REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansowej

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Tomasz Podleśny

REKLAMA

Nowe zasady odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wchodzą w życie 11 lutego 2012 r. Nowelizacja przepisów obejmuje każdy z najważniejszych elementów tych reguł.

Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja) zmienia m.in. zakres podmiotowy odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, zasady oraz sam katalog naruszeń podlegających odpowiedzialności.

Zakres podmiotowy

Nowelizacja precyzuje m.in. katalog podmiotów objętych przepisami o dyscyplinie finansów publicznych. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 4 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: u.n.d.f.p.) odpowiedzialności w zakresie sektora finansów publicznych podlegać będą pracownicy i inne osoby, których obowiązki wynikają wprost z przepisów ustaw lub którym powierzono obowiązki na podstawie obowiązujących przepisów.

Takie określenie podmiotu odpowiedzialnego za realizację określonych zadań sektora finansów publicznych przyczyni się do związania odpowiedzialnością osoby faktycznie realizujące zadanie, a nie wyłącznie formalnie kierujące jednostką.

W zakresie podmiotowym istotne zmiany dotyczą też realizacji procedury zamówień publicznych. Nowelizacja rozszerza krąg podmiotów ponoszących odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych o inne niż pracownicy osoby, którym zamawiający powierzył przygotowanie i przeprowadzenie postępowania o udzielenie zamówienia. W tym zakresie zakres podmiotowy obejmuje tzw. pełnomocników zamawiającego.

Obecnie odpowiedzialność w zakresie dyscypliny finansów publicznych ponoszą osoby gospodarujące środkami publicznymi. Nowelizacja wyłączyła zapis o gospodarowaniu. Ustawodawca przyjął, że środki publiczne przekazane poza sektor finansów na rzecz beneficjentów nie powinny być włączone w zakres pojęciowy gospodarowania środkami publicznymi, gdyż z chwilą ich przekazania tracą taki status.

Zamów książkę: Dyscyplina finansów publicznych po zmianach >>

Od 11 lutego 2012 r. odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych określonej w art. 13 u.n.d.f.p. podlegać będą:

1) osoby zobowiązane lub upoważnione do działania w imieniu podmiotu, któremu odrębną ustawą lub na jej podstawie, albo na podstawie umowy lub w drodze porozumienia powierzono określone zadania związane z realizacją programu finansowanego z udziałem:

● środków pochodzących z budżetu Unii Europejskiej,

● niepodlegających zwrotowi środków z pomocy udzielanej przez państwa członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) lub

● innych środków pochodzących ze źródeł zagranicznych, niepodlegających zwrotowi;

2) osoby realizujące projekt finansowany z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, którym przekazano środki publiczne przeznaczone na realizację tego projektu lub które wykorzystują takie środki oraz

3) osoby zobowiązane lub upoważnione do działania w imieniu podmiotu zobowiązanego do realizacji projektu finansowanego z udziałem środków unijnych lub zagranicznych, któremu przekazano środki publiczne przeznaczone na realizację tego projektu lub który wykorzystuje takie środki.

Katalog naruszeń

Naruszenie dyscypliny finansów publicznych najczęściej wiąże się z nieterminowym wykonaniem określonej prawem czynności, co w dalszej kolejności skutkuje np. koniecznością zapłaty odsetek od nieterminowo zrealizowanego świadczenia. Nowelizacja precyzuje zakres czasowy wykonania obowiązku poprzez związanie odpowiedzialności z niewykonaniem obowiązku w określonym terminie. Według nowych zasad, naruszeniem dyscypliny będzie nieprzekazanie w terminie do budżetu w należnej wysokości pobranych dochodów Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego. Przy takim zapisie momentem popełnienia naruszenia przez zaniechanie będzie dzień następujący po ostatnim dniu, w którym czynność mogła być wykonana.

W zakresie stosowania ulg w spłacie zobowiązań nowelizacja, obok dotychczasowego niezgodnego z przepisami umorzenia należności, za karalne uznaje również niezgodne z przepisami rozłożenie na raty czy też odroczenie spłaty wierzytelności należnej jednostce sektora finansów publicznych (JSFP).

W zakresie rozliczania dotacji naruszeniem dyscypliny finansów publicznych będzie niezatwierdzenie w terminie przedstawionego rozliczenia dotacji.

Bez zmiany pozostaje odpowiedzialność za dokonanie wydatku ze środków publicznych bez upoważnienia. W tym jednak zakresie ustawodawca doprecyzował, że chodzi o upoważnienie wynikające z ustawy budżetowej, uchwały budżetowej lub planu finansowego. Równocześnie naruszeniem będzie od 11 lutego br. również dokonanie wydatku z pogwałceniem przepisów dotyczących dokonywania poszczególnych rodzajów wydatków.


Nowelizacja wprowadza całkowicie nowy katalog zachowań podlegających odpowiedzialności w zakresie gospodarowania środkami zagranicznymi. Naruszeniem dyscypliny będzie m.in. wykorzystanie środków własnych beneficjenta niezgodnie z przeznaczeniem lub z niedotrzymaniem procedur obowiązujących przy ich wykorzystaniu, przy czym odpowiedzialność ta nie dotyczy środków własnych podmiotów nienależących do sektora finansów publicznych.

Za czyn podlegający odpowiedzialności uznane będzie też zaciągniecie przez jednostkę zobowiązania z naruszeniem przepisów dotyczących zaciągania zobowiązań. Obecne przepisy za naruszenie uznają wyłącznie zaciągnięcie zobowiązania bez wymaganego prawem upoważnienia lub z przekroczeniem jego treści.

Pomimo, że u.n.d.f.p. nie obejmuje swoim zakresem należności celnych i podatkowych nowelizacja wprowadza w tym zakresie jeden wyjątek. Zgodnie z nowym brzmieniem art. 16 u.n.d.f.p., naruszeniem dyscypliny finansów publicznych będzie niewykonanie w terminie zobowiązania JSFP, w tym obowiązku zwrotu należności celnej, podatku, nadpłaty lub nienależnie opłaconych składek na ubezpieczenie społeczne lub zdrowotne, którego skutkiem jest zapłata odsetek, kar lub opłat albo oprocentowanie tych należności. Nie będzie jednak czynem naruszającym dyscyplinę zapłata odsetek w przypadku, gdy opóźnienie w zwrocie środków powstało na skutek konieczności wdrożenia czynności sprawdzających zasadność żądania zwrotu.

Nowelizacja precyzuje przesłanki odpowiedzialności z tytułu doprowadzenia do obowiązku zapłaty odsetek. W nowym brzmieniu, odpowiedzialności podlega nie sam fakt wypłaty oprocentowania, ale dopuszczenie do wystąpienia oprocentowania nadpłaty, które jest zaliczane na poczet zaległości podatkowej lub zobowiązań bieżących. Tu też podobnie odpowiedzialności nie podlega osoba, której działanie doprowadziło do powstania oprocentowania w wyniku upływu czasu koniecznego do zweryfikowania wniosku o zwrot nadpłaty. Ustawodawca uwzględnia więc konieczność prowadzenia tzw. postępowania sprawdzającego i w tym zakresie wyłącza tego rodzaju opóźnienie z katalogu czynów naruszających dyscyplinę.

Istotne zmiany wprowadzone nowelizacją odnoszą się do procedury zamówień publicznych. Ustawodawca przenosi ciężar odpowiedzialności na osoby bezpośrednio zaangażowane w realizację zamówienia – przygotowanie i przeprowadzenie postępowania. Odpowiedzialności tej będzie podlegać od 11 lutego br. wyłącznie osoba upoważniona do podjęcia czynności przez kierownika zamawiającego bez względu na to, czy jest pracownikiem zamawiającego, czy też osobą spoza kręgu podporządkowania pracowniczego.

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych według nowych zasad będzie zachodzić wyłącznie w przypadku udzielenia zamówienia.

Naruszeniem dyscypliny finansów publicznych będzie też:

● zaniechanie prowadzenia audytu wewnętrznego w JSFP do tego zobowiązanej, wskutek niezatrudniania audytora wewnętrznego albo niezawierania umowy z usługodawcą,

● niedokonanie lub nienależyte dokonanie wstępnej kontroli zgodności operacji gospodarczej bądź finansowej z planem finansowym, lub kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących takiej operacji, jeżeli miało ono wpływ na dokonanie wydatku powodującego przekroczenie kwoty wydatków ustalonej w planie finansowym JSFP, lub zaciągnięcie zobowiązania niemieszczącego się w planie finansowym jednostki sektora finansów publicznych,

● niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez kierownika JSFP obowiązków w zakresie kontroli zarządczej – w przypadku gdy odpowiedzialności nie będzie można przypisać osobie działającej bez upoważniania, odpowiedzialność tą będzie ponosił kierownik jednostki, jeżeli zostanie udowodnione, że nie dopełnił obowiązków w zakresie kontroli zarządczej.

Zasady odpowiedzialności

Odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych kształtuje się na zasadzie winy zarówno umyślnej, jaki i nieumyślnej. W tym zakresie nowelizacja podkreśla winę jako przesłankę odpowiedzialności. Obecny zapis przewiduje, że odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, która popełniła czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych określony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia. Nowelizacja przewiduje natomiast, że odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych ponosi osoba, której można przypisać winę w czasie popełnienia naruszenia. Nie można przypisać winy, jeżeli naruszenia nie można było uniknąć mimo dołożenia staranności wymaganej od osoby odpowiedzialnej za wykonanie obowiązku, którego niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych. Taki zapis gwarantuje wyłączenie odpowiedzialności osoby, która nie miała wpływu na zaistnienie zdarzenia będącego naruszeniem ustawy.

Nie bez znaczenia jest wyłączenie z treści u.n.d.f.p. art. 22, który odnosił się do pojęć umyślności lub nieumyślności popełnienia czynu. W tym zakresie ustawodawca uznał, że od osób dysponujących finansami publicznymi wymaga się wyższej niż przeciętna staranności. Popełnienie danego czynu nieumyślnie nie powinno więc stanowić przesłanki łagodzącej odpowiedzialność, gdyż to właśnie nieumyślność czy też niedbalstwo może stanowić większe ryzyko dla funkcjonowania systemu finansów niż ujawniony czyn umyślny.

Nowelizacja wprowadza istotną zmianę w zakresie minimalnej kwoty, która wyłącza odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. W nowym brzmieniu art. 26 u.n.d.f.p., niska wartość finansowa naruszenia wyłączała odpowiedzialność wyłącznie w odniesieniu do kilku enumeratywnie wymienionych naruszeń (wymieniono je w art. od 5 do 16 u.n.d.f.p.), w przypadku których o wyłączeniu odpowiedzialności decydować będzie nie rodzaj naruszenia, lecz jego wartość. Wyznacznikiem tej kwoty będzie wysokość przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłoszonego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego.


Podstawy prawne

● Ustawa z 19 sierpnia 2011 r. o zmianie ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 240, poz. 1429)

● Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (Dz.U. nr 157, poz. 1240; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 234, poz. 1386)

● Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz.U. z 2005 r. nr 14, poz. 114; ost. zm. Dz.U. z 2011 r. nr 240, poz. 1429)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odpowiedzialność trenera personalnego za kontuzje

Branża fitness dynamicznie się rozwija. Coraz więcej osób uzyskuje kwalifikacje trenera personalnego lub instruktora fitness i podejmuje się trenowania podopiecznych w ramach współpracy z siłownią, czy klubem fitness, albo działając na własną rękę. W toku takich treningów zdarzają się jednak kontuzje.

Strefa czystego transportu (STC) w Krakowie od 1 stycznia 2026 r.

W głosowaniu przeprowadzonym w nocy ze środy (11.06.) na czwartek (12.06.), Rada Miasta Krakowa większością głosów zdecydowała, że SCT zacznie obowiązywać od stycznia 2026 r. i obejmie obszar do granic IV obwodnicy. Oznacza to, że nowymi przepisami objęta zostanie niemal cała powierzchnia miasta – z wyłączeniem jego obrzeży, w tym m.in. Wzgórz Krzesławickich i Swoszowic.

Konkurs MEN: Bezpłatne studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym /zgłoszenia do 10 lipca 2025/

Ministerstwo Edukacji Narodowej ogłosiło konkurs na studia podyplomowe przygotowujące do wykonywania zawodu nauczyciela w kształceniu zawodowym dla obecnych i przyszłych nauczycieli. Na realizację projektów przeznaczono niemal 50 mln zł.

Patologie publicznej służby zdrowia. OZPSP: Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych firm; lekarz na kontrakcie to prywatna działalność prowadzona na szpitalnym sprzęcie

W ochronie zdrowia państwo nie istnieje; publiczny system to maszynka do zarabiania pieniędzy - powiedział w wywiadzie dla PAP Mariusz Trojanowski z Ogólnopolskiego Związku Pracodawców Szpitali Powiatowych (OZPSP). Pieniądze ze składki zdrowotnej nie idą na leczenie, ale na zyski dla prywatnych podmiotów - podkreślił.

REKLAMA

Wysokość opłat za krew i jej składniki w 2026 r. [PROJEKT RESORTU ZDROWIA z 3 czerwca 2025 r.]

6 czerwca 2025 r. do uzgodnień i konsultacji publicznych trafił projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie określenia wysokości opłat za krew i jej składniki w 2026 r. Resort zdrowia ma czas na określenie tych opłat do 30 czerwca 2025 r.

Tańsze leki dzięki importowi równoległemu? Konieczne są zmiany legislacyjne w obszarze importu równoległego. Apel do resortu zdrowia

Trwają prace nad nowelizacją ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych oraz niektórych innych ustaw. Stowarzyszenie reprezentujące importerów równoległych leków apeluje o uproszczenie procedur i likwidację barier administracyjnych, które dziś blokują ten segment rynku.

Ponad 500 pociągów PKP Intercity na dobę w nowym rozkładzie jazdy na lato

15 czerwca wchodzi w życie letni rozkład jazdy PKP Intercity. Wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak zapowiedział, że planowanych jest ponad 500 pociągów na dobę.

Prof. Jerzy Stępień: Potrzebujemy holistycznego spojrzenia na samorząd

Po raz pierwszy w historii niepubliczna uczelnia została współorganizatorem Zjazdu Katedr i Zakładów Prawa Konstytucyjnego. Wydarzenie, które na stałe wpisało się w kalendarz akademicki, w tym roku odbywa się na Uczelni Łazarskiego. O znaczeniu tej zmiany, stanie polskiego samorządu terytorialnego oraz wyzwaniach dla prawa konstytucyjnego rozmawiamy z prof. Jerzym Stępniem – byłym prezesem Trybunału Konstytucyjnego, współtwórcą reformy samorządowej i wykładowcą Uczelni Łazarskiego.

REKLAMA

Pożar w lesie. Co robić?

Od stycznia do 28 maja w Polsce odnotowano 2491 pożarów lasów. Brak śniegu zimą i sucha wiosna zwiększyły zagrożenie pożarowe. W lasach panuje susza, dlatego strażacy i leśnicy apelują o ostrożność.

Minimum 8000 zł brutto dla pracowników sądów? Związki zawodowe apelują o reformy

Brak rąk do pracy, niskie wynagrodzenia i narastający problem rotacji – pracownicy sądów alarmują, że bez systemowych reform i podwyżek polski wymiar sprawiedliwości może się załamać. Związek Zawodowy Ad Rem wskazuje, że choć podpisano porozumienie z rządem, jest to dopiero pierwszy krok do normalizacji.

REKLAMA