REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Procedura porządkowania ksiąg wieczystych musi być przeprowadzona szybko

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Brunon Paul
inforCMS

REKLAMA

REKLAMA

Jeżeli organy samorządu lub Skarbu Państwa odpowiednio wcześnie nie ujawnią w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości, to majątek ten może być zagrożony przejęciem przez dzisiejszych posiadaczy lub sprzedażą przez byłych właścicieli.  

Sporządzanie wykazów i zestawień zbiorczych, uzgadnianie stanu prawnego nieruchomości ujawnionego w księgach wieczystych z rzeczywistym stanem prawnym, prowadzenie szeroko zakrojonej akcji uświadamiającej dotyczącej kwestii własności nieruchomości oraz ustroju ksiąg wieczystych, i to nie tylko na tzw. ziemiach odzyskanych, a także porządkowanie dokumentacji to główne zadania wynikające z ustawy z 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. nr 191, poz. 1365). Mają one doprowadzić do uporządkowania systemu ksiąg wieczystych i zabezpieczenia prawa własności rzeczywistych właścicieli nieruchomości.

REKLAMA

Zagrożenia dla publicznego majątku

Coraz częściej bowiem wobec Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego kierowane są roszczenia windykacyjne dotyczące majątków przejmowanych przez władzę publiczną po II wojnie światowej.

REKLAMA

Ich autorzy powołują się na art. 222 par. 1 Kodeksu cywilnego (k.c.). Zgodnie z nim, właściciel może żądać od osoby, która faktycznie włada jego nieruchomością, aby rzecz została mu wydana, chyba że osobie tej przysługuje skuteczne względem właściciela uprawnienie do władania nią.

Często też posiadacz nieruchomości niebędący właścicielem majątku przejętego przez Państwo po II wojnie światowej, a jedynie go użytkujący występuje do sądu o nabycie własności przez zasiedzenie (art. 172 k.c.). Warunkiem jest tu m.in. nieprzerwane posiadanie nieruchomości przez 30 lat.

Trzeba jednak przypomnieć, że skutecznie przeprowadzona windykacja zapobiega zasiedzeniu. Samorządy mogą więc oddalić niebezpieczeństwo przejmowania publicznych nieruchomości. Przy tym już samo złożenie do sądu pozwu o wydanie nieruchomości przerywa bieg zasiedzenia (art. 123 par. 1 w zw. z art. 175 k.c.).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

GSiA RADZI

REKLAMA

Dlatego tak istotne jest, by w przygotowywanych przez starostów wykazach obejmujących nieruchomości niebędące w posiadaniu Skarbu Państwa lub jednostek samorządu, a równocześnie stanowiące ich własność, wskazywać nie tylko aktualny stan ich posiadania, ale także jego długość. Pozwoli to na odzyskanie - w pierwszej kolejności - nieruchomości najbardziej zagrożonych zasiedzeniem.

Jednocześnie trzeba podkreślić, że regulacje dotyczące zasiedzenia mogą zostać wykorzystane również do ochrony własności Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Prawomocne stwierdzenie zasiedzenia przez Skarb Państwa lub samorząd uchroni je bowiem przed bezzasadnymi w takiej sytuacji roszczeniami windykacyjnymi.

Zapisy w księdze podstawą sprzedaży

Uporządkowanie stanu prawnego ujawnionego w księgach wieczystych, a zwłaszcza wpisanie właściciela na podstawie postanowienia stwierdzającego zasiedzenie nieruchomości, albo ujawnienie przejścia własności nieruchomości na Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego z mocy prawa zapobiegną też sprzedawaniu nieruchomości przez jedynie formalnych właścicieli ujawnionych w księgach wieczystych.

 

GSiA OSTRZEGA

Dotychczas często dochodziło do skutecznej sprzedaży takich nieruchomości przez właścicieli ujawnionych w księdze wieczystej.

Działo się tak na podstawie zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. Chroni ona zaufanie nabywcy nieruchomości kupującego ją od osoby ujawnionej jako właściciel w danej księdze wieczystej, nawet gdy dane te nie są w rzeczywistości prawdziwe. W ten sposób dokonuje się przeniesienia własności nieruchomości, mimo zawarcia umowy z osobą, która de facto nie była właścicielem danego majątku.

WAŻNE

Zgodnie bowiem z art. 5 i art. 6 ust. 1 ustawy z 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2001 r. nr 124, poz. 1361 z późn. zm.), w razie niezgodności między stanem prawnym ujawnionym w księdze wieczystej a faktycznym nieruchomości decyduje treść księgi. Chroni ona tego, kto przez czynność prawną z osobą uprawnioną według treści księgi nabył własność lub inne prawo rzeczowe. Dzięki temu dochodzi przykładowo do skutecznej sprzedaży nieruchomości przez „niewłaściciela”. Kupujący, który zaufał treści księgi i był w dobrej wierze, staje się właścicielem nieruchomości.

Tym samym osoba, która kupiła nieruchomość od osoby widniejącej w księdze wieczystej jako właściciel, nawet jeśli w rzeczywistości sprzedający już nim nie był, jest chroniona przed utratą nabytego prawa własności. Osoba, która kupiła majątek, może też skutecznie wnosić, powództwem windykacyjnym, o wydanie jej nieruchomości.

Trzeba działać szybko

Już powyżej zarysowane względy wskazują, że przy porządkowaniu stanu prawnego nieruchomości będących własnością Skarbu Państwa lub samorządów, które nie mają tego prawa wpisanego do księgi wieczystej, powinno się działać bardzo szybko i sprawnie.

Dlatego ustawodawca wyznaczył termin do 12 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy (tj. do 19 listopada 2009 r.) na złożenie wniosków o ujawnienie w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa albo jednostek samorządu terytorialnego we właściwych Sądach Rejonowych - Wydziałach Ksiąg Wieczystych.

Wnioski te powinny być złożone wraz z dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu prawa. Zgodnie z art. 31 ustawy o księgach wieczystych i hipotece, wpis prawa własności do księgi wieczystej może nastąpić na podstawie następujących dokumentów:

• aktu notarialnego,

• prawomocnego - ewentualnie natychmiast wykonalnego orzeczenia sądowego,

• decyzji administracyjnej lub innego dokumentu, np. protokołu przejęcia lasów na własność Skarbu Państwa na podstawie dekretu PKWN z 12 grudnia 1944 r. o przejęciu niektórych lasów na własność Skarbu Państwa czy ugody sądowej.

Zaś zgodnie z art. 6262 par. 1 k.p.c., co do zasady wniosek o dokonanie wpisu składa się na urzędowym formularzu. Wzory formularzy określa rozporządzenie ministra sprawiedliwości z 14 sierpnia 2003 r. w sprawie określenia wzorów i sposobu udostępniania urzędowych formularzy wniosków stosowanych w sądach rejonowych prowadzących księgi wieczyste w systemie informatycznym (Dz.U. nr 156, poz. 1527).

Podmioty wnioskujące o wpis do ksiąg wieczystych będą się najczęściej posługiwały następującymi pięcioma formularzami:

• „Wniosek o założenie księgi wieczystej”, oznaczony symbolem KW-ZAL,

• „Wniosek o wpis w księdze wieczystej”, oznaczony symbolem KW-WPIS,

• „Załącznik - Żądanie wpisu w księdze wieczystej”, oznaczony symbolem KW-ZAD,

• „Załącznik - Oznaczenie działki ewidencyjnej”, oznaczony symbolem KW-OZN,

• „Załącznik - Wnioskodawca/uczestnik postępowania”, oznaczony symbolem KW-WU.

 

WAŻNE

Już samo złożenie stosownego wniosku skutkuje jego odnotowaniem w dziale II księgi wieczystej, a tym samym powoduje wyłączenie zasady rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych. W praktyce uniemożliwi to sprzedaż nieruchomości ze względu na możliwą późniejszą jej utratę.

Terminy nie wiążą sądu

Jeśli jednak podstawę wpisu własności miałoby stanowić orzeczenie sądu stwierdzające nabycie własności nieruchomości z mocy prawa, to zgodnie z art. 3 ust. 1 ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego, 12 miesięcy stanowić będzie termin do złożenia wniosku o stwierdzenie nabycia własności nieruchomości przez Skarb Państwa lub samorząd. Natomiast termin do złożenia wniosku o wpis prawa własności do ksiąg wieczystych wynosić będzie miesiąc od uprawomocnienia się orzeczenia sądu stwierdzającego nabycie własności.

W przypadku złożenia apelacji całość procedury może więc ulec znacznemu przedłużeniu. Zważywszy bowiem na liczbę spraw znajdujących się w sądach cywilnych oraz czas ich rozpoznawania, postępowanie sądowe może spowodować nawet kilkunastomiesięczne przedłużenie całej procedury zmierzającej do ujawnienia rzeczywistych właścicieli nieruchomości. Co prawda w art. 5 tej ustawy zakreślono sądom wieczystoksięgowym miesięczny termin na ujawnienie prawa własności Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, liczony od momentu złożenia stosownego wniosku. Jest to jednak tylko termin instrukcyjny. Zatem jego przekroczenie przez sąd nie powoduje samo z siebie jakichkolwiek konsekwencji.

Starostowie mogą się zabezpieczyć

Starostowie mają jednak możliwość zabezpieczenia się przed skutkami przeciągania się procedury sądowej.

Artykuł 10 ust. 1 i 2 ustawy o księgach wieczystych i hipotece stwierdza bowiem, że w razie niezgodności między stanem prawnym nieruchomości ujawnionym w księdze wieczystej a rzeczywistym stanem prawnym osoba, której prawo nie jest wpisane, może żądać usunięcia niezgodności. Samo zaś roszczenie o usunięcie niezgodności może być ujawnione w księdze przez ostrzeżenie. Podstawą wpisu ostrzeżenia jest natomiast nieprawomocne orzeczenie sądu lub postanowienie o udzieleniu zabezpieczenia.

WAŻNE

Postanowienie o wpisaniu do księgi wieczystej ostrzeżenia o niezgodności zapisów ze stanem faktycznym może być uzyskane przez starostę już na samym początku postępowania zmierzającego do stwierdzenia nabycia własności nieruchomości z mocy prawa przez Skarb Państwa lub samorząd. Starosta powinien więc złożyć stosowny wniosek już w piśmie wszczynającym postępowanie w sprawie, gdyż przy przewlekłości postępowań sądowych może dojść do wykorzystania instytucji rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych do zbycia nieruchomości, które de facto należą do Skarbu Państwa lub samorządu. Byłoby to możliwe nawet wtedy, gdy wszczęto już procedurę regulacji ich stanu prawnego ujawnionego w księgach wieczystych.

Dla opieszałych będą kary

Jak wskazano wyżej, głównym celem ustawy o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego jest udokumentowanie własności nieruchomości Skarbu Państwa i jednostek samorządu terytorialnego. Oczywiście, w sytuacji, w której proces ten zostanie dokonany skrupulatnie i szybko, ta bardzo trafna idea ułatwi obrót oraz utrwali pewność i zaufanie do ksiąg wieczystych, a tym samym powinna korzystnie wpłynąć na rynek nieruchomości. Dlatego z jednej strony na zobowiązane organy państwowe i samorządowe nałożono obowiązek sprawozdawczości z wykonania ustawy, a z drugiej art. 8 ustawy przewiduje kary pieniężne, które mogą zostać nałożone na osoby zobowiązane ustawą do działań zmierzających do ujawnienia w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego, gdyby działały opieszale.

Brunon Paul

radca prawny, właściciel krakowskiej Kancelarii Radcy Prawnego

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Rządowy program "Moc Małych Społeczności". Do podziału 70 mln zł. Nabór wniosków do 9 czerwca 2025 r.

W piątek, 16 maja 2025 r. rozpoczął się nabór wniosków w ramach „Rządowego Programu wsparcia organizacji pozarządowych Moc Małych Społeczności”. Adresowany jest do NGOsów działających w mniejszych miastach oraz na terenach wiejskich.

Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

REKLAMA

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

REKLAMA

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

REKLAMA