Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rozwiązanie stosunku pracy z radnym

Jarosław Żarowski
Pracownika będącego radnym trudniej jest zwolnić z pracy niż inne zatrudnione osoby. Dzieje się tak dlatego, że radni gmin, powiatów i województw korzystają ze szczególnej ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy.

Rozwiązanie stosunku pracy z radnym wymaga uprzedniej zgody rady gminy, rady powiatu lub sejmiku województwa, którego jest on członkiem. Rada gminy, rada powiatu bądź sejmik województwa odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy, jeżeli podstawą jego rozwiązania są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu (art. 25 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, art. 22 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym i art. 27 ust. 2 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa).

Oznacza to, że rada lub sejmik:

● ma obowiązek odmówić wyrażenia zgody na zwolnienie z pracy – jeżeli podstawą rozwiązania stosunku pracy są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu radnego przez pracownika,

● może wyrazić zgodę na zwolnienie – w pozostałych przypadkach.

Taki pogląd jest utrwalony w orzecznictwie Sądu Najwyższego (dalej: SN) i Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Granice swobody rady

Istnieją rozbieżności w zakresie swobody rady lub sejmiku przy podejmowaniu decyzji, w przypadkach gdy rozwiązanie stosunku pracy nie ma związku z wykonywaniem mandatu radnego. Przepisy nie określają żadnych warunków ani kryteriów, jakimi miałyby się kierować w takich sytuacjach rada bądź sejmik, decydując, czy podjąć uchwałę o wyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy radnego czy o jej odmowie.

Sąd Najwyższy w wyroku z 17 września 2007 r. (sygn. akt III PK 36/07) uznał, że w sytuacjach gdy podstawą rozwiązania stosunku pracy nie są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu, decyzję o wyrażeniu zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym pozostawiono dyskrecjonalnej ocenie samej rady, która swobodnie decyduje, czy zgody takiej udzielić, czy też nie (...) swobodna uznaniowa decyzja należy tylko do niej.

Podobny pogląd wyraził SN w wyroku z 11 grudnia 2007 r. (sygn. akt I PK 152/07), stwierdzając dodatkowo, że rada nie ma obowiązku uzasadniać swojego stanowiska.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 15 grudnia 2005 r. (sygn. akt II OSK 1124/05), wskazując na to, że wyrażenie zgody na rozwiązanie z radnym stosunku pracy lub odmowa jest pozostawiona uznaniu rady gminy, z wyjątkiem jednak sytuacji, gdy dojdzie ona do przekonania, że podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu, uznał, że w związku z tym motywy pracodawcy, zamierzającego rozwiązać stosunek pracy z radnym, muszą być badane, ponieważ od tych ustaleń zależy, czy gmina zobowiązana będzie odmówić wyrażenia zgody (zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu), czy też odmówi z innego powodu, albo wyrazi zgodę, kierując się okolicznościami konkretnego przypadku. W obu tych sytuacjach o motywach, jakimi kierowała się rada, można dowiedzieć się tylko z uzasadnienia uchwały. W przeciwnym razie nie będzie wiadomo, z jakiego powodu rada gminy udzieliła względnie odmówiła udzielenia takiej zgody. Nie można podjąć uchwały w sposób arbitralny, abstrahując od motywów podanych przez pracodawcę.

Podobny pogląd wyraził NSA w wyrokach z 27 sierpnia 2010 r. (sygn. akt II OSK 1074/10) i z 9 maja 2006 r. (sygn. akt II OSK 194/06).

W tym kontekście ważna jest też zasada związania organów administracyjnych prawem (wymóg ich działania na podstawie i w granicach prawa), wyrażona w art. 7 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z nią organy administracji publicznej powinny uzasadniać każde rozstrzygnięcie poprzez odwołanie się do prawa. Dotyczy to również rozstrzygnięć uznaniowych, które nie powinny być arbitralne. Uzasadnienie uchwały pozwala na zweryfikowanie jej prawidłowości. Nawet bowiem, gdy rada nie jest zobowiązana do odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy, możliwy jest zarzut, że jej uchwała odmawiająca takiej zgody stanowi nadużycie prawa i przez to narusza chociażby art. 8 ustawy z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (dalej: k.p.; wspomniane wyroki NSA z 27 sierpnia 2010 r. i z 9 maja 2006 r.).

Zgodnie z art. 8 k.p. nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub zasadami współżycia społecznego.

Pogląd, że rada nie ma prawa do odmowy wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy w każdej sytuacji wyraził też m.in. NSA w wyroku z 18 września 2008 r. (sygn. akt II OSK 952/08). Stwierdził, że wadliwa byłaby taka uchwała, której motywy byłyby nie do pogodzenia z zasadami porządku prawnego, która nie miałaby oparcia w stanie faktycznym, w jakim wypowiedzenie zostało dokonane. Odmowa wyrażenia zgody na zwolnienie musi być podporządkowana ochronie wartości, które są istotne i chronione przez porządek prawny. Motywy, dla jakich podjęto uchwałę udzielającą zgody bądź odmawiającą udzielenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy, powinny wynikać z treści uzasadnienia tej uchwały. Pracodawca bądź radny niezgadzajacy się z rozstrzygnięciem rady w tym zakresie mają prawo wniesienia skargi na tę uchwałę do sądu administracyjnego, który ocenia uchwałę pod kątem legalności.

Czytaj także: ZPP: Ile zarobią radni>>

Brak zgody a roszczenia pracownika

Fakt, że radny został zwolniony z pracy bez zgody rady lub sejmiku, nie znaczy, że zawsze uzyska z tego tytułu odszkodowanie od pracodawcy bądź zostanie przywrócony do pracy, o ile tylko skieruje sprawę do sądu pracy.

Powołując się na art. 8 k.p. (o którym była już wcześniej mowa), SN w wyroku z 13 czerwca 2007 r. (sygn. akt II PK 329/06) uznał, że nie ma podstaw do przyznania odszkodowania radnemu, z którym pracodawca rozwiązał umowę o pracę bez zwracania się do rady gminy o zgodę. Powodami oddalenia żądania o odszkodowanie było to, że:

● pracownik nie poinformował pracodawcy, że jest radnym,

● wypowiedzenie umowy o pracę było uzasadnione okolicznościami niezwiązanymi z wykonywaniem mandatu radnego.

Z tego wyroku SN wynika, że również żądanie przywrócenia do pracy radnego, zwolnionego bez zgody rady, powinno podlegać ocenie pod kątem ewentualnego nadużycia prawa (naruszenia klauzul wskazanych w art. 8 k.p.).

Na to, że przywrócenie pracownika do pracy albo zasądzenie odszkodowania z powodu jego zwolnienia z naruszeniem przepisów o ochronie stosunku pracy radnego może naruszać art. 8 k.p. wskazał też SN w wyroku z 2 września 2003 r. (sygn. akt I PK 338/02). Podkreślił, że nie bez znaczenia są przyczyny dokonania wypowiedzenia, dotychczasowa praca i postawa pracownika, jak również społeczno-ekonomiczny wymiar powrotu pracownika do pracy.

Czytaj także: Objęcie funkcji w samorządzie a wykonywanie innych działalności>>

Zakres ochrony

Przepisy wprowadzają wymóg uzyskania zgody rady gminy, rady powiatu lub sejmiku województwa na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, co oznacza, że chodzi tu o ochronę stosunku pracy (zatrudnienia) w rozumieniu k.p., niezależnie od:

● podstawy jego nawiązania (umowa o pracę, powołanie, wybór, mianowanie),

● formy jego rozwiązania (np. z zachowaniem okresu wypowiedzenia lub bez jego zachowania ).

Takie poglądy są też prezentowane w orzecznictwie (m.in. wyroki: SN z 17 września 2007 r., sygn. akt III PK 36/07 i NSA z 2 kwietnia 2008 r., sygn. akt II OSK 22/08).

Według SN ochrona stosunku pracy radnego obejmuje również wypowiedzenie warunków pracy i płacy, tzw. wypowiedzenie zmieniające (np. wspomniany wyrok z 17 września 2007 r. i wyrok z 14 lutego 2000 r., sygn. akt I PKN 250/00).

Wymóg uzyskania zgody rady lub sejmiku nie dotyczy zaś zwolnienia z pracy radnego w ramach zwolnień grupowych, dokonywanych na podstawie ustawy z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (dalej: ustawa o zwolnieniach grupowych). Przy takich zwolnieniach nie stosuje się bowiem przepisów odrębnych, dotyczących szczególnej ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem stosunku pracy (art. 5 ust. 1 ustawy o zwolnieniach grupowych). Są kategorie pracowników, których nie można zwolnić w ramach zwolnień grupowych (zostały one wymienione w art. 5 ustawy o zwolnieniach grupowych), ale nie ma wśród nich radnych.

Podobnie jest w razie ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy. Nie stosuje się wtedy przepisów szczególnych dotyczących ochrony pracowników przed wypowiedzeniem lub rozwiązaniem umowy o pracę (art. 411 § 1 k.p.).

Ochrona nie obejmuje też radnych, którzy wykonują pracę poza stosunkiem pracy w rozumieniu k.p. Wymóg uzyskania zgody rady lub sejmiku nie dotyczy rozwiązania:

● stosunku służbowego, np. policjanta, żołnierza (wyroki NSA: z 5 marca 1997 r., sygn. akt II SA 1260/96 i z 22 maja 2002 r., sygn. akt II SA 668/02),

● umów cywilnoprawnych (wyrok NSA z 5 grudnia 2001 r., sygn. akt II SA 2091/01).

Czytaj także: Radny pracownikiem firmy>>

RPO INTERWENIUJE W MSWiA

Na rozbieżności w orzecznictwie SN i NSA co do zakresu swobody rady (sejmiku) przy podejmowaniu uchwały w przedmiocie wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym oraz konieczności jej uzasadniania zwrócił uwagę Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) w wystąpieniu do Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z 28 października 2010 r. Rzecznik wskazał, że podziela potrzebę ochrony stosunku pracy radnych w celu umożliwienia skutecznego i bezpiecznego sprawowania ich funkcji. Z drugiej jednak strony, przepisy prawa nie powinny uniemożliwiać rozstania się z pracownikiem w sytuacjach, gdy niewłaściwie wykonuje on swoje obowiązki. Tym bardziej nie do przyjęcia jest sytuacja, w jakiej rada (sejmik), odmawiając zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, nie uzasadnia swego stanowiska.

Niezamieszczenie w przepisach obowiązku uzasadniania uchwały odmawiającej zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym stwarza przyzwolenie do dyskrecjonalnej (według swobodnego uznania) oceny wniosku pracodawcy. RPO zwrócił się w związku z tym o rozważenie uzupełnienia przepisów ustanawiających szczególną ochronę stosunku pracy radnych o zapis nakładający na radę (sejmik) obowiązek uzasadnienia uchwały odmawiającej zgody na rozwiązanie stosunku pracy.

W odpowiedzi sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji poinformował, że w ocenie MSWiA zmiana przepisów w zakresie wskazanym przez RPO nie znajduje uzasadnienia. Dodał, że chociaż z literalnego brzmienia przepisów, które regulują ochronę stosunku pracy radnych, nie wynika obowiązek uzasadnienia uchwał w przedmiocie wyrażenia zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, obowiązek ten można wywieść z ogólnych zasad funkcjonowania organów władzy publicznej, tj. z zasady:

● działania na podstawie przepisów prawa,

● zaufania do organów władzy publicznej,

● jawności działania organów władzy publicznej.

Podstawy prawne

•  Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. nr 78, poz. 483; ost.zm. Dz.U. z 2009 r. nr 114, poz. 946)

•  Ustawa z 13 marca 2003 r. o szczególnych zasadach rozwiązania z pracownikami stosunków pracy z przyczyn niedotyczących pracowników (Dz.U. nr 90, poz. 844; ost.zm. Dz.U. z 2008 r. nr 237, poz. 1654)

•  Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 113)

•  Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 113)

•  Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 21, poz. 113)

•  Ustawa z 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy (j.t. Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94; ost.zm. Dz.U. z 2011 r. nr 36, poz. 181)

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code
    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    HPV: Od 1 czerwca 2023 r. dzieci 12 i 13-letnie można zaszczepić bezpłatnie

    Od 1 czerwca 2023 r. dzieci 12 i 13-letnie (urodzone od 1 stycznia 2010 r. do ukończenia 14. roku życia) będzie można zaszczepić bezpłatnie. 

    Dbamy o zdrowie poprzez aktywność: nordic walking

    Nordic walking w dziś znanej nam formie, został zaprezentowany w roku 1997 w Finlandii. Pierwotnie był to letni trening biegaczy narciarskich. Wkrótce stał się ciekawym i skutecznym treningiem dla wszystkich.

    Iga Świątek pojechała do Paryża bronić tytułu

    "Cieszę się, że jestem zdrowa" - zapewniła Iga Świątek na konferencji prasowej przed rozpoczęciem wielkoszlemowego French Open. Do Paryża, gdzie polska tenisistka będzie broniła tytułu, przyjechała po kreczu w ćwierćfinale turnieju w Rzymie.

    Przechodzisz na emeryturę? Prosty trik zwiększy ją nawet o 500 zł miesięcznie

    Trik jest prosty. I …. legalny. Po prostu przejdź na emeryturę w lipcu albo sierpniu 2023 r. 

    Whistleblowing – najnowszy projekt ustawy o sygnalistach

    25 maja 2023 r. na stronie Rządowego Centrum Legislacji pojawiła się kolejna wersja projektu ustawy datowana na dzień 27 marca 2023 r. Obecnie projekt ustawy jest na Komitecie Stałym Rady Ministrów.

    Stażysta plus: Jak otrzymać 3000 zł miesięcznie stypendium jako stażysta [PFRON]

    Maksymalna wysokość stypendium na jednego beneficjenta ostatecznego nie może przekroczyć kwoty 3.000 zł brutto na jeden miesiąc.

    KE daje Polsce na uchodźcę z Ukrainy 200 euro. Polska ma płacić 22 000 euro na uchodźcę w Paryżu

    Andrzej Sadoś wskazał, że w Polsce 1 mln uchodźców z Ukrainy jest objętych ochroną międzynarodową, a UE na pomoc im przekazała 200 mln euro. 

    Czy konsument będzie przymusowo korzystał z rachunku bankowego w 2024 r.?

    Uchylenie przepisów obniżających limit płatności gotówkowych z 15 do 8 tys. zł, a także wprowadzających obowiązek płatności za pośrednictwem rachunku bankowego przez konsumenta, kiedy wartość transakcji z przedsiębiorcą przekracza 20 tys. zł od 2024 r. - przewiduje projekt, nad którym pracować będzie dalej Sejm.

    Pięć lat obowiązywania RODO – czy mamy RODO-erę?

    RODO obowiązuje już 5 lat, a prawo ochrony danych osobowych obowiązuje w Polsce od 30 kwietnia 1998 r. czyli już ćwierć wieku.

    Egzamin ósmoklasisty 2023: Język angielski E8 [ODPOWIEDZI i ARKUSZE CKE]

    Zakończył się dzisiejszy egzamin ósmoklasisty 2023 z języków obcych. 98% uczniów wybrało język angielski. Publikujemy arkusz egzaminacyjny CKE z języka angielskiego. Wkrótce opublikujemy odpowiedzi przygotowane przez naszych ekspertów. Zapraszamy.

    Program bezpłatnych leków dla dzieci, młodzieży i seniorów dostępny już od września?

    Program bezpłatnych leków dla dzieci i młodzieży do 18. roku życia oraz dla osób powyżej 65. roku życia być może będzie dostępny od września, zapowiedział minister zdrowia Adam Niedzielski. 

    Rozpoczął się egzamin ósmoklasistów z języka angielskiego. Po 13ej na Infor.pl arkusze egzaminacyjne i odpowiedzi

    O 9.00 rozpoczął się egzamin ósmoklasisty z języków obcych. 98% uczniów wybrało język angielski. Po 13ej arkusze z tego języka wraz z odpowiedziami ekspertów opublikujemy na Infor.pl. 

    Program "Opieka 75 plus” z 58 mln zł. Pomoc dla 11 000 osób
    Ostatni dzień egzaminów E8. Dziś języki obce. Króluje angielski

    500 000 ósmoklasistów zmierzyło się już z egzaminami z języka polskiego i matematyki. Przed nimi ostatni egzamin - język obcy. W praktyce jest to egzamin z języka angielskiego. 

    Karta Nauczyciela - tekst jednolity. Najnowszy tekst już w Dzienniku Ustaw!

    Ukazał się tekst jednolity ustawy - Karta Nauczyciela. Opublikowany został właśnie w Dzienniku Ustaw - rok 2023 poz. 984. Zobacz najnowszy tekst ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela!

    Jakie były pytania z matematyki? Gdzie znaleźć odpowiedzi? [ARKUSZ CKE i ODPOWIEDZI]

    CKE opublikowała arkusz zadań z matematyki rozwiązywany przez ósmoklasistów. Infor.pl opublikował odpowiedzi do zadań. Sprawdź odpowiedzi.

    Egzamin ósmoklasisty 2023: Matematyka [ODPOWIEDZI I ARKUSZE CKE]

    Zakończył się dzisiejszy egzamin ósmoklasisty 2023 z matematyki. Publikujemy arkusz egzaminacyjny CKE. Publikujemy także odpowiedzi z matematyki przygotowane przez naszych ekspertów. Zapraszamy do lektury.

    500 000 uczniów 8 klas rozpoczęło egzamin z matematyki. O 13ej na Infor.pl arkusze egzaminacyjne z CKE

    Punktualnie o 9.00 rozpoczął się egzamin ósmoklasistów z matematyki. Zmierzy się z nim 500 000 uczniów.

    Jak uzyskać 58 000 zł z programu „Mój prąd” 5.0.? W programie kolejne 400 mln zł?

    Przy kompleksowej inwestycji maksymalna dotacja, jaką będzie można otrzymać, to nawet 58 tys. zł.

    Pandemia: Kondycja psychiczna młodzieży obniżyła się

    W czasie pandemii doszło do obniżenia kondycji psychicznej młodzieży. Zamiast siły witalnej charakterystycznej dla okresu rozwoju, wielu młodych doświadcza braku energii i obawy o przyszłość. To wnioski z badań Instytutu Profilaktyki Zintegrowanej.

    Egzamin ósmoklasisty 2023 r. Dziś matematyka. Arkusze egzaminacyjne po 13ej na Infor.pl

    Dziś egzamin ósmoklasistów z matematyki. Arkusze egzaminacyjne CKE z egzaminu ósmoklasisty 2023 r. na Infor.pl tuż po 13-ej. Nasi eksperci przygotują komentarz i odpowiedzi wkrótce po upublicznieniu arkuszy.

    Protest pielęgniarek i położnych. O co walczą?

    Pielęgniarki i położne z całej Polski manifestowały we wtorek w Warszawie przeciw degradacji, dyskryminacji zawodowej oraz dysproporcji w zarobkach. W Sejmie złożyły obywatelski projekt ustawy, która ma wzmocnić ich pozycję w systemie ochrony zdrowia.

    Język polski: arkusze egzaminacyjne CKE z odpowiedziami na Infor.pl [Egzamin ósmoklasisty 2023 r.]

    Zakończył się dzisiejszy egzamin ósmoklasisty z języka polskiego. Publikujemy arkusz egzaminacyjny CKE i odpowiedzi ekspertów. 

    Komunikat ZUS: 360 000 wniosków o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej na 665 mln zł

    ZUS: do 1 czerwca można składać wnioski o zwrot nadpłaty składki zdrowotnej.

    Jak przebiega egzamin ósmoklasisty 2023 r. z języka polskiego?

    Egzaminem z języka polskiego rozpoczął się trzydniowy egzamin ósmoklasisty. Na infor.pl po 13ej arkusze egzaminacyjne CKE.