Obowiązek szkolny i obowiązek nauki po reformie

W myśl reformy systemu oświaty z 1999 roku wprowadzenie do polskiego systemu edukacyjnego nowego typu szkoły – samodzielnie funkcjonującego gimnazjum miało być metodą na wyrównanie szans edukacyjnych uczniów oraz podniesienie jakości nauczania. Gimnazjum miało być szkołą programowo związaną z liceum ogólnokształcącym, a tam gdzie to możliwe, postulowano tworzenie gimnazjów przy liceach ogólnokształcących lub otwieranie klas licealnych przy dużych gimnazjach na wsi.

Wdrożenie nowego typu szkoły (gimnazjum) spotkało się z negatywną oceną znacznej części społeczeństwa. Równocześnie niepokojąca jest diagnoza obecnego stanu kształcenia ogólnego w liceach ogólnokształcących. Uczelnie informują, że muszą uruchamiać tzw. Lata zerowe, gdyż potrzebują studentów z pogłębioną wiedzą ogólną.

Najważniejszą zmianą w stosunku do obowiązującego stanu prawnego są zawarte w projektowanej ustawie rozwiązania dotyczące nowego ustroju szkolnego oraz związanych z tym modyfikacji w organizacji i funkcjonowaniu szkół i placówek oświatowych. Przewiduje się także zmiany systemowe w wybranych obszarach oświaty, wzmacniające i uzupełniające zmiany ustroju szkolnego.

Polecamy produkt: Karta Nauczyciela z komentarzem

Ustrój szkolny z obecnego systemu 6-cio letniej szkoły podstawowej, 3-letniego gimnazjum, 3-letniego liceum ogólnokształcącego, 4-letniego technikum i 3-letniej szkoły zawodowej ulegnie przekształceniu w system 8-letniej szkoły podstawowej, 4-letniego liceum ogólnokształcącego, 5-letniego technikum, 3-letniej branżowej szkoły I stopnia i 2-letniej branżowej szkoły II stopnia. Docelowa struktura szkolnictwa obejmować ma także szkołę policealną.

Istotą rozwiązań ujętych w projekcie jest stworzenie spójnej struktury organizacji szkół oraz wydłużenie okresu kształcenia i wychowania w jednej szkole i tej samej grupie rówieśniczej. Rozwiązania mają na celu ograniczenie konieczności częstej adaptacji uczniów do nowych warunków uczenia się i będą sprzyjać uzyskiwaniu wyższych efektów kształcenia.

W konsekwencji zmiany ustroju szkolnego konieczne są dostosowania w zakresie m.in. organizacji kształcenia w szkołach podstawowych i ponadpodstawowych, w tym funkcjonowania oddziałów dwujęzycznych, międzynarodowych, sportowych; określenia czasu trwania obowiązku szkolnego oraz form spełniania obowiązku szkolnego i obowiązku nauki; mechanizmów rekrutacyjnych do szkół; podstawy programowej wychowania przedszkolnego i kształcenia ogólnego; podstawy programowej kształcenia w zawodach; systemu egzaminacyjnego.

W związku ze zmianą ustroju szkolnego zmienił się także czas trwania obowiązku szkolnego. W myśl nowych rozwiązań dziecko będzie objęte obowiązkiem szkolnym od 7 roku życia do ukończenia VIII klasy szkoły podstawowej, nie dłużej niż do ukończenia przez ucznia 18 roku życia. Zatem od dnia 1 września 2019 roku obowiązek szkolny spełnia się przez uczęszczanie do szkoły podstawowej – publicznej albo niepublicznej. Przepisy przejściowe stanowią, że do dnia 1 września 2019 roku (tj. w latach szkolnych 2016/17, 2017/18, 2018/19) obowiązek szkolny trwa do ukończenia gimnazjum i 8-klasowej szkoły podstawowej (publicznych albo niepublicznych).

Przepisy dotyczące obowiązku gminy w zakresie zapewnienia transportu lub pokrycia kosztów przejazdu komunikacją publiczną, od 1 września 2019 roku dotyczą uczniów 8-klasowej szkoły podstawowej. We wspomnianych wyżej latach przejściowych obejmują uczniów szkoły podstawowej i gimnazjum. W związku ze zmianą ustroju szkolnego od 1 września 2019 roku obowiązek nauki będzie spełniany po ukończeniu 8-klasowej szkoły podstawowej.

Obowiązująca od 1991 roku ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty była jedną z najczęściej nowelizowanych ustaw. Przedkładany obecnie projekt ustawy – Prawo światowe obejmuje swoim zakresem przedmiotowym część materii regulowanych dotychczas przez ustawę o systemie oświaty. Przewiduje się, że oprócz niej przygotowane zostaną dwie odrębne ustawy dotyczące finansowania oświaty oraz sposobu oceniania osiągnięć uczniów, w tym systemu ich egzaminowania.

Podstawa prawna: ustawa z dnia 7 września 1991 roku o systemie oświaty (Dz.U. z 2015 roku, poz. 2156, z 2016 roku, poz.35, 64, 145, 668, 1010).

Etap legislacyjny: uzgodnienia resortowe.

Zobacz serwis: Podatki i opłaty