Nowe urlopy szkoleniowe – w pytaniach i odpowiedziach

Nowelizacja przepisów prawa pracy z 20 maja 2010 r. (Dz. U. nr 105 poz. 655) pojawiła się w konsekwencji wyroku TK z 31 marca 2009 r. W orzeczeniu tym Trybunał uznał, iż art. 103 Kodeksu pracy przyznający Ministrowi Edukacji Narodowej oraz Ministrowi Pracy i Polityki Socjalnej upoważnienie do ustalania zasad, według których pracodawca ułatwia pracownikom podnoszenie kwalifikacji, jest niezgodny z Konstytucją. Zdaniem TK przepis ten miał charakter blankietowy i dawał ministrom zbyt dużo swobody w kształtowaniu zasad podnoszenia kwalifikacji przez pracowników.

Przepisy czyniące zadość wymogom Trybunału weszły w życie 16 lipca 2010 r. Zgodnie z nowymi regułami pracownik ma prawo do zwolnienia z pracy oraz urlopu szkoleniowego tylko wówczas gdy podnosi kwalifikacje z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy. Pracodawca z podnoszącym kwalifikacje pracownikiem podpisuje umowę określającą wzajemne prawa i obowiązki stron.

To jasne z pozoru uregulowanie budzi jednak sporo wątpliwości i pytań w praktyce, dlatego poprosiliśmy o pomoc Panią Ewę Kałuską – aplikantkę radcowską w Kancelarii Pietrzak & Sidor:

Agnieszka Marek: Czy brak umowy z pracodawcą o podjęciu nauki dyskwalifikuje pracownika w kwestii przyznania urlopu płatnego na czas przygotowanie do obrony pracy dyplomowej?

Ewa Kałuska : Brak tzw. umowy szkoleniowej pomiędzy pracodawcą i pracownikiem podnoszącym kwalifikacje zawodowe nie ma wpływu na możliwość skorzystania z urlopu szkoleniowego. Nie we wszystkich sytuacjach taka umowa musi być bowiem zawierana.

Jeśli pracodawca nie zamierza zobowiązać pracownika do pozostawania w zatrudnieniu po ukończeniu podnoszenia kwalifikacji, nie ma obowiązku zawierania umowy szkoleniowej. Jeżeli w danym przypadku pracodawca wyraził zgodę na podjęcie nauki albo rozpoczęcie studiów nastąpiło z inicjatywy samego pracodawcy, to urlop ten będzie się należał w wymiarze określonym w art. 103² § 1 pkt 4 Kodeksu pracy, czyli 21 dni i będzie urlopem płatnym. Pracodawca w tej sytuacji nie może odmówić jego udzielenia.

Czy przed rozpoczęciem nauki pracownik musi poinformować pracodawcę o tym zdarzeniu? W jakim terminie pracodawca powinien udzielić odpowiedzi i czy ewentualne milczenie traktować jako brak zgody?

Pracownik powinien poinformować pracodawcę o zamiarze podnoszenia swoich kwalifikacji zawodowych, jeśli podjęcie przez niego studiów czy szkolenia związane byłoby z potrzebą zwalniania się z całości lub części dnia pracy w celu uczestniczenia w zajęciach szkoleniowych, bądź jeśli pracownik chciałby w przyszłości skorzystać z możliwości, o których mowa w art. 103¹ § 2 Kodeksu pracy (czyli urlopu szkoleniowego i zwolnienia na czas zajęć).