Odpowiedzialność za wypadki na nieodśnieżonych nieruchomościach

Zgodnie z ustawą z dnia 13 września 1996 roku o utrzymaniu czystości i porządku w gminach utrzymanie czystości i porządku należy do obowiązkowych zadań własnych gminy. Przepisy ustawy o samorządzie terytorialnym nakładają na gminę bezwzględny obowiązek realizacji zadań własnych dotyczących dbałości o ulice, mosty lub place. Warto podkreślić, że gmina nie może uchylić się od wykonania zadania własnego.

Gmina jest zobowiązana zapobiegać zanieczyszczaniu nie tylko ulic, ale i również placów oraz terenów otwartych poprzez zbieranie i pozbywanie się błota, śniegu, lodu oraz innych zanieczyszczeń uprzątniętych z chodników przez właścicieli nieruchomości. Jeżeli więc poszkodowany upadkiem doznał szkody na skutek zaniedbań właściciela nieruchomości lub gminy, to może pozwać solidarnie wskazanych sprawców o odszkodowanie (np. kwota wydana na leczenie i rehabilitację) i o zadośćuczynienie za krzywdę (kwota za tzw. straty moralne: ból, cierpienie, unieruchomienie w domu). Niepodjęcie działań porządkowych przez właścicieli nieruchomości, jak również przez samą gminę stanowi czyn niedozwolony w rozumieniu prawa cywilnego.

Istnienie zagrożenia upadkiem w sytuacji dużych opadów śnieżnych, a następnie znacznych roztopów wiąże się z obowiązkiem gminy w postaci dołożenia należytej staranności w wyeliminowaniu sytuacji niebezpiecznych poprzez usunięcie śniegu bądź posypanie piaskiem oblodzonego traktu komunikacyjnego. Gmina nie może tłumaczyć się, że np. w chwili upadku poszkodowanego akurat spadł śnieg, a gminne służby nie zdążyły go usunąć.

Nie znajduje uzasadnienia również i to, że skończyły się pieniądze gminy na odśnieżanie. Jak już wskazano na wstępie, odśnieżanie należy do zadań własnych gminy, które gmina winna wypełnić.

Jeżeli służby gminne nie mogły zebrać i pozbyć się błota, śniegu, lodu lub innych zanieczyszczeń z tego względu, że prywatny właściciel nie uprzątnął ich z chodnika położonego wzdłuż jego nieruchomości, to poszkodowany może domagać się naprawienia szkody tylko od opieszałego właściciela. Niestety, z punktu widzenia poszkodowanego lepiej jest dochodzić zapłaty od gminy, która jest po pierwsze wypłacalna, a po drugie ubezpieczona od odpowiedzialności za szkody spowodowane brakiem czystości i porządku na terenie gminy. Niezależnie od roszczeń cywilnych każdy prywatny właściciel nieruchomości, który ma obowiązek utrzymania czystości i porządku w obrębie swej nieruchomości, a nie wykonuje tych obowiązków, winien liczyć się z grzywną do 1.500 złotych za wykroczenie.