę 9 mln zł. 
 
Rozpoczęto  pracę nad ustawą o wsparciu dziecka, ucznia i rodziny, której projektowane zapisy zapewnią wysoką jakość edukacji włączającej w Polsce.

Programy rządowe

Wieloletni Rządowy Program Posiłek w szkole i w domu na lata 2019-2023 – środki na doposażenie i adaptację stołówek oraz jadalni:

• 2019 r. – 716 szkół; 38 414 480,76 zł (kwota wykorzystanego wsparcia finansowego);
• 2020 r. – 638 szkół; 38 988 120,11 zł (kwota wykorzystanego wsparcia finansowego);
• 2021 r. – 624 szkoły; 39 618 597,00 zł (środki uruchomione na 2021 rok).

Pomoc materialna dla uczniów

W ramach pomocy materialnej dla uczniów przekazaliśmy 209 mln zł na stypendia i zasiłki. Stypendia otrzymało 182 267 uczniów, a zasiłki 6 415 uczniów.  Dodatkowo w ramach programu „Rządowy program pomocy uczniom niepełnosprawnym w  formie dofinansowania zakupu podręczników, materiałów edukacyjnych i materiałów ćwiczeniowych w latach 2019-2022” w 2020 r. przeznaczyliśmy ok. 10,4 mln zł na podręczniki i ćwiczenia dla uczniów szkół ponadpodstawowych z niepełnosprawnościami. Ze wsparcia skorzystało 34 571 uczniów.

Prognoza zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy

W styczniu br. Minister Edukacji i Nauki ogłosił kolejną prognozę zapotrzebowania na pracowników w zawodach szkolnictwa branżowego na krajowym i wojewódzkim rynku pracy. To uporządkowany alfabetycznie wykaz zawodów szkolnictwa branżowego, dla których – ze względu na znaczenie dla rozwoju państwa – prognozowane jest szczególne zapotrzebowanie na pracowników na krajowym rynku pracy. Zawody znajdujące się na tej liście są dodatkowo finansowane przez cały okres nauki ucznia. Prognoza obejmuje również zawody, dla których prognozowane jest istotne i umiarkowane zapotrzebowanie na pracowników na poszczególnych wojewódzkich rynkach pracy. Na jej podstawie możliwe jest kształtowanie oferty szkolnictwa branżowego zgodnie z potrzebami krajowego i wojewódzkiego rynku pracy.

4 nowe zawody

Wprowadzono 4 nowe zawody, w których kształcenie ruszy od września br. Są to: technik dekarstwa, technik robotyk, technik stylista, podolog. Zmodyfikowano 3 zawody: opiekun medyczny, technik gazownictwa i technik spawalnictwa (kształcenie w tym zawodzie będą mogli kontynuować również absolwenci szkół kształcących w zawodzie monter systemów rurociągowych).

Branżowa szkoła II stopnia

1 września 2020 r. rozpoczęto kształcenie w branżowej szkole II stopnia dla absolwentów branżowej szkoły I stopnia w zawodach, w których wyodrębniono kwalifikację wspólną dla zawodu nauczanego w branżowej szkole I i II stopnia.

Praktyczna nauka zawodu

Kształcenie praktyczne odbywało się przez większość roku szkolnego w sposób tradycyjny, przy ograniczonym tygodniowym wymiarze liczby godzin. Jedynie w okresie od 24 października do 8 listopada 2020 r. oraz od 29 marca do 18 kwietnia 2021 r., kiedy to szkoły i placówki prowadzące kształcenie zawodowe przeszły w całości na nauczanie zdalne, zajęcia z zakresu kształcenia zawodowego organizowane w formie zajęć praktycznych były możliwe do prowadzenia wyłącznie z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość.

Praktyki zawodowe

Praktyki zawodowe, tak jak w ubiegłym roku szkolnym, mogły być zaliczone w przypadku, gdy uczeń szkoły policealnej lub technikum posiadał doświadczenie w danym zawodzie lub zrealizował działania w zakresie wolontariatu, zrealizował staż zawodowy u pracodawcy lub przedsiębiorcy lub w indywidualnym gospodarstwie rolnym w ramach projektów współfinansowanych ze środków UE, zrealizował praktyki zawodowe w formie projektu edukacyjnego lub wirtualnego przedsiębiorstwa (tzw. firmy symulacyjnej).

Młodociani pracownicy

Uczniowie branżowych szkół I stopnia będący młodocianymi pracownikami przez większość roku szkolnego, z wyłączeniem okresów: od 24 października do 29 listopada 2020 r. oraz od 29 marca 2021 r. do 18 kwietnia 2021 r., realizowali zajęcia praktyczne u pracodawców zgodnie z przepisami prawa pracy.

Egzaminy zawodowe

Egzaminy zawodowe i egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie zarówno w sesji zimowej, jak i letniej w 2021 r. odbyły się i odbywają w zaplanowanych terminach. Obecnie trwa sesja lato 2021. Egzaminy potwierdzające kwalifikacje w zawodzie zgodnie z podstawą programową kształcenia w zawodach z 2012 r. i 2017 r. (Formuła 2012 i Formuła 2017) odbywają się w terminie od 21 czerwca do 8 lipca br. Natomiast egzaminy zawodowe przeprowadzane zgodnie z podstawą programową kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego z 2019 r. (Formuła 2019) w terminie głównym odbywają się od 7 do 21 czerwca br., a w terminie dodatkowym – od 23 czerwca do 2 lipca br.

Monitorowanie karier absolwentów szkół ponadpodstawowych

5 lutego 2021 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie Ustawy Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, która wprowadziła system monitorowania karier edukacyjno-zawodowych absolwentów szkół ponadpodstawowych. Ustawa określa nowe zadanie publiczne dla ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania, jakim jest monitoring karier absolwentów wszystkich typów szkół ponadpodstawowych. Celem monitorowania jest zapewnienie informacji zwrotnej na temat przebiegu karier absolwentów branżowych szkół I i II stopnia, techników, szkół policealnych, a także liceów ogólnokształcących i szkół specjalnych przysposabiających do pracy. Informacja ta będzie wykorzystywana na potrzeby prowadzenia polityki oświatowej na poziomie kraju, poszczególnych województw oraz na poziomie lokalnym. Monitorowanie będzie prowadzone co rok i będzie obejmowało absolwentów szkół, którzy ukończyli naukę rok, 2 lata i 5 lat przed rokiem monitorowania. Pierwsze wyniki badań będą znane pod koniec roku 2021.

Zintegrowana Strategia Umiejętności 2030 (ZSU)

28 grudnia 2020 r. Rada Ministrów przyjęła część szczegółową „Zintegrowanej Strategii Umiejętności 2030”. Przyjęcie ZSU 2030 było zwieńczeniem intensywnych prac, jakie wspólnie z wieloma partnerami prowadzono w resorcie edukacji. ZSU 2030 ma status polityki publicznej – wyznacza kierunki interwencji państwa i stanowi merytoryczny drogowskaz dla planowania projektów i programów finansowanych z funduszy krajowych i europejskich na rzecz rozwoju umiejętności na poziomie krajowym i regionalnym.

Zintegrowany System Kwalifikacji

Kontynuowano działania związane z wdrażaniem Zintegrowanego Systemu Kwalifikacji (ZSK), w tym także z włączaniem do ZSK kwalifikacji rynkowych umożliwiających wiarygodne potwierdzanie umiejętności. Minister edukacji włączył do ZSK następujące kwalifikacje rynkowe:

• Prowadzenie pracy wychowawczej z grupą;
• Rozpoznawanie potencjału rozwojowego ucznia i prowadzenie rozmów z uczniem z wykorzystaniem metod coachingowych;
• Nauczanie z wykorzystaniem narzędzi do nauczania zdalnego;
• Projektowanie procesów dydaktycznych w kształceniu zdalnym osób dorosłych.

W roku szkolnym 2020/2021 instytucje certyfikujące kwalifikacje rynkowe włączone przez ministrów do ZSK przeprowadziły 619 walidacji w zakresie 7 kwalifikacji rynkowych.

Stypendia dla uczniów

Minister Edukacji i Nauki przyznaje stypendia motywacyjne dla uczniów, którzy uzyskali najlepsze wyniki w nauce i w sporcie. W roku szkolnym 2020/2021 stypendium ministra właściwego ds. oświaty i wychowania otrzymało 554 uczniów. Wysokość stypendium to 3 000 zł. Na wypłatę stypendiów w roku 2020 z budżetu Ministerstwa Edukacji i Nauki przeznaczono kwotę 1 662 000 zł.

Cyfryzacja edukacji

Uczniowie i nauczyciele w procesie nauczania-uczenia się mogą korzystać z narzędzi i zasobów edukacyjnych, którymi zarządza MEiN. Są to w szczególności Zintegrowana Platforma Edukacyjna (ZPE) www.zpe.gov.pl (do 28 maja 2020 r. funkcjonującą pod nazwą www.epodreczniki.pl) oraz dostępne na niej bezpłatne cyfrowe zasoby edukacyjne. Zintegrowana Platforma Edukacyjna od marca 2020 r. stanowi rekomendowane przez ministra właściwego do spraw oświaty i wychowania narzędzie do realizacji procesu kształcenia na odległość.

Platforma jest bezpłatna i powszechnie dostępna. Zawiera nie tylko gotowe materiały dydaktyczne, ale umożliwia także tworzenie, współtworzenie nowych treści i dzielenie się nimi z uczniami,. Daje również możliwość śledzenia postępów uczniów, pozwala na indywidualizację pracy z uczniem oraz zapewnia komunikację uczeń-nauczyciel.

ZPE zawiera obecnie ponad 30 000 zasobów, w tym 12 631 interaktywnych e-materiałów, 105 programów nauczania i ponad 3200 scenariuszy lekcji.  Jednocześnie cały czas katalog zasobów jest systematycznie powiększany o nowe e-materiały.

W czasie nauki zdalnej platforma cieszyła się ogromnym zainteresowaniem uczniów i nauczycieli. Od 1 września 2020 r. do 23 czerwca 2021 r. odnotowaliśmy średnio ponad 270 tys. odsłon dziennie. W okresie od 1 września 2020 r. do 23 czerwca 2021 r. z ZPE skorzystało ponad 15 mln użytkowników.

Aby wesprzeć dyrektorów szkół, nauczycieli, uczniów i rodziców MEiN opracowało materiał „Kształcenie na odległość w klasach I-III szkoły podstawowej – poradnik”, który zawiera informacje, wskazówki i praktyczne porady dotyczące organizacji kształcenia na odległość w klasach I-III. Materiał jest dostępny na stronie https://zpe.gov.pl/a/ksztalcenie-na-odleglosc-w-klasach-i---iii-szkoly-podstawowej---poradnik/DAT94q8wb.

Ministerstwo Edukacji i Nauki realizuje i koordynuje projekty cyfrowe, które przyczyniają się do upowszechniania wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych w procesie nauczania i uczenia się. Działania MEiN w tym obszarze okazały się szczególnie ważne i potrzebne w kontekście zawieszenia zajęć dydaktyczno-wychowawczych oraz prowadzenia edukacji przy wykorzystaniu metod i technik kształcenia na odległość.

Najważniejsze projekty wspierające rozwój umiejętności cyfrowych i proinnowacyjnych to:

• szkolenia nauczycieli ze środków Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014-2020 – od 1 sierpnia 2020 r. ze środków PO WER jest realizowane działanie pn. „Wsparcie placówek doskonalenia nauczycieli i bibliotek pedagogicznych w realizacji zadań związanych z przygotowaniem i wsparciem nauczycieli w prowadzeniu kształcenia na odległość”. Na jego realizację planuje się przeznaczyć ponad 50 mln zł. W ramach tego działania zakłada się przeszkolenie 30 000 nauczycieli przedszkoli i szkół (ogólnodostępnych, specjalnych i zawodowych);
• szkolenia nauczycieli w ramach projektu „Lekcja: Enter” – w ramach tego przedsięwzięcia do 2023 r. zostanie przeszkolonych 75 tys. nauczycieli z wykorzystywania i tworzenia własnych e-materiałów. Wartość projektu to 50 mln zł;
• „Szkoła dla innowatora” – pilotażowy projekt „Szkoła dla innowatora” jest realizowany w latach 2020-2022 z udziałem 20 szkół z całego kraju. Celem projektu jest wypracowanie modelowych rozwiązań dotyczących rozwijania umiejętności proinnowacyjnych uczniów;
• Ogólnopolska Sieć Edukacyjna OSE – obecnie już około 20 tys. szkół korzysta z usług OSE.
• Program „Aktywna tablica” – łączna kwota przewidziana na zakup sprzętu, pomocy dydaktycznych i narzędzi do terapii z budżetu państwa w latach 2020-2024 wynosi 290 000 000 zł, natomiast łączna kwota środków uruchomionych na wsparcie finansowe szkół w 2020 r. wyniosła ponad 34 966 000 zł;
• Projekt „Innowacyjne rozwiązania na rzecz aktywizacji cyfrowej” – celem podejmowanych działań jest rozwijanie kompetencji nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej w dziedzinie nauczania programowania. Łącznie w 65 projektach  weźmie udział około 149 432 uczniów klas I-III szkół podstawowych oraz około 11 304 nauczycieli i 281 innych dorosłych. Do końca 2020 r. z projektów skorzystało zostało 8 535 nauczycieli, 1 077 innych dorosłych oraz 105 635 uczniów klas I-III. Łączna wartość umów zawartych w ramach tej grupy projektów wynosi 96 883 968,78 zł;
• Centrum Mistrzostwa Informatycznego – projekt trwający od grudnia 2018 r. ma na celu podniesienie kompetencji kadry dydaktycznej, tj. osób prowadzących zajęcia pozalekcyjne rozwijające zainteresowania informatyczne, a także aktywizacji młodzieży uzdolnionej informatycznie, pobudzania kreatywności oraz promowania współpracy zespołowej w ramach kół informatycznych. Do końca 2020 r. przeszkolono 367 nauczycieli, działało 428 kół CMI z 5 620 uczniami. Projekt jest realizowany na terenie całego kraju. Całkowita wartość projektu wynosi 50 239 096,15 zł;
• zestawy Szkolnych Pakietów Multimedialnych – na mocy porozumienia  podpisanego z Ministerstwem Edukacji Narodowej Naukowa i Akademicka Sieć Komputerowa – Państwowy Instytut Badawczy przekazała do 2400 szkół zestawy Szkolnych Pakietów Multimedialnych. Każdy zestaw składał się  z: 25 tabletów wraz z etui, klawiaturami oraz rysikami, jak również usługą mobilnego dostępu do internetu świadczoną do końca roku szkolnego 2020/2021. Łącznie w ramach tego działania szkoły otrzymały 60 tys. tabletów;
• „500+” – rządowe wsparcie finansowe dla nauczycieli, którzy w okresie od 1 września do 7 grudnia 2020 r. zakupili sprzęt lub oprogramowanie przydatne w prowadzeniu zajęć realizowanych z wykorzystaniem metod i technik kształcenia na odległość lub innego sposobu realizacji tych zajęć. Jednorazowe dofinansowanie w wysokości nie wyższej niż 500 zł przysługiwało również na zakupu usługi dostępu do internetu oraz sprzętu lub oprogramowania umożliwiającego korzystanie z tej usługi. Na wypłatę tego dofinansowania uruchomiono środki w wysokości   prawie 270 mln zł. Skorzystało z niego 552 611 nauczycieli;
• specjalna infolinia wspierająca nauczycieli w kształceniu na odległość – infolinia to efekt współpracy Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Centrum GovTech. Ma ona  charakter techniczny – pomaga rozwiązywać trudności, z jakimi zmagają się nauczyciele podczas obsługi różnego rodzaju narzędzi do edukacji zdalnej. Pod numerem +48 222 500 144 nauczyciele otrzymają profesjonalną pomoc.

Dodatkowe zajęcia wspomagające

Jednym z najważniejszych zadań MEiN jest kompleksowe wsparcie uczniów w powrocie do szkoły. Jednym z elementów takiego wsparcia jest zapewnienie uczniom pomocy w opanowaniu i utrwaleniu wiadomości oraz umiejętności z wybranych obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego. Od 31 maja br. szkoły podstawowe i ponadpodstawowe mogą organizować zajęcia wspomagające dla uczniów (począwszy od klasy IV szkoły podstawowej). Te szkoły, które nie zdecydowały się na organizację zajęć wspomagających przed przerwą wakacyjną, będą mogły prowadzić je od września do grudnia br.

Środki na realizację zajęć wspomagających zostały zabezpieczone w rezerwie części oświatowej subwencji ogólnej dla jednostek samorządu terytorialnego na rok 2021. Łącznie na ten cel zostanie przeznaczonych 187 mln zł.

Wsparcie uczniów po okresie nauki zdalnej – Aktywny powrót do szkoły

Kolejnym obszarem wsparcia jest zdrowie i kondycja fizyczna uczniów. Ministerstwo Edukacji i Nauki we współpracy z sześcioma Akademiami Wychowania Fizycznego przygotowało projekt pn. „Aktywny powrót do szkoły”, którego głównym celem jest poprawa i monitoring stanu kondycji fizycznej dzieci i młodzieży po powrocie do zajęć stacjonarnych. Projekt realizowany jest w dwóch etapach:

• I etap „Szkolenia dla nauczycieli” – etap ten obejmuje przygotowanie i przeprowadzenie szkoleń dla nauczycieli wychowania fizycznego i nauczycieli edukacji wczesnoszkolnej ze wszystkich województw. Tematy szkoleń dotyczą zarówno aspektów psychologicznych, jak i zdrowotnych. W trakcie szkoleń nauczyciele poznają m.in. metody przeciwdziałania skutkom hipokinezji i izolacji społecznej. Zdobędą wiedzę, jak wzbudzać i utrzymywać wśród uczniów motywację do systematycznej aktywności fizycznej. Szkolenia są realizowane na bazie najnowszych osiągnięć naukowych i wdrożeniowych opracowywanych przez specjalistów z Akademii Wychowania Fizycznego. Część metodyczna będzie uwzględniać nowatorskie i innowacyjne rozwiązania przygotowane przez nauczycieli akademickich. Docelowo planuje się przeszkolenie 42 000 nauczycieli.

Program „WF z AWF” to 42 mln zł w ramach umowy z Akademiami Wychowania Fizycznego w całym kraju i ponad 40 tys. nauczycieli już zapisanych na szkolenia. Nauczyciele wciąż mogą zgłaszać się do programu. Rekrutacja trwa do końca roku szkolnego. Więcej informacji o programie na stronie www.wfzawf.pl.

• II etap „Sport Kluby” – celem tego etapu jest poprawa kondycji fizycznej dzieci i młodzieży poprzez ich udział w dodatkowych i nieodpłatnych zajęciach sportowych. Organizacja tych zajęć będzie punktem wyjścia do przeprowadzenia badań naukowych, które pozwolą określić stan kondycji fizycznej dzieci i młodzieży po okresie izolacji spowodowanej pandemią COVID-19. W trakcie zajęć będą prowadzone testy sprawnościowe oraz badania ilościowe. Na ich podstawie powstanie raport naukowy dotyczący stanu kondycji fizycznej dzieci i młodzieży. Nauczyciele, którzy ukończyli szkolenie i otrzymali certyfikat w I etapie, będą mogli aplikować o środki na prowadzenie zajęć dodatkowych w ramach tzw. „Sport Klubów”. Etap ten będzie realizowała Akademia Wychowania Fizycznego Józefa Piłsudskiego w Warszawie we współpracy z Akademickim Związkiem Sportowym. Planowane jest zorganizowanie 300 000 godzin dodatkowych zajęć sportowych w ramach tzw. „Sport Klubów”.

14 czerwca odbyła się inauguracja pilotażowych zajęć ruchowych „Od teorii do praktyki”. Lekcje pilotażowe to zajęcia, które poprzedzają II etap programu.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna

Ministerstwo Edukacji i Nauki podejmuje działania mające na celu podniesienie jakości pomocy psychologiczno-pedagogicznej udzielanej w szkołach i placówkach wszystkim uczestnikom procesu kształcenia, a także objęcie w nowym roku szkolnym dodatkowym wsparciem dzieci i młodzieży ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, także z trudnościami natury emocjonalno-społecznej.

Na zlecenie Ministerstwa Edukacji i Nauki eksperci z Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej przygotowali raport „Jak wspierać uczniów po roku epidemii?”. To materiał oparty na wynikach badań przeprowadzonych wśród uczniów, rodziców i nauczycieli w okresie od kwietnia 2020 r. do stycznia 2021 r. Celem tego raportu było wypracowanie rekomendacji dla środowiska szkolnego do wykorzystania po powrocie do szkół w obszarze wychowania, zdrowia psychicznego oraz profilaktyki problemów dzieci i młodzieży wynikających z przedłużającej się pandemii. Raport jest dostępny na stronie internetowej https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/program-wsparcia-psychologiczno-pedagogicznego-dla-uczniow-i-nauczycieli-w-pandemii.

Nauczanie języka polskiego i w języku polskim za granicą

• Szkoła Polska przy ambasadzie RP w Reykjaviku – zgodnie z oczekiwaniem polskiego środowiska zamieszkałego w Reykjaviku 1 września 2020 r. rozpoczęła działalność Szkoła Polska – pierwsza i jedyna szkoła prowadzona przez MEiN;
• Awans zawodowy nauczycieli polonijnych – od 1 stycznia 2021 r. weszły w życie przepisy, dzięki którym nauczyciele ze szkół organizacji polonijnych za granicą mogą przystępować do awansu zawodowego;
• Nauczyciele skierowani do pracy wśród Polonii i Polaków za granicą – w roku szkolnym 2020/2021 do pracy za granicą Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą skierował 113 nauczycieli. Pomimo pandemii wszyscy nauczyciele wyjechali za granicę i pracowali w miejscach skierowania. Nauczaniem objęto ponad 10 tys. dzieci, młodzieży i dorosłych;
• Wsparcie merytoryczne szkół w prowadzeniu nauczania zdalnego – Polonijne Centrum Nauczycielskie działające w ramach ORPEG przygotowało materiały dla nauczycieli w postaci poradników, filmów instruktażowych oraz prezentacji dotyczących nauczania zdalnego. Wersje elektroniczne podręczników wraz z ćwiczeniami i przewodnikami metodycznymi są dostępne na stronie Ośrodka Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą;
• Wsparcie metodyczne nauczycieli – w szkoleniach organizowanych przez MEiN i ORPEG przygotowujących m.in. do pracy zdalnej wzięło udział pond 7 tys. nauczycieli z całego świata;
• Podręczniki dla szkół za granicą – Ośrodek Rozwoju Polskiej Edukacji za Granicą  zakupił i przekazał szkołom za granicą  ponad 60 tys. podręczników i 350 pakietów edukacyjnych (książek, gier, map, flag, godła, taśmy rypsowej biało-czerwonej).

Wakacje 2021

Obecnie istnieje możliwość organizowania wypoczynku dzieci i młodzieży przy zaostrzonych warunkach bezpieczeństwa. Zasady organizacji wypoczynku regulują przepisy ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2020 r., poz. 1327) oraz przepisy rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 30 marca 2016 r. w sprawie wypoczynku dzieci i młodzieży (Dz. U. poz. 452).

Dodatkowo organizator wypoczynku powinien stosować się do zaleceń określonych w Wytycznych GIS, MZ i MEN dla organizatorów wypoczynku letniego dzieci i młodzieży w 2021 r., które wskazują liczbę uczestników grupy wychowawczej. W dokumencie występują zapisy zalecające obostrzenia w kwestii wymogów przy organizacji wypoczynku dla dzieci i młodzieży ze względu na ich bezpieczeństwo.

Wytyczne stanowią podstawę dla organizatorów wypoczynku w kraju do opracowania własnych procedur (regulaminów) bezpieczeństwa dzieci i młodzieży, adekwatnych do organizowanych różnych form wypoczynku. Regulaminy powinny uwzględniać specyfikę, charakter planowanych zajęć, sposób i miejsce ich realizacji, inne lokalne uwarunkowania, odpowiednio na koloniach, półkoloniach, obozach, warsztatach, szkoleniach, zlotach, plenerach, rajdach, oazach (uwzgledniających zajęcia: surfingu, wspinaczki, nurkowania, survivalu, jazdy konnej, żeglarstwa, warsztatów językowych, teatralnych, tanecznych, fotografii, muzyki, czy plenery malarskie).

Przepisy obowiązują wszystkich organizatorów wypoczynku dla dzieci i młodzieży. Każdy organizator ma obowiązek zgłosić wypoczynek w kuratorium oświaty, na terenie którego posiada siedzibę.

Kurator oświaty, zatwierdzając wypoczynek zamieszcza go w bazie wypoczynku (po spełnieniu przez organizatora wypoczynku wymogów określonych w wymienionych przepisach ustawy i rozporządzenia). Każda osoba może sprawdzić, czy wypoczynek został zgłoszony w bazie wypoczynku, która funkcjonuje na stronie Ministerstwa Edukacji i Nauki w zakładce „wypoczynek”. Aby to zrobić,  należy wpisać przynajmniej dwie dane (np. termin i nazwę organizatora, itp.). Baza jest dostępna również na stronie www.wypoczynek.men.gov.pl.   

W przypadku dokonania zgłoszenia w bazie wypoczynku organizator może samodzielnie wydrukować (z bazy wypoczynku) potwierdzenie zgłoszenia, które następnie ma obowiązek okazać lub udostępnić rodzicom i zainteresowanym osobom.

Szczegółowych informacji na temat organizacji wypoczynku udziela kuratorium oświaty, które również sprawuje nadzór nad jego organizacją i do którego organizator ma obowiązek zgłosić wypoczynek

W przypadku występowania nieprawidłowości już na etapie przygotowywania wypoczynku rodzic powinien zwrócić się do organizatora wypoczynku i domagać się ich likwidacji, powołując się na przepisy rozporządzenia. Może również zasięgnąć opinii lub porady kuratora oświaty, a nawet zgłosić konkretne zastrzeżenia. Kurator oświaty, weryfikując zgłoszenie wypoczynku przez organizatora, sprawdza jego poprawność, w tym może zwrócić szczególną uwagę na informacje przekazane przez rodzica. Ponadto każdy rodzic lub zainteresowana osoba może sprawdzić, czy wypoczynek, w którym uczestniczy jego dziecko, został zgłoszony w publicznej bazie wypoczynku, co stanowi gwarancję prawidłowego zorganizowania wypoczynku.

Również w czasie realizacji wypoczynku każdą ewentualną nieprawidłowość należy zgłaszać do kuratora oświaty właściwego ze względu na lokalizację wypoczynku lub odpowiednio do służb sanitarno-epidemiologicznych, Straży Pożarnej oraz innych służb porządkowych.

Wyjeżdżając za granicę należy stosować się do wymagań i obostrzeń określonych w poszczególnych krajach. Szczegółowych informacji o przepisach obowiązujących w poszczególnych krajach może udzielić Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Ministerstwo Zdrowia, Główny Inspektorat Sanitarny. Można to także sprawdzić na stronach ambasad poszczególnych krajów.

Obecnie w bazie wypoczynku kuratorzy oświaty zatwierdzili 12 654 zgłoszeń wypoczynku, w których będzie uczestniczyło łącznie 521 997 dzieci i młodzieży (krajowy – 335 220, półkolonie – 177 983, zagraniczny – 8 794). Liczba zgłoszeń przekazanych do korekty to 746, natomiast na zatwierdzenie oczekuje 3 116 zgłoszeń.

Źródło: Ministerstwo Edukacji i Nauki, Departament Informacji i Promocji