REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Ewidencja środków trwałych w jednostkach sektora finansów publicznych

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Sławomir Heciak
Rachunkowość budżetowa/ Fot. Fotolia
Rachunkowość budżetowa/ Fot. Fotolia
fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Sławomir Heciak

REKLAMA

Ewidencja środków trwałych w jednostkach sektora finansów publicznych

W jednostkach sektora finansów publicznych majątek powinien być odpowiednio ewidencjonowany z wykorzystaniem zasad określonych nie tylko w ustawie o rachunkowości, ale także w rozporządzeniach regulujących gospodarkę finansową jednostek budżetowych.

Polecamy: Klasyfikacja budżetowa 2016 (książka)

REKLAMA

Ustawa o rachunkowości definiuje środki trwałe jako rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Do środków trwałych zaliczamy nieruchomości, w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego, ponadto maszyny, urządzenia, środki transportu, ulepszenia w obcych środkach trwałych, inwentarz żywy oraz środki trwałe stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, w stosunku do których jednostka wykonuje uprawnienia właścicielskie, niezależnie od sposobu ich wykorzystania.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

W jednostkach budżetowych, zakładach budżetowych oraz gospodarstwach pomocniczych majątek rzeczowy ewidencjonuje się na kontach 011 - Środki trwałe oraz 013 - Pozostałe środki trwałe. Kontami korygującymi do tych kont są: 071 - Umorzenie środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych i 072 - Umorzenie pozostałych środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych. Kontem służącym do ewidencji kosztów inwestycji, które spowodują wzrost wartości majątku, jest konto 080 - Inwestycje (środki trwałe w budowie).

Konto 011 służy do ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń wartości początkowej środków trwałych związanych z wykonywaną działalnością jednostki, które nie podlegają ujęciu na kontach 013, 014, 016 i 017.

Konto 013 służy do ewidencji stanu oraz zwiększeń i zmniejszeń wartości początkowej pozostałych środków trwałych, niepodlegających ujęciu na kontach 011, 014, 016 i 017, wydanych do używania na potrzeby działalności podstawowej jednostki lub działalności finansowo wyodrębnionej, które podlegają umorzeniu w pełnej wartości w miesiącu wydania do używania.

Konto 071 służy do ewidencji zmniejszeń wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają umorzeniu według stawek amortyzacyjnych stosowanych przez jednostkę.

Szczegółowy opis powyższych kont zawiera rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych.

Oprócz ewidencji syntetycznej należy dodatkowo prowadzić ewidencję analityczną.

REKLAMA

Zgodnie z art. 17 ust. 1 ustawy o rachunkowości (dalej: uor), konta ksiąg pomocniczych prowadzi się między innymi dla środków trwałych, w tym także środków trwałych w budowie oraz dokonywanych od nich odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych.

Wszystkie środki trwałe powinny być objęte ewidencją ilościowo-wartościową umożliwiającą ustalenie ich wartości początkowej, miejsc ich użytkowania oraz osób za nie odpowiedzialnych.

Urządzeniami służącymi do ewidencji analitycznej są:

l księgi inwentarzowe,

l indywidualne karty obiektów inwentarzowych,

l tabele amortyzacyjne.

Jednostką ewidencyjną środków trwałych (objętą ewidencją szczegółową) jest obiekt inwentarzowy oznaczony odrębnym numerem inwentarzowym umożliwiającym jego identyfikację. Za podstawową jednostkę ewidencji przyjmuje się pojedynczy element zasobów trwałych spełniających określone funkcje w jednostce. Może nim być np. budynek, maszyna, pojazd mechaniczny itp., jedynie w nielicznych przypadkach dopuszcza się przyjęcie tzw. obiektów zbiorczych, np. zespołu komputerowego, zespołu latarni, przewodów rurociągowych.

Obiekt inwentarzowy powinien stanowić pewną całość wyodrębnioną pod względem rzeczowym oraz być jednostką na tyle niepodzielną, aby w momencie przemieszczania, przekazania, likwidacji itp. stanowił samodzielny przedmiot obrotu.

Definicja środków trwałych ustanowiona przez przepisy ustawy o rachunkowości nie zawiera żadnej granicy wartościowej wyznaczającej możliwość zaliczenia rzeczowych składników majątkowych do środków trwałych. Kryteriami zaliczenia do środków trwałych są: przewidywany okres ekonomicznej użyteczności dłuższy niż rok, kompletność środka i zdatność do użytkowania, przeznaczenie na potrzeby jednostki.

Również rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. zawiera odesłanie do definicji środków trwałych zawartej w ustawie o rachunkowości. Przy czym rozporządzenie to dodatkowo wskazuje, że środki trwałe to również te, które stanowią własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego, a w stosunku do których jednostka wykonuje uprawnienia właścicielskie, niezależnie od sposobu ich wykorzystania.

Kryterium wartości środka trwałego odnosi się do zasad umarzania. W jednostkach sektora finansów publicznych pozostałe środki trwałe (wyposażenie) oraz wartości niematerialne i prawne, o wartości nieprzekraczającej wielkości ustalonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania, umarza się jednorazowo.

Kwota 3500 zł, od której uzależniony jest sposób umarzania, determinuje bilansowe kryterium podziału środków trwałych, tj. ewidencję na koncie 011 - Środki trwałe lub 013 - Pozostałe środki trwałe.

Wartość początkowa środków trwałych

Środki trwałe ewidencjonujemy w księgach według wartości początkowej, na którą składają się: cena nabycia zakupionych środków trwałych, koszty wytworzenia środka trwałego, wartość brutto wynikająca z ksiąg przekazującego - dla środków trwałych otrzymanych w wyniku darowizny.

Do wartości początkowej środka trwałego doliczamy także koszty montażu oraz wszelkie pozostałe koszty ponoszone w celu przystosowania danego składnika majątkowego do użytkowania.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Zgodnie z przyjętą zasadą, do wartości początkowej środka trwałego doliczamy wszelkie koszty niezbędne do tego, aby dany środek był kompletny i zdatny do użytkowania. Wobec tego wartość początkową środka trwałego należy powiększyć o koszty transportu i koszty montażu środka trwałego, czyli 10 000 zł + 3000 zł = 13 000 zł.

Gdy jednostka jest podatnikiem podatku od towarów i usług i jednocześnie ma możliwość dokonania odliczenia VAT od zakupionego środka trwałego, to w celu ustalenia wartości początkowej konieczne jest odjęcie podatku.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Zwiększenie wartości początkowej środków trwałych

Wartość początkową stanowiącą cenę nabycia lub koszt wytworzenia środka trwałego powiększają koszty jego ulepszenia, polegającego na przebudowie, rozbudowie, modernizacji lub rekonstrukcji i powodującego, że wartość użytkowanego środka po zakończeniu ulepszenia przewyższa posiadaną przy przyjęciu do używania wartość użytkową, mierzoną okresem używania, zdolnością wytwórczą, jakością produktów uzyskiwanych za pomocą ulepszonego środka trwałego, kosztami eksploatacji lub innymi miarami.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Umorzenie majątku

Zgodnie z art. 32 ust. 1 uor, odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od środka trwałego dokonuje się w drodze systematycznego, planowego rozłożenia jego wartości początkowej na ustalony okres amortyzacji. Rozpoczęcie amortyzacji następuje nie wcześniej niż po przyjęciu środka trwałego do używania, a jej zakończenie - nie później niż z chwilą zrównania wartości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych z wartością początkową środka trwałego lub przeznaczenia go do likwidacji, sprzedaży lub stwierdzenia jego niedoboru, z ewentualnym uwzględnieniem przewidywanej przy likwidacji ceny sprzedaży netto pozostałości środka trwałego.

Środki trwałe umarza się i amortyzuje z zastosowaniem stawek określonych w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych albo stawek określonych przez dysponenta części budżetowej lub zarząd jednostki samorządu terytorialnego. Jednostki zwolnione z podatku dochodowego od osób prawnych mogą umarzać i amortyzować środki trwałe jednorazowo za okres całego roku. Jednorazowo przez spisanie w koszty w miesiącu przyjęcia do używania umarza się:

a) książki i inne zbiory biblioteczne,

b) środki dydaktyczne, w tym także środki transportu, służące do nauczania i wychowania w szkołach i placówkach oświatowych,

c) odzież i umundurowanie,

d) meble i dywany,

e) inwentarz żywy,

f) pozostałe środki trwałe (wyposażenie) oraz wartości niematerialne i prawne, o wartości nieprzekraczającej wielkości ustalonej w przepisach o podatku dochodowym od osób prawnych, dla których odpisy amortyzacyjne są uznawane za koszt uzyskania przychodu w 100% ich wartości w momencie oddania do używania.

Nie umarza się gruntów oraz dóbr kultury.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Szczególne przypadki zwiększenia lub zmniejszenia wartości środków trwałych

KRADZIEŻ ŚRODKA TRWAŁEGO

Jednostka może stracić część swojego majątku w wyniku kradzieży. Wiąże się to z koniecznością dokonania odpowiednich rozliczeń na kontach księgowych.

W celu dokonania prawidłowego księgowania należy wykorzystać konta 011 - Środki trwałe, 071 - Umorzenie środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych oraz 860 - Straty i zyski nadzwyczajne oraz wynik finansowy.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Warto przypomnieć, że - zgodnie z art. 22 ustawy o finansach publicznych, w jednostkach budżetowych wpłaty z tytułu odszkodowania za utracone lub uszkodzone mienie można gromadzić na wyodrębnionym rachunku dochodów własnych.

ŚRODKI TRWAŁE W ZAMIAN ZA NALEŻNOŚCI BUDŻETOWE

Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego przewiduje, że na koncie 011 można księgować wartość otrzymanych środków trwałych w związku z wygaśnięciem zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego.

Zgodnie z art. 66 § Ordynacji podatkowej, szczególnym przypadkiem wygaśnięcia zobowiązania podatkowego jest przeniesienie własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego. Przeniesienie własności środka trwałego następuje na wniosek podatnika na podstawie pisemnej umowy zawartej między wójtem, burmistrzem (prezydentem miasta), zarządem powiatu albo zarządem województwa a podatnikiem.

Zgodnie z § 19 rozporządzenia, na koncie 011 - Środki trwałe ewidencjonuje się zwiększenie wartości środków trwałych z tytułu wygaśnięcia zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy lub praw majątkowych na rzecz jednostki samorządu terytorialnego.

Na stronie Wn konta 011 księguje się wygaśnięcie zobowiązania podatkowego wskutek przeniesienia własności rzeczy będących środkami trwałymi na rzecz jednostki samorządu terytorialnego, o którym mowa w art. 66 § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, w korespondencji ze stroną Ma konta 221 - Należności z tytułu dochodów budżetowych.

Kliknij aby zobaczyć ilustrację.
 

Podstawy prawne

l Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (j.t. Dz.U. z 2002 r. Nr 76, poz. 694; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 208 poz. 1540)

l Rozporządzenie Ministra Finansów z 28 lipca 2006 r. w sprawie szczególnych zasad rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych jednostek sektora finansów publicznych (Dz.U. Nr 142, poz. 1020)

l Ustawa z 30 czerwca 2005 r. o finansach publicznych (Dz.U. Nr 249, poz. 2104; ost.zm. Dz.U. z 2006 r. Nr 249, poz. 1832)

l Rozporządzenie Ministra Finansów z 21 czerwca 2006 r. w sprawie zasad rachunkowości i planu kont w zakresie ewidencji podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz.U. Nr 112, poz. 761)

Polecamy serwis: Rachunkowość budżetowa

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Samorzad.infor.pl

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Segregacja odpadów to za mało. Ekspert: "Najlepsze śmieci to te, które nigdy nie powstały"

Dlaczego recykling nie wystarczy? Jakie błędy popełniamy w gospodarowaniu bioodpadami? I co musi się zmienić, by Polska była gotowa na gospodarkę obiegu zamkniętego? O tym wszystkim opowiada Michał Paca – ekspert ds. gospodarki odpadami i zrównoważonego rozwoju.

Program "70 AED na 70-lecie" – defibrylatory dla OSP z małych gmin. Jak złożyć wniosek?

Fundacja Totalizatora Sportowego uruchomiła nowy program wsparcia dla jednostek Ochotniczej Straży Pożarnej z mniejszych miejscowości. W ramach inicjatywy "70 AED na 70-lecie" do wybranych OSP trafi sprzęt ratujący życie – automatyczne defibrylatory zewnętrzne (AED). Wnioski można składać do grudnia 2026 r.

Planujesz urlop we Włoszech? W jednym z miejsc przywrócono dress code

Planujesz wyjście do mediolańskiego teatru operowego La Scala? Pamiętaj o stosownym ubiorze. Dyrekcja przywróciła, po przerwie, zalecane zasady ubioru i zaapelowała do widzów, by dobierali stroje stosownie do powagi miejsca.

Sytuacja na granicy polsko-niemieckiej. Ekspert: obustronna spirala działań pozornych. Kiedy Niemcy nie powinny odsyłać migranta do Polski?

To Niemcy rozpoczęli ten teatr polityczny na granicy z Polską, a teraz szefowie rządów Friedrich Merz i Donald Tusk wchodzą w spiralę działań pozornych - powiedział PAP Piotr Buras, dyrektor warszawskiego biura Europejskiej Rady Spraw Zagranicznych (ECFR) .

REKLAMA

Przeciwdziałanie praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu w JST. Najważniejsze informacje

System przeciwdziałania praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu dotyczy również jednostek samorządu terytorialnego. Z tego powodu są one objęte szeregiem obowiązków. Co trzeba wiedzieć o obowiązujących przepisach? Oto lista 10 najważniejszych informacji!

Od 1 września 2025 r. podwyżka o 8 i 16 zł za odbiór śmieci w Krakowie

Od 1 września w Krakowie wzrośnie opłata za odbiór śmieci posegregowanych: z 27 do 35 zł miesięcznie od jednego mieszkańca. W przypadku odpadów nieposegregowanych stawka zwiększy się z 54 do 70 zł od mieszkańca.

MKiŚ: wyznaczamy lasy społeczne z ograniczoną wycinką drzew. 158 tys. ha wokół 11 największych aglomeracji

Ministerstwo Klimatu i Środowiska poinformowało 2 lipca 2025 r., że zakończyło pierwszy etap projektu wyznaczania lasów społecznych wokół największych polskich miast. To przełomowy krok w kierunku zmiany podejścia do gospodarki leśnej - z naciskiem na potrzeby społeczne, zdrowotne i ekologiczne mieszkańców aglomeracji. O szczegółach w trakcie konferencji prasowej mówiła ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceminister klimatu i środowiska, główny konserwator przyrody Mikołaj Dorożała.

Zmiany w opłatach za śmieci – będą nowe zasady segregacji, ulgi i kontrola deklaracji [PROJEKT MKiŚ]

W wykazie prac legislacyjnych pojawił się projekt nowelizacji ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Chodzi o zmiany w funkcjonowaniu systemu gospodarowania odpadami na poziomie gminnym, które w ocenie projektodawców będą odpowiadać na realne potrzeby JST oraz mieszkańców.

REKLAMA

RPO: Dość "wrogich przejęć" między gminami. Potrzebna kontrola sądowa

Rzecznik Praw Obywatelskich apeluje do premiera Donalda Tuska o zawieszenie kontrowersyjnych decyzji dotyczących zmian granic gmin do czasu wprowadzenia nowych przepisów. Od lat brakuje skutecznej kontroli sądowej nad decyzjami Rady Ministrów, które prowadzą do konfliktów między samorządami.

Granica polsko-niemiecka. Polska wprowadza kontrole. Przedsiębiorcy mają 3 pytania

Czy Niemcy przerzucają imigrantów do Polski? Co z granicą polsko-niemiecką? Polska wprowadza kontrole graniczne w celu zapobiegania napływom nielegalnych migrantów. Co na to Niemcy?

REKLAMA