DGP: Czy rząd zainstaluje swoje oprogramowanie na darmowych komputerach dla uczniów?

Miliard złotych – tyle rząd zamierza przeznaczyć na nowy program pomocy uczniom. W jego ramach każde dziecko, które we wrześniu pójdzie do IV klasy, otrzyma laptopa. Program miałby być powtarzany co roku. Przetarg na komputery już jest rozpisany. Wciąż brakuje jednak ustawy, która wyjaśni szczegóły. Wśród rodziców i pedagogów mnożą się więc pytania. 

Co wiemy 

Najłatwiej o szczegóły techniczne komputerów dla uczniów. Mówi o nich Specyfikacja istotnych warunków zamówienia (SIWZ) opublikowana na stronie Centrum Obsługi Administracji Rządowej. 

Wiadomo z niej, że sprzęt dostarczony uczniom musi być fabrycznie nowy i zapakowany, w grę nie wchodzą więc np. komputery po leasingowe. 

Wymagania techniczne dotyczące laptopów to co najmniej 8 GB pamięci RAM z możliwością rozbudowy do 16 GB oraz dysk typu SSD o minimalnej pojemności 256 GB. Laptopy muszą mieć matową matrycę o przekątnej co najmniej 13 cali, wbudowaną kamerę HD i zasilacz USB-C. Komputery muszą mieć zainstalowany przez producenta legalny system operacyjny. Maksymalna waga komputera nie może przekraczać 2,5 kg (bez zasilacza). Firma, która dostarczy komputery, ma udzielić na nie minimum trzyletniej gwarancji. Serwis będzie świadczony w Polsce, a czas reakcji na zgłoszenie usterki wynosi jeden dzień roboczy. Naprawa ma się odbywać w miejscu użytkowania. Jeśli nie uda się jej wykonać, uczeń powinien dostać urządzenie zastępcze. 

Na podstawie danych zawartych w SIWZ można zakładać półkę cenową takiego laptopa: to ok. 2 tys. zł plus VAT za sztukę. Otwarcie ofert nastąpi 22 lutego. Jedynym kryterium wyboru najlepszej propozycji jest cena. 

Choć w rozmowie z DGP Janusz Cieszyński, wiceminister ds. cyfryzacji w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, zapewniał, że rząd nie będzie niczego instalował na uczniowskich komputerach, specyfikacja wskazuje na coś innego. Dostarczone urządzenia muszą mieć możliwość „zdalnej automatycznej instalacji, konfiguracji, administrowania oraz aktualizowania systemu, zgodnie z określonymi uprawnieniami poprzez polityki grupowe”. 

– Właściciel sprzętu może z nim zrobić wszystko, łącznie z wyczyszczeniem zawartości zdalnie, ustaleniem listy dopuszczalnych programów czy stron, które można odwiedzać – objaśnia Adam Haertle, specjalista ds. cyberbezpieczeństwa i prowadzący serwis Zaufana Trzecia Strona. Zastrzega jednak, że z punktu widzenia przeznaczenia komputerów to sensowne działanie: – Jeśli te laptopy mają służyć do nauki i tylko do nauki i ma być nad ich dalszym losem jakakolwiek kontrola, to takie narzędzie jest niezbędne – ocenia. 

Co jest niejasne 

Pytanie jednak: kto miałby się zajmować administrowaniem tymi komputerami? – Jeżeli administratorem byłaby szkoła, wiąże się to z dodatkowym nakładem pracy pracownika szkoły, który byłby za to odpowiedzialny. Na to na razie w programie pieniędzy nie ma – zwraca uwagę jedna z urzędniczek, z którymi rozmawiamy. 

Niejasne jest też to, jak laptopy miałyby trafić do uczniów. Firma realizująca zamówienie ma obowiązek dostarczyć je do szkół, w których odbierze je przedstawiciel organu prowadzącego szkołę. Formalnie sprzęt będzie więc przekazany placówkom, a dopiero one mają rozdać go dzieciom. Co dalej? – Opublikowane procedury nie precyzują, w jaki sposób sprzęt zostanie przekazany uczniom – zauważa Ewa Fonfara z Urzędu Miasta Ruda Śląska, gdzie komputery ma dostać 1331 uczniów. Nie wiadomo też, kto właściwie będzie ich właścicielem: szkoła, rodzice czy dzieci. To dopiero zostanie wyjaśnione w ustawie, nad którą pracuje Ministerstwo Edukacji i Nauki. 

Pieniądze na program pochodzą z Krajowego Planu Odbudowy. Dlatego do laptopów dla dzieci ze szkół niepublicznych pieniądze musi dosypać państwo – takim placówkom nie można byłoby przekazać komputerów finansowanych z KPO. 

Czego nie wiemy 

O istotnych szczegółach programu dowiadujemy się na razie z zapowiedzi polityków. Jak informowali nas urzędnicy, zależało im, by rozpisać przetarg jak najszybciej, by zakończył się do jesieni. Nad konkretami dopiero pracują.