REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Klauzule abuzywne – na czym polegają i dlaczego są zabronione?

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
RynekPierwotny.pl
Portal internetowy poświęcony nowym nieruchomościom
Klauzule abuzywne – na czym polegają i dlaczego są zabronione?/ fot. Fotolia
Klauzule abuzywne – na czym polegają i dlaczego są zabronione?/ fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Klauzule abuzywne to w dzisiejszych warunkach społeczno-ekonomicznych temat, o którym mało kto nie słyszał. Co więcej, ich problem staje się na tyle powszechny w relacjach konsumentów z przedsiębiorcami wszelkich branż, że każda wiedza na ten temat jest cenna dla osób w jakikolwiek sposób aktywnych w przestrzeni gospodarczej. Sprawdź najważniejsze informacje o klauzulach abuzywnych.

Co to klauzule abuzywne?

Klauzule abuzywne to regulowane przepisami Kodeksu cywilnego (art. 3851-3853) niedozwolone postanowienia umowne, zdefiniowane jako postanowienia umowy zawieranej z konsumentem nie uzgodnione indywidualnie i nie wiążące go w sytuacji, jeżeli kształtują jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami, rażąco naruszając jego interesy – tłumaczy Jarosław Jędrzyński, ekspert portalu RynekPierwotny.pl.

REKLAMA

Co ważne, instytucja klauzuli abuzywnej obowiązuje jedynie w relacjach pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem, a więc w stosunkach typu B2C. Aby jakikolwiek zapis umowy zawartej pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem mógł zostać uznany za klauzulę abuzywną, a tym samym utracić moc wiążącą, musi spełnić jednocześnie kilka warunków. Jest to:

  • brak indywidualnych uzgodnień z konsumentem, tym samym pozbawienie go wpływu na treść zapisu,
  • kształtowanie praw i obowiązków konsumenta w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami,
  • rażące naruszanie interesów konsumenta,
  • sytuacja, w której zapis nie dotyczy głównych świadczeń stron, w tym ceny i wynagrodzenia, o ile zostały sformułowane w sposób jednoznaczny.

Z kolei Art. 3851 w paragrafie 3 doprecyzowuje, że niedozwolone postanowienia umowne nie dotyczą tylko zapisów w umowach zawieranych pomiędzy przedsiębiorcą a konsumentem, ale także odnoszą się do postanowień umowy przejętych z jej wzorca,  zaproponowanego konsumentowi przez kontrahenta.

Katalog klauzul abuzywnych

Art. 3853 Kodeksu cywilnego prezentuje w 23 pozycjach katalog niedozwolonych postanowień umownych, będący swoistym wzorcem klauzul abuzywnych. W przypadku wątpliwości czy dany zapis umowy spełnia kryteria abuzywności, wystarczy porównać jego treść z treścią przedmiotowego zestawienia. Do abuzywnych zalicza ono m.in. takie klauzule, które:

  • wyłączają lub ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za szkody na osobie;
  • wyłączają lub istotnie ograniczają odpowiedzialność względem konsumenta za niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania;
  • wyłączają lub istotnie ograniczają potrącenie wierzytelności konsumenta z wierzytelnością drugiej strony;
  • przewidują postanowienia, z którymi konsument nie miał możliwości zapoznać się przed zawarciem umowy;
  • zezwalają kontrahentowi konsumenta na przeniesienie praw i przekazanie obowiązków wynikających z umowy bez zgody konsumenta;
  • uzależniają zawarcie umowy od przyrzeczenia przez konsumenta zawierania w przyszłości dalszych umów podobnego rodzaju;
  • uzależniają zawarcie, treść lub wykonanie umowy od zawarcia innej umowy, niemającej bezpośredniego związku z umową zawierającą oceniane postanowienie;
  • uzależniają spełnienie świadczenia od okoliczności zależnych tylko od woli kontrahenta konsumenta;
  • przyznają kontrahentowi konsumenta uprawnienia do dokonywania wiążącej interpretacji umowy;
  • uprawniają kontrahenta konsumenta do jednostronnej zmiany umowy bez ważnej przyczyny wskazanej w tej umowie;

Oczywiście Art. 3853 nie wyczerpuje wszystkich możliwych ewentualności klauzul abuzywnych. W przypadkach nie znajdujących analogii do prezentowanego zestawienia, decyzję o niezgodności z prawem zapisów umownych podejmuje sąd. Z kolei wykaz realnie zastosowanych w umowach z konsumentami niedozwolonych postanowień zawiera  Rejestr Klauzul Niedozwolonych, pozostający w gestii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Konsekwencje stosowania postanowień niedozwolonych

Zdaniem ekspertów portalu rynekPierwotny.pl podstawową konsekwencją stosowania klauzul abuzywnych w umowach jest obowiązująca z mocy prawa ich bezskuteczność z prawnego punktu widzenia. W żaden sposób nie zobowiązują one, ani nie wiążą konsumenta względem przedsiębiorcy. Jeśli jednak ten ostatni odmawia uznania zapisów kontraktu za niedozwolone, konsument może dochodzić swoich praw na drodze sądowej w ramach tzw. kontroli indywidualnej (incydentalnej), a więc dotyczącej konkretnej umowy zawartej przez ściśle określone strony przedsiębiorcy i jego klienta.

Zobacz: Postępowanie administracyjne

REKLAMA

Z kolei tzw. kontrola abstrakcyjna dotyczy przypadku, gdy oceny postanowień umownych podejmuje się Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów w sytuacji braku konkretnego stosunku prawnego oraz kontraktu pomiędzy określonymi stronami konsumenta i przedsiębiorcy.

Jednak najpoważniejszym zagrożeniem dla przedsiębiorcy, jakie niesie ze sobą ryzyko uznania zapisów w stosowanych przez niego na powszechną skalę umowach za abuzywne, jest uznanie postanowień umownych za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W takim przypadku Prezes UOKiK może nałożyć na przedsiębiorcę karę pieniężną do wysokości nawet jednej dziesiątej rocznych przychodów. 

Klauzule abuzywne w praktyce

REKLAMA

Prawny zakaz stosowania klauzul abuzywnych jest oczywistym środkiem ochrony konsumenta w jego relacjach z przedsiębiorcą, a także najbardziej niezawodnym narzędziem w rękach Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów w zwalczaniu nieuczciwych praktyk przedsiębiorców w relacjach z ich klientami. W praktyce niedozwolone zapisy umowne są najczęściej spotykane w umowach kredytowych, ubezpieczeniowych, sprzedaży instrumentów inwestycyjnych, handlu elektronicznego i konsumenckiego, pośrednictwa w obrocie nieruchomościami, czy wreszcie deweloperskich.

Ostatnio duży rozgłos w mediach zyskuje sprawa znanego, notowanego na giełdzie pośrednika finansowego, który za stosowanie klauzul abuzywnych na powszechną skalę w umowach o oferowanie tzw. polisolokat, obciążony został przez UOKiK karą pieniężną w wysokości - bagatela - 1,6 mln zł.

Jak tłumaczą eksperci portalu RynekPierwtony.pl częstą praktyką stosowania klauzul abuzywnych są bankowe umowy kredytowe, w tym przede wszystkim dotyczące kredytów mieszkaniowych. W tym przypadku banki przykładowo uzależniały warunki udzielenia kredytu od zgody kredytobiorcy na otwarcie rachunku oszczędnościowo – rozliczeniowego w placówce kredytodawcy lub skorzystania z innych instrumentów finansowych przezeń oferowanych. Dziś możliwości stosowania klauzul abuzywnych w umowach deweloperskich są już mocno ograniczone. W przeszłości jednak były praktykowane dość nagminnie, dlatego też ryzyko ich wystąpienia obecnie wciąż istnieje, co powinno wzmagać czujność klientów deweloperskich biur sprzedaży.

Niezależnie od branży jaką reprezentuje przedsiębiorca, jego wiarygodności czy wreszcie wartości przedmiotu kontraktu, konsument w każdym przypadku przed podpisaniem umowy we własnym interesie zobowiązany jest do jej szczegółowego przestudiowania pod kątem obecności klauzul abuzywnych. Jeżeli któryś z zapisów wyda się w jakimkolwiek stopniu korespondujący z definicją niedozwolonego postanowienia umownego, fakt ten powinien być bezzwłocznie zgłoszony przedsiębiorcy z jednoczesnym żądaniem dokonania stosownych zmian w umowie. W przypadku trudności z porozumieniem z kontrahentem, konsument zgłasza problem do Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który w zdecydowanej większości przypadków będzie w stanie przekonać przedsiębiorcę do dokonania stosownych korekt umowy.

Autor: Jarosław Jędrzyński, ekspert portalu RynekPierwotny.pl

https://rynekpierwotny.pl/

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Koniec pobłażania dla agresji wobec lekarzy – nowe wytyczne Prokuratora Generalnego [PDF]

Wzrost liczby przypadków agresji wobec pracowników ochrony zdrowia skłonił Prokuratora Generalnego do wydania jednoznacznych wytycznych w sprawie prowadzenia postępowań karnych w takich sprawach. Naczelna Izba Lekarska z zadowoleniem przyjęła tę decyzję, podkreślając, że to efekt długofalowych działań środowiska lekarskiego na rzecz poprawy bezpieczeństwa.

Stanowisko NIL z 2023 r. ws. biorezonansu

W przestrzeni publicznej coraz częściej pojawiają się doniesienia o stosowaniu terapii biorezonansu magnetycznego – metody, która zyskuje popularność zarówno wśród zwolenników medycyny alternatywnej, jak i osób poszukujących niekonwencjonalnych sposobów leczenia różnych dolegliwości. Przypominamy stanowisko Rady Ekspertów Naczelnej Izby Lekarskiej z sierpnia 2023 r.

Nawet 80 km/h. Tak pędzą dzieciaki na hulajnogach

Coraz więcej dzieci trafia do szpitali z poważnymi urazami po wypadkach na elektrycznych hulajnogach – alarmuje Mateusz Struś asystent z Oddziału Neurochirurgii Dziecięcej, Dziecięcego Szpitala Klinicznego WUM. Jego zdaniem główną przyczyną jest nadmierna prędkość oraz brak kasków, a nieletni pacjenci często osiągają na własnych hulajnogach nawet 70–80 km/h.

Sześć wsi w Polsce stanie się miastem od początku 2026 roku. Wiemy już które

Od 1 stycznia 2026 r. roku w Polsce przybędzie sześć miast. Tak wynika z założeń projektu rozporządzenia Rady Ministrów w sprawie ustalenia granic niektórych gmin i miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta oraz zmiany nazwy gminy (RD214), które zostały opublikowane 14 lipca 2025 r. w wykazie prac legislacyjnych rządu. Nastąpi też 6 zmian dotyczących ustalenia granic gmin, 9 zmian dotyczących ustalenia granic miast i jedna zmiana nazwy miasta.

REKLAMA

126 mln zł na lądowiska dla SOR. Rusza nabór na dofinansowanie z Funduszu Medycznego

Ministerstwo Zdrowia ogłosiło nowy konkurs w ramach Funduszu Medycznego: „Dotacja na modernizację lub budowę lądowisk dla śmigłowców przy szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR)”. Program ma na celu poprawę dostępności i bezpieczeństwa transportu lotniczego pacjentów w stanach zagrożenia życia. Szpitale będą mogły otrzymać nawet 97% dofinansowania na budowę lub modernizację lądowisk. Nabór wniosków rozpocznie się 31 lipca 2025 roku.

420 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej, wydano 51,3 tys. decyzji odmownych

Już blisko 420 tys., osób otrzymało rentę wdowią. Zakład Ubezpieczeń Społecznych wypłacił na ten cel ponad 1,4 mld zł brutto, z czego prawie 150 mln zł to kwota, o którą wzrosły wypłaty w związku ze zbiegiem świadczeń.

Kiedy kompleksowy remont linii średnicowej w Warszawie? Minister wskazał kluczowe terminy i zakres prac. Stację Warszawa Powiśle zastąpią dwa nowe przystanki osobowe

W dniu 9 lipca 2025 r. minister infrastruktury – w odpowiedzi na interpelację poselską – udzielił obszernych informacji odnośnie terminów i zakresu modernizacji kolejowej linii średnicowej w Warszawie. Okazuje się, że jako pierwsza (w latach 2026-2029) będzie realizowana część wschodnia linii średnicowej (na praskim brzegu Wisły). Natomiast w drugim etapie (po 2030 r.) zmodernizowana będzie część zachodnia: od stacji Warszawa Zachodnia (bez samej stacji), przez stacje Warszawa Ochota, Warszawa śródmieście do ul. Wybrzeże Szczecińskie. Co ważne, w tym drugim etapie powstaną dwie nowe stacje w rejonie ronda de Gaulle’a oraz pomiędzy ul. Solec i Wybrzeże Kościuszkowskie a obecny przystanek Warszawa Powiśle zostanie na stałe wyłączony z użytkowania. Także w drugim etapie modernizacji zostanie przebudowany tunel średnicowy i most średnicowy na Wiśle.

Rolnicy dostaną własnego rzecznika? PSL składa projekt ustawy

Klub Polskiego Stronnictwa Ludowego złożył w Sejmie projekt ustawy, której głównym celem jest powołanie nowej instytucji – Rzecznika Praw Rolników. Funkcję tę miałby każdorazowo pełnić Prezes Krajowej Rady Izb Rolniczych, co – według autorów projektu – ma zagwarantować niezależność i bliskość tej roli wobec środowisk rolniczych.

REKLAMA

Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

REKLAMA