REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Objęcie funkcji w samorządzie a wykonywanie innych działalności

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Jarosław Żarowski

REKLAMA

Samorządowcy nie mogą wykonywać wielu dodatkowych funkcji i działalności. Objęcie stanowisk we władzach samorządowych wiąże się z koniecznością zaprzestania takich zajęć.

Z większości dodatkowych funkcji i działalności należy zrezygnować w ciągu trzech miesięcy od objęcia w samorządzie stanowiska obsadzanego w drodze wyborów, aby go nie utracić. Omawiamy przypadki, w jakich należy tak uczynić.

REKLAMA

Działalność gospodarcza radnych

Radni nie mogą prowadzić:

● działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, mienia powiatu bądź mienia województwa, w którym uzyskali mandat,

● zarządzać taką działalnością,

● być przedstawicielami czy pełnomocnikami w prowadzeniu takiej działalności (art. 24f ust. 1 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, dalej: ustawa o samorządzie gminnym, art. 25b ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym, dalej: ustawa o samorządzie powiatowym, i art. 27b ust. 1 ustawy z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa; dalej: ustawa o samorządzie województwa).

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Z orzecznictwa Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: NSA) wynika m.in., że zakazy te mają zastosowanie:

REKLAMA

● niezależnie od tego, czy z prowadzenia, zarządzania, bycia przedstawicielem lub pełnomocnikiem w prowadzeniu działalności radny uzyskuje dochody, czy też nie (np. wyroki NSA z: 4 września 2008 r., sygn. akt II OSK 702/08 i 8 sierpnia 2006 r., sygn. akt II OSK 753/06),

● do wszelkiej działalności gospodarczej w rozumieniu art. 2 ustawy z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (zarobkowej działalności wytwórczej, budowlanej, handlowej, usługowej oraz poszukiwania, rozpoznawania i wydobywania kopalin ze złóż, a także działalności zawodowej, wykonywanej w sposób zorganizowany i ciągły), niezależnie od tego, na podstawie jakich przepisów jest prowadzona; obok typowej działalności gospodarczej zakaz obejmuje m.in. prowadzenie gospodarstwa rolnego z wykorzystaniem gruntów rolnych wydzierżawionych od samorządu, w którym radny uzyskał mandat (uchwała NSA z 2 kwietnia 2007 r., sygn. akt II OPS 1/07), prowadzenie w wynajmowanym lokalu, stanowiącym mienie takiego samorządu, kancelarii adwokackiej, indywidualnej praktyki lekarskiej (wyroki NSA z: 11 października 2005 r., sygn. akt OSK 1854/05 i z 11 stycznia 2006 r., sygn. akt II OSK 851/05),

● przy korzystaniu z mienia samorządowego na podstawie umów zawartych z gminą, powiatem lub województwem, także z podmiotem dzierżawiącym nieruchomość od samorządu, ze spółką samorządową (wyroki NSA z: 19 czerwca 2008 r., sygn. akt II OSK 399/08 i z 8 kwietnia 2008 r., sygn. akt II OSK 171/08).

Dodatkowa praca radnych w samorządzie

REKLAMA

Radny gminy, powiatu, województwa nie może pełnić funkcji kierownika odpowiednio gminnej, powiatowej, wojewódzkiej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy (art. 24a ust. 2 ustawy o samorządzie gminnym, art. 23 ust. 2 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 25 ust. 2 ustawy o samorządzie województwa). Przyjmuje się, że zakaz dotyczy jednostek organizacyjnych samorządu, w którym radny uzyskał mandat.

W przypadku części z tych funkcji radny ma obowiązek złożyć wniosek o urlop bezpłatny w ciągu siedmiu dni od ogłoszenia wyników wyborów, przed złożeniem ślubowania. Termin na rezygnację wynoszący trzy miesiące od objęcia stanowiska w samorządzie dotyczy zatem pozostałych przypadków. Ponadto z wyroku NSA z 27 listopada 2008 r. (sygn. akt II OSK 1354/08) wynika, że w sytuacjach gdy radny obowiązany jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w ciągu siedmiu dni, może jeszcze świadczyć pracę nieodpłatnie przez trzy miesiące od ślubowania, aby np. umożliwić przejęcie zadań przez inną osobę.

Wójt, burmistrz, prezydent miasta (dalej: wójt) nie może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umów cywilnoprawnych (np. umowy zlecenia, o dzieło). Analogiczny zakaz dotyczy powierzania pracy przez:

● zarząd powiatu lub starostę – radnemu powiatu,

● zarząd województwa lub marszałka województwa – radnemu województwa (art. 24d ustawy o samorządzie gminnym, art. 23 ust. 5 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 25 ust. 4 ustawy o samorządzie województwa).

W orzecznictwie wojewódzkich sądów administracyjnych istnieją rozbieżności, czy ten zakaz skierowany jest tylko do wójta, zarządu powiatu, starosty, zarządu województwa, marszałka województwa (i radny nie ponosi konsekwencji jego naruszenia), czy również do radnego – i jego złamanie prowadzi do utraty przez niego mandatu. Ostatnio jednak NSA uznał za zasadne wygaśnięcie mandatu radnego gminy, który będąc już radnym zawarł umowę cywilnoprawną z tą gminą. Wskazał, że art. 24d ustawy o samorządzie gminnym jest jedną z gwarancji antykorupcyjnych (wyrok NSA z 22 stycznia 2010 r., sygn. akt II OSK 1834/09). Wydaje się, że w świetle tego wyroku należy uznać, że zakaz dotyczy też umów zawartych przed objęciem mandatu radnego (z zachowaniem trzymiesięcznego okresu na zaprzestanie pracy).

Czytaj także: Nowy przykład wygaśnięcia mandatu radnego>>

Działalność gospodarcza wójtów, starostów, marszałków

Wójtowie, członkowie zarządów powiatów i województw nie mogą:

● być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółek prawa handlowego (chyba że zostali zgłoszeni do objęcia stanowisk w nie więcej niż dwóch spółkach przez Skarb Państwa, inne państwowe osoby prawne, spółki, w których udział Skarbu Państwa przekracza 50% kapitału zakładowego lub 50% liczby akcji, jednostki samorządu terytorialnego, ich związki lub inne osoby prawne jednostek samorządu terytorialnego),

● być zatrudnieni lub wykonywać innych zajęć w spółkach prawa handlowego, które mogłyby wywołać podejrzenie o ich stronniczość lub interesowność,

● być członkami zarządów, rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych spółdzielni, z wyjątkiem rad nadzorczych spółdzielni mieszkaniowych,

● być członkami zarządów fundacji prowadzących działalność gospodarczą,

● posiadać w spółkach prawa handlowego więcej niż 10% akcji lub udziałów przedstawiających więcej niż 10% kapitału zakładowego (w każdej z tych spółek),

● prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności; nie dotyczy to działalności wytwórczej w rolnictwie w zakresie produkcji roślinnej i zwierzęcej, w formie i zakresie gospodarstwa rodzinnego (art. 4 w zw. z art. 2 i 6 ustawy z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne; dalej: ustawa o ograniczeniu działalności gospodarczej).

Inne funkcje publiczne samorządowców

Mandatu radnego nie można łączyć z:

● mandatem posła lub senatora,

● wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody,

● członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego (art. 25b ustawy o samorządzie gminnym, art. 21 ust. 8 ustawy o samorządzie powiatowym i art. 23 ust. 4 ustawy o samorządzie województwa).

Funkcji wójta nie można łączyć także z:

● funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminie,

● członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w której jest wójtem,

● zatrudnieniem w administracji rządowej,

● mandatem posła lub senatora (art. 27 ustawy o samorządzie gminnym).

Jeżeli radnym lub wójtem zostanie poseł bądź senator, traci on mandat parlamentarny z dniem wybrania na stanowisko w samorządzie. Z kolei gdy radny zostanie wójtem, to wskutek tego wyboru następuje wygaśnięcie mandatu radnego. Termin trzech miesięcy od objęcia stanowiska w samorządzie na rezygnację będzie więc dotyczył pozostałych funkcji.

Pozbawienie stanowiska

Wskutek naruszenia ustawowego zakazu łączenia mandatu radnego z wykonywaniem określonych w odrębnych przepisach funkcji lub działalności następuje wygaśnięcie mandatu. Podobnie jest w przypadku naruszenia takich zakazów przez wójta (art. 190 ustawy z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw oraz art. 26 ustawy z 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta).

Jeżeli radny lub wójt wykonywał taką funkcję lub prowadził działalność przed dniem wyboru, musi się jej zrzec lub zaprzestać w ciągu trzech miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Gdy tego nie uczyni, odpowiednia rada gminy, rada powiatu lub sejmik województwa powinny w ciągu miesiąca stwierdzić wygaśnięcie mandatu.

Członek zarządu powiatu lub województwa, który przed dniem wyboru pełnił funkcje, prowadził działalność gospodarczą albo posiadał akcje lub udziały, o których mowa w art. 4 ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej, na dostosowanie się do zakazów ma trzy miesiące od dnia wyboru. Gdy tego nie uczyni, rada powiatu lub sejmik województwa powinny w ciągu miesiąca odwołać go ze stanowiska.

Jeżeli radni nie stwierdzą wygaśnięcia mandatu radnego lub wójta albo nie odwołają członka zarządu powiatu bądź województwa, sprawą powinien zająć się wojewoda i najpierw wezwać radę lub sejmik do uczynienia tego w ciągu 30 dni, a gdy to nie poskutkuje – wydać zarządzenie zastępcze.

Czytaj także: ZPP: Ile zarobią radni>>

PRZYKŁAD

Pan Marian został radnym gminy. Prowadzi też serwis sprzętu komputerowego, świadczący usługi dla firm, których siedziby są w lokalach należących do tej gminy. Czy powinien zaprzestać świadczenia usług dla takich firm, aby zachować mandat radnego?

Nie. Wykorzystanie mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, ma miejsce wtedy, gdy mienie to służy działalności gospodarczej prowadzonej przez radnego. Prowadzenie przez radnego działalności gospodarczej w formie świadczenia usług dla innego podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą, który wykorzystuje w niej mienie komunalne, nie jest prowadzeniem wspólnej działalności gospodarczej z wykorzystaniem mienia komunalnego (wyrok NSA z 10 listopada 2004 r., sygn. akt OSK 882/04).

PRZYKŁAD

Pani Maria, która jest sekretarzem powiatu, została radną gminy. Czy musi zrezygnować z pracy na stanowisku sekretarza, aby zachować mandat radnego?

Nie. Sekretarz powiatu nie jest organem powiatu. Organami powiatu są rada i zarząd powiatu. Nie ma zakazu pracy radnego na pozostałych stanowiskach w innej jednostce samorządu terytorialnego.

Z orzecznictwa

Zawarte w art. 27 ustawy o samorządzie gminnym pojęcie „zatrudnienie w administracji rządowej” należy odnosić do zatrudnienia sensu largo – zarówno w formie umowy o pracę, mianowania, powołania, jak i administracyjnego stosunku pracy i innych form pokrewnych.

Wyrok NSA z 29 stycznia 2002 r., sygn. akt II SA/Wr 2764/01

Z orzecznictwa

Prowadzenie działalności ubocznej, polegającej na sprzedaży wytworzonych w gospodarstwie rolnym wójta produktów rolnych pochodzących z pasieki, nie stanowi działalności zakazanej przepisem art. 4 pkt 6 ustawy o ograniczeniu działalności gospodarczej, bo ta działalność jest objęta wyjątkiem określonym w zdaniu drugim powołanego przepisu.

Wyrok NSA z 3 lipca 2008 r., sygn. akt II OSK 557/08

Podstawy prawne

•  Ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz.U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447)

•  Ustawa z 20 czerwca 2002 r. o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta (Dz.U. z 2010 r. nr 176, poz. 1191)

•  Ustawa z 12 kwietnia 2001 r. – Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. z 2007 r. nr 190, poz. 1360; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 212, poz. 1385)

•  Ustawa z 16 lipca 1998 r. – Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw (Dz.U. z 2010 r. nr 176, poz. 1190)

•  Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1592; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)

•  Ustawa z 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1590; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)

•  Ustawa z 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz.U. z 2006 r. nr 216, poz. 1584; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 182, poz. 1228)

•  Ustawa z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (j.t. Dz.U. z 2001 r. nr 142, poz. 1591; ost.zm. Dz.U. z 2010 r. nr 106, poz. 675)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Mikrogranty dla seniorów. Bezzwrotne wsparcie finansowe do 5000 zł

Mikrogranty dla seniorów to program wsparcia dla łodzian w wieku 60+. Starsi mieszkańcy mogą otrzymać nawet do 5tys. z dofinansowania z budżetu miasta. Nabór wniosków trwa od 25 sierpnia do 8 września.

Co najmniej 19 porodówek zniknęło już z mapy Polski

Między styczniem 2024 a końcem lipca 2025 w Polsce zamknięto co najmniej 19 oddziałów położniczych. Jak wynika z sondy portalu Rynek Zdrowia, główną przyczyną ich likwidacji była nierentowność.

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego w praktyce. Czy samorządy i właściciele wywiązują się z obowiązków?

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego to nie tylko idea, ale obowiązująca norma prawna. Mimo to wiele jednostek samorządu terytorialnego i właścicieli zabytków traktuje ją wyłącznie jako formalność. W praktyce często rozmija się to z celem, który jasno określa prawo.

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji 2025 – więcej pieniędzy z UE dla PFRON i osób z niepełnosprawnościami

Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji (UD282), który może zmienić zasady finansowania programów PFRON. Dzięki nowym przepisom wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami będzie mogło być współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej. To oznacza więcej pieniędzy na aktywizację zawodową i pomoc społeczną, bez dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

REKLAMA

Podwyżki dla lekarzy sądowych. Od 1 stycznia 2026 r. stawki za zaświadczenia pójdą w górę

Od 1 stycznia 2026 r. lekarze sądowi dostaną wyższe wynagrodzenie za wydawanie zaświadczeń – wynika z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości. Obecnie za jedno zaświadczenie otrzymują 100 zł, co zdaniem resortu zniechęca ich do pełnienia tej funkcji. Podwyżki mają rozwiązać problem braku lekarzy w wielu sądach.

UE przedłuża przepisy dot. magazynowania gazu do 2027 r. Obowiązek zapełnienia magazynów przed zimą

Unia Europejska przedłuża przepisy dotyczące magazynowania gazu do 2027 roku. Państwa członkowskie mają obowiązek zapełnienia magazynów gaz przed zimą. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu.

Kolejki do lekarzy 2025 – jak dostać się do specjalisty szybciej? Sprawdzone sposoby

Czekasz miesiącami na wizytę u specjalisty? Nie musisz! W Polsce średni czas oczekiwania w publicznej służbie zdrowia to ponad 4 miesiące, ale są legalne sposoby, by skrócić go do kilku tygodni, a nawet dni. Sprawdź, jak korzystać z wyszukiwarki NFZ, kiedy poprosić o adnotację "cito", gdzie warto jechać po krótszą kolejkę i kto ma prawo wejść do gabinetu bez czekania. To wiedza, która może oszczędzić Ci wiele nerwów.

Od odważnego eksperymentu do wzoru dla innych regionów. 8 lat Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [WYWIAD]

Choć początek był trudny, dziś GZM to region o jednej z najbardziej zintegrowanych sieci transportowych w Polsce i rosnącym potencjale innowacyjnym. O tym, co sprawia, że 41 gmin potrafi mówić jednym głosem rozmawiamy z Kazimierzem Karolczakiem, przewodniczącym zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropoli.

REKLAMA

Aktywny Maluch: Trwa nabór uzupełniający. Wnioski do 5 września 2025 r.

Do 5 września 2025 r. można składać wnioski w naborze uzupełniającym w programie Aktywny Maluch. Chodzi o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki.

Podatek od nieruchomości w 2026 r. Sprawdź, ile możesz zapłacić!

Znamy już maksymalne stawki podatku od nieruchomości na 2026 rok. Wyższe limity dotyczą gruntów, budynków oraz budowli. To ważna informacja dla właścicieli nieruchomości i przedsiębiorców, którzy powinni przygotować się na możliwe podwyżki. Sprawdź szczegóły i zaplanuj swoje wydatki!

REKLAMA