Nowy przykład wygaśnięcia mandatu radnego

Zgodnie z art. 24f ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (dalej: ustawa o samorządzie gminnym) radni nie mogą:

● prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także

● zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności.

Konsekwencją naruszenia tego zakazu jest wygaśnięcie mandatu radnego, co wynika z art. 190 ust. 1 pkt 2a ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw.

Wygraj wybory samorządowe z pakietem wyborczym!

Wygaśnięcie mandatu stwierdza w drodze uchwały rada gminy najpóźniej w ciągu trzech miesięcy od wystąpienia przyczyny wygaśnięcia.

Gdy rada gminy zaniecha obowiązku podjęcia uchwały o wygaśnięciu mandatu radnego, wojewoda w pierwszej kolejności wzywa radę gminy do podjęcia w terminie 30 dni odpowiedniej uchwały, a po bezskutecznym upływie tego terminu, po powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracji publicznej, wydaje zarządzenie zastępcze.

Powodem, dla którego ustawodawca wprowadził do porządku prawnego art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym było zapewnienie prawidłowego i rzetelnego wykonywania działań przez jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST). Ma to także wyeliminować wszelkie sytuacje, gdy radny, wykorzystując sprawowanie funkcji, uzyskiwałby nieuprawnione korzyści. Dlatego radni muszą się liczyć z ograniczeniami w prowadzeniu działalności gospodarczej. Ustawodawca nie wymienił poszczególnych sytuacji, kiedy zachodzi naruszenie przepisu art. 24f ust. 1 ustawy o samorządzie gminnym. Wskazał jedynie, że radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy. Tak ogólne sformułowanie przepisu pozwala na reagowanie w odpowiednio wielu sytuacjach, gdy działalność radnego „odchyla się od przyjętego standardu”. Takich sytuacji może być wiele i nie sposób je wszystkie przewidzieć.

Na podstawie licznego w tym przedmiocie orzecznictwa można stworzyć katalog sytuacji, w których ograniczenia będą miały zastosowanie, przy czym katalog ten stale poszerza się o nowe sytuacje. Przedstawiamy najnowsze rozstrzygnięcie w tym zakresie.

Konkretne rozstrzygnięcia

Istotne znaczenie w budowaniu katalogu ma orzeczenie Naczelnego Sądu Administracyjnego z 9 czerwca 2010 r. (sygn. akt II OSK 718/10).