REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

9 najczęstszych zgłoszeń pracownika-sygnalisty. Już po wakacjach pracownik może bronić prawa w swojej firmie

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Paweł Bronisław Ludwiczak
Radca prawny, specjalizujący się w tematach związanych z obsługą prawną przedsiębiorców, prawem korporacyjnym, zamówieniami in house, publicznym transportem zbiorowym i Compliance.
Tomasz Król
prawnik - prawo pracy, cywilne, gospodarcze, administracyjne, podatki, ubezpieczenia społeczne, sektor publiczny
Nowe uprawnienia w walce o prawa pracownicze – z ustawy o ochronie sygnalistów
Nowe uprawnienia w walce o prawa pracownicze – z ustawy o ochronie sygnalistów
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

23 maja 2024 r. Sejm przyjął ustawę o ochronie sygnalistów. Ustawa wejdzie w życie najprawdopodobniej na przełomie września i października. Ustawa daje rewolucyjne narzędzia w walce m.in. o prawa pracownicze.

Dziś zgłoszenie, że kolega, koleżanka jest mobbingowana, dyskryminowana lub że pracodawca łamie prawo pracy w inny sposób często kończy się kłopotami, w tym zwolnieniem z pracy osoby, która to zgłosiła. Podobnie negatywne skutki ma dokonanie zgłoszenia o innych naruszeniach w miejscu pracy. 

REKLAMA

Sygnalista będzie chroniony - niezależnie od tego, czy pracuje w sektorze publicznym, czy w sektorze prywatnym

Po wakacjach sygnalista będzie chroniony. I to niezależnie czy pracuje w sektorze publicznym, czy w sektorze prywatnym. Oznacza to rewolucyjną zmianę w walce o prawa pracownicze.

Sygnalista to osoba zgłaszająca lub ujawniająca publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą.

Sygnalistą może być m.in.: pracownik, pracownik tymczasowy, osoba świadcząca pracę na innej podstawie niż stosunek pracy, w tym na podstawie umowy cywilnoprawnej, przedsiębiorca (czyli np. osoba na tzw. umowie b2b), stażysta, wolontariusz, praktykant, funkcjonariusz, były pracownik lub kandydat do pracy.

Sygnaliści w administracji publicznej. Przewodnik dla pracodawców

Dalszy ciąg materiału pod wideo

9 najczęstszych zgłoszeń pracownika-sygnalisty. Już po wakacjach pracownik może bronić prawa w swojej firmie

Zgłoszone naruszenie może dotyczyć aż 18 obszarów prawa, ale w niniejszym artykule chciałbym się skupić na jednym. Zgłoszenie sygnalisty może dotyczyć prawa pracy.

Najczęściej spotykane naruszenie prawa pracy to:

  1. niewłaściwe wypłaty wynagrodzenia lub brak wypłat,

  2. nieprzestrzeganie czasu pracy,

  3. nieprawidłowe udzielanie urlopu lub nieudzielania urlopu wypoczynkowego

  4. nieprzestrzeganie przepisów BHP,

  5. zatrudnianie na czarno, lub wypychanie na umowy zlecenia, umowy o dzieło lub b2b,

  6. nieprawidłowości związane z rozwiązywaniem umowy o pracę,

  7. mobbing,

  8. dyskryminacja,

  9. utrudnienia w działalności związkowej, w tym zakładania związków zawodowych.

Od momenty zgłoszenia sygnalista będzie podlegał ochronie. Takiej ochronie podlegać też będą osoby pomagające w zgłoszeniu oraz osoby powiązane z sygnalistą (np. współpracownik lub osoba najbliższa).

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawcy

Sygnalisto - pamiętaj o:

REKLAMA

Po pierwsze dane sygnalisty pozwalające na ustalenie jego tożsamości (ale też dane osób pomagających w zgłoszeniu, osób powiązanych z sygnalistą) nie podlegają ujawnieniu nieupoważnionym osobom, chyba że za wyraźną zgodą sygnalisty lub wynika z przepisów prawa w związku z postępowaniami wyjaśniającymi prowadzonymi przez organy publiczne lub postępowaniami przygotowawczymi lub sądowymi prowadzonymi przez sądy.

Po drugie wobec sygnalisty nie mogą być podejmowane działania odwetowe ani próby lub groźby zastosowania takich działań. I to pracodawca ma obowiązek chronić sygnalistę przed działaniami odwetowymi, próbami lub groźbami zastosowania działań odwetowych. Działaniem odwetowym może być w szczególności:

  1. odmowa nawiązania stosunku pracy,

  2. wypowiedzenie lub rozwiązanie bez wypowiedzenia stosunku pracy,

  3. niezawarcie umowy o pracę na czas określony lub umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na okres próbny, niezawarciu kolejnej umowy o pracę na czas określony lub niezawarciu umowy o pracę na czas nieokreślony po rozwiązaniu umowy o pracę na czas określony – w przypadku gdy sygnalista miał uzasadnione oczekiwanie, że zostanie z nim zawarta taka umowa,

  4. obniżenie wysokości wynagrodzenia za pracę,

  5. wstrzymanie awansu albo pominięcie przy awansowaniu,                                     

  6. pominięcie przy przyznawaniu innych niż wynagrodzenie świadczeń związanych z pracą lub obniżenie wysokości tych świadczeń,

  7. przeniesienie na niższe stanowisko pracy,

  8. zawieszenie w wykonywaniu obowiązków pracowniczych lub służbowych,

  9. przekazanie innemu pracownikowi dotychczasowych obowiązków sygnalisty,

  10. niekorzystna zmiana miejsca wykonywania pracy lub rozkładu czasu pracy,

  11. negatywna ocena wyników pracy lub negatywna opinia o pracy,

  12. nałożenie lub zastosowanie środka dyscyplinarnego, w tym kary finansowej, lub środka o podobnym charakterze,

  13. przymus, zastraszanie lub wykluczenie,

  14. mobbing,

  15. dyskryminacja,

  16. niekorzystne lub niesprawiedliwe traktowanie,

  17. wstrzymanie udziału lub pominięcie przy typowaniu do udziału w szkoleniach podnoszących kwalifikacje zawodowe,

  18. nieuzasadnione skierowanie na badania lekarskie, w tym badania psychiatryczne, chyba że przepisy odrębne przewidują możliwość skierowania pracownika na takie badania,

  19. działanie zmierzające do utrudnienia znalezienia w przyszłości pracy w danym sektorze lub w danej branży na podstawie nieformalnego lub formalnego porozumienia sektorowego lub branżowego,

  20. spowodowanie straty finansowej, w tym gospodarczej, lub utraty dochodu,

  21. wyrządzenie innej szkody niematerialnej, w tym naruszenie dóbr osobistych, w szczególności dobrego imienia sygnalisty.

Po trzecie jeżeli Pracodawca dopuści do działań odwetowych (lub sam będzie takie działania prowadził), to Sygnalista będzie miał prawo do odszkodowania.

Po czwarte ustawa wprowadza też prawnokarną ochronę sygnalisty, tj. będzie czynem zabronionym (pod groźbą kary grzywny, kary ograniczenia wolności lub kary pozbawienia wolności) m.in.:

  1. uniemożliwianie lub istotne utrudnianie zgłoszenia,

  2. podejmowanie działań odwetowych wobec sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą,

  3. ujawnia tożsamość sygnalisty, osoby pomagającej w dokonaniu zgłoszenia lub osoby powiązanej z sygnalistą.

Ustawa o sygnalistach - obowiązki pracodawcy

REKLAMA

Warto zwrócić uwagę, że Pracodawca (zatrudniający ponad 50 pracowników) będzie miał obowiązek (w terminie 3 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie) umożliwić dokonywanie zgłoszeń w tym stworzyć wewnętrzne kanały zgłoszeniowe zapewniające co najmniej poufność. A na wniosek sygnalisty, Pracodawca będzie musi przyjąć zgłoszenie ustne podczas bezpośredniego spotkania zorganizowanego w terminie 14 dni od dnia otrzymania takiego wniosku.

Natomiast organy publiczne, a w przypadku naruszeń prawa pracy, Państwowa Inspekcja Pracy, będę miały obowiązek (w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia ustawy w życie) umożliwić dokonywanie zgłoszeń w tym stworzyć kanały zgłoszeniowe zapewniające co najmniej poufność. Mam nadzieję, że PIP dopuści też składania anonimowe zgłoszeń.

Sygnalista według swego wyboru będzie mógł zgłosić naruszenie prawa pracy do Pracodawcy, a potem do PIP albo od razu dokonać zgłoszenia do PIP. 

Ustawa o sygnalistach - obowiązki pracownika

Jednocześnie przypominam, że zgodnie z kodeksem pracy, jednym z podstawowych obowiązków pracownika jest dbanie o dobro zakładu pracy. W mojej ocenie pracownik posiadający wiedzę o naruszeniach prawa pracy, np. o mobbingu w jednej z komórek organizacyjnych pracodawcy, jest zobowiązany zgłosić to naruszenie i powinien tego dokonać najpierw u Pracodawcy, zwłaszcza jeżeli wdrożył on system przyjmowania zgłoszeń od sygnalistów, prowadzenia działań następczych (w tym postępowań wyjaśniających) oraz ochrony sygnalistów. Jeżeli pracownik nie dokona zgłoszenia, to według mnie dopuszcza się naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych. 

Na zakończenie, chciałbym zwrócić uwagę, że wśród pracowników, zagrożonych np. zwolnieniem z powodu restrukturyzacji lub z tego powodu, że nie wykonują swojej pracy lub wykonują ją nienależycie, może pojawić się pomysł by dokonać zgłoszenia w celu obrony przed zwolnieniem. Nie radzę tego robić.

Po pierwsze, ochrona przed działaniami odwetowymi nie oznacza, że sygnalisty nie można np. zwolnic z pracy. Pracodawca będzie musiał udowodnić, że podjęte działanie, np. zwolnienie pracownika, nie jest działaniem odwetowym, czyli nie jest skutkiem zgłoszenia.

Po drugie zgodnie z ustawą, czynem zabronionym będzie dokonanie zgłoszenia lub ujawnienia publicznego, wiedząc, że do naruszenia prawa nie doszło. Czyli popełni przestępstwo, ktoś kto dokona zgłoszenia naruszenia prawa pracy wiedząc, że do naruszenia prawa w rzeczywistości nie doszło. 

Reasumując ustawa o ochronie sygnalisty daje pracownikom rewolucyjne narzędzie w walce o prawa pracownicze. Pracownicy będą mogli łatwiej zgłaszać naruszenia prawa pracy, a jednocześnie będą skuteczniej chronieni przed działaniami odwetowymi.

Jednocześnie jednak ustawa nakłada nowe obowiązki nie tylko na pracodawcę ale i na pracownika.   

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Konkurs "Aktywny Senior 2025". Wnioski o dofinansowania można składać do 11 czerwca 2025 r.

12 maja 2025 r. Ministerstwo Sportu i Turystyki ogłosiło nabór wniosków do zadania Aktywny Senior w ramach programu Aktywność dla Każdego. Wnioski o dofinansowania w ramach konkursu "Aktywny Senior 2025" można składać do 11 czerwca 2025 r.

Duży ruch na Okęciu. Lotnisko od początku roku odprawiło ponad 6,6 mln podróżnych

Lotnisko Chopina jest na granicy przepustowości. Od stycznia do końca kwietnia br. odprawiło już ponad 6,6 mln podróżnych, podczas gdy w tym samym okresie w ubiegłym roku było to prawie 5,9 mln osób. Dokąd latamy najczęściej?

Polacy mniej chodzą do kina

Główny Urząd Statystyczny podał dane dotyczące widzów w kinach w 2024 r. W porównaniu z 2023 r., liczba widzów w kinach stałych spadła o 0,4 proc. do 49,5 mln

Spacer w lesie - lek na codzienny stres

Regularne, 30-minutowe spacery w naturze pięć razy w tygodniu mogą zmniejszyć ryzyko depresji aż o 30% – podaje raport Transforming Scotland's Health. W obliczu prognoz WHO, że do 2030 roku depresja stanie się najczęstszą chorobą na świecie, kontakt z przyrodą to skuteczna forma profilaktyki.

REKLAMA

Są fundusze na ekologię, cyfryzację i innowacje

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowej i wdrażania kolejnych innowacji, nie można zapominać o zagrożeniach, które się z nimi wiążą. Zgodnie z unijną zasadą „Do No Significant Harm” („Nie Czyń Znaczącej Szkody”), gdy ubiegamy się o wsparcie z funduszy, jesteśmy zobowiązani do prowadzenia inwestycji w sposób, który nie będzie wyrządzać poważnych szkód środowiskowych czy społecznych.

Spadł ruch na radomskim lotnisku, ale w planach nowe kierunki

Polskie Porty Lotnicze poinformowały, że lotnisko w Radomiu obsłużyło w kwietniu br. ok. 2,5 tys. pasażerów; to spadek o 42 proc. wobec zeszłego roku. W pierwszych czterech miesiącach tego roku ruch w radomskim pocie spadł o 31 proc.

Ratownicy medyczni nie chcą kamizelek nożoodpornych

Ogólnopolski Związek Zawodowy Ratowników Medycznych (OZZRM) uważa, że pomysł powszechnego wprowadzenia kamizelek nożoodpornych, jako reakcji na śmierć ratownika ugodzonego nożem, nie jest dobry. Co proponują związkowcy?

Ostatni dzwonek dla zdrowia młodych. 7 maja 2025 r. sejmowa Komisja Zdrowia zajmie się zakazem sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18. roku życia

W środę sejmowa Komisji Zdrowia rozpatrzy rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Wcześniej, ponad 20 organizacji działających w ochronie zdrowia apelowało o jak najszybsze jej procedowanie. Chodzi o zakaz sprzedaży wszystkich rodzajów papierosów elektronicznych oraz pojemników zapasowych osobom poniżej 18 r.ż.

REKLAMA

Wybory prezydenckie: ułatwienia dla wyborców 60+

Transport do i z lokalu wyborczego. Możliwość głosowania korespondencyjnego albo za pośrednictwem pełnomocnika. Możliwość zmiany miejsca głosowania w obwodzie właściwym dla lokalu przystosowanego do potrzeb osób niepełnosprawnych. Z tych wszystkich ułatwień mogą skorzystać wyborcy, którzy najpóźniej w dniu głosowania w tegorocznych wyborach Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej ukończą 60. rok życia. A także wyborcy niepełnosprawni – bez względu na wiek.

Plany ewakuacyjne i szkolenia. Nowe zadania gmin w 2025 r.

Do końca 2025 r. gminy muszą opracować plany ewakuacyjne. To jedno z zadań nałożonych na samorządy przez ustawę z 5 grudnia 2024 r. o ochronie ludności i obronie cywilnej.

REKLAMA