Szkolenie pracowników jako niezbędny element wdrożenia Compliance w JST

Jak pisałem w artykule „Compliance. Rewolucja w samorządzie z powodu dyrektywy PE i Rady ws. ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa UE”, Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ochrony osób zgłaszających przypadki naruszenia prawa Unii nakłada w art. 8 obowiązek ustanowienia kanałów i procedury na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych, przez podmioty prawne w sektorze publicznym, a więc i jednostek samorządu terytorialnego. Przy czym zgodnie z art. 8 ust 9 Państwa członkowskie mogą zwolnić z obowiązku, o którym mowa w ust. 1, gminy liczące mniej niż 10 000 mieszkańców lub zatrudniające mniej niż 50 pracowników. Odpowiednie krajowe przepisy muszą zacząć obowiązywać do dnia 17 grudnia 2021 r. W chwili obecnej nikt nie jest wstanie odpowiedzieć czy gminy liczące mniej niż 10 000 mieszkańców będą zobligowane wdrażać systemy whistleblowingu, czy też nie. Załóżmy jednak, że nawet najmniejsze gminy będą zobligowane do wdrożenia przedmiotowych systemów.

Pomimo, że czasu nie ma już za dużo i szybko ucieka, większość samorządów terytorialnych nie podejmuje żadnych działań by przygotować się na powyższą rewolucję. Najprawdopodobniej jednostki samorządu terytorialnego nie zdają sobie sprawy z wiszącego nad nimi „miecza Damoklesa” (choć lepiej było by pisać o szansie na stworzenie lepszej i bardziej etycznej administracji samorządowej) lub go lekceważą (wierząc że jakoś zdążą w parę miesięcy) lub nie wiedzą jak podejść do tego wyzwania i czekają na ustawę lub pierwsze wdrożenia. W wielu wypadkach może też być tak, że nie wiadomo kto, w jednostce samorządu terytorialnego, ma się zmierzyć z tym tematem, a nikt nie chce zgłosić się na „ochotnika”. Bo nie ukrywajmy rola oficera Compliance często bywa niewdzięczna i trzeba być gotowym na to, że trzeba będzie czasami wybierać między zasadami a pracą. I mam nadzieję, że wygrają zasady.

Wracając do tematu, według mnie to jest kwestia świadomości, a raczej braku świadomości. Kanały i procedury na potrzeby dokonywania zgłoszeń wewnętrznych i podejmowania działań następczych to jest nowość. Do tego epidemia koronawirusa i jej skutki odwraca uwagę władz jednostek samorządu terytorialnego. A to najwyższe kierownictwo mając największy wpływ na Kulturę organizacji, musi dawać przykład podejmując decyzję o wdrożeniu systemów whistleblowing`u, a następnie o jego utrzymaniu, m.in. stosując się do nich i aktywnie je wspierając. Obowiązki Najwyższego kierownictwa omówiłem w artykule: „Compliance: Przywództwo - rola i odpowiedzialność organu nadzoru i najwyższego kierownictwa”.