Wyniki wyborów samorządowych 2018 r. - kiedy

Do organów stanowiących samorząd terytorialny należy rada gminy, powiatu oraz sejmiku województwa. Wybory samorządowe dzielą się więc na dwie zasadnicze kategorie, mianowicie na wybór do organów stanowiących samorząd oraz na wybór jednoosobowych organów wykonawczych. 

Już w poniedziałek, 22 października 2018 r. poznamy wstępnie wyniki. Jeżeli dojdzie do II tury wyborów zagłosujemy 4 listopada 2018 r. 

Rada gminy

Rada gminy, jak również wójt (burmistrz, prezydent miasta) to organy gminy. Działalność tych organów jest jawna. Jawność, o której mowa w zdaniu poprzednim uregulowana została w art. 11b ust. 2 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym polega na nadaniu obywatelom prawa do:

• uzyskiwania informacji,
• wstępu na sesje rady gminy, jak również posiedzenia jej komisji,
• dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.

Wybory do rady gminy są:

• powszechne,
• bezpośrednie,
• równe,
• odbywają się w głosowaniu tajnym.

Liczba radnych uzależniona jest od wielkości gminy. Skład rady gminy uregulowany został w art. 17 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym, zgodnie z którym mieszkańcy wybiorą: 

• 15 w gminach do 20 000 mieszkańców;
• 21 w gminach do 50 000 mieszkańców;
• 23 w gminach do 100 000 mieszkańców;
• 25 w gminach do 200 000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, nie więcej jednak niż 45 radnych.

Inaczej nieco wygląda skład rady, która powstała w wyniku połączenia gmin. W takiej sytuacji w pierwszej kadencji wybiera się radnych w liczbie:

• 21 w gminach do 20 000 mieszkańców;
• 23 w gminach do 50 000 mieszkańców;
• 25 w gminach do 100 000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100 000 mieszkańców, nie więcej jednak niż 48 radnych.

To rada gminy odpowiedzialna jest za uchwalanie budżetu gminy, zajmie się po wyborach ustaleniem wynagrodzenia wójta, czy też zaciąganiem kredytów oraz pożyczek (długoterminowych). Rada gminy odpowiedzialna będzie za ustalanie zasad przyznawania stypendiów dla uczniów. 

Zobacz: Oświata

Rada powiatu

Na wstępie należy przypomnieć jakie zadania publiczne wykonuje powiat. Do zadań publicznych o charakterze ponadgminnym, zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym należą:

• edukacja publiczna;
• promocja i ochrona zdrowia;
• pomoc społeczna;
• wspieranie rodziny i systemu pieczy zastępczej;
• polityka prorodzinna;
• wspieranie osób niepełnosprawnych;
• transport zbiorowy i drogi publiczne;
• kultura i ochrona zabytków, a także opieka nad zabytkami;
• kultura fizyczna i turystyka;
• geodezja, kartografia i kataster;
• gospodarka nieruchomościami;
• administracja architektoniczno-budowlana;
• gospodarka wodna;
• ochrona środowiska i przyrody;
• rolnictwo, leśnictwo i rybactwo śródlądowe;
• porządek publiczny i bezpieczeństwo obywateli;
• ochrona przeciwpowodziowa, w tym wyposażenia oraz utrzymanie powiatowego magazynu przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej, jak również zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska;
• przeciwdziałanie bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;
• ochrona praw konsumenta;
• utrzymanie powiatowych obiektów, urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych;
• obronność;
• promocja powiatu;
• współpraca i działalność na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2018 r. poz. 450, 650 i 723);
• działalność w zakresie telekomunikacji.

Organem kontrolnym i stanowiącym powiatu jest rada powiatu. Okręg wyborczy w wyborach do omawianych w niniejszym akapicie rad obejmuje obszar jednej gminy. Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich na 5 letnia kadencję. Kadencja radnych liczona jest od dnia wyborów. 

Zgodnie z ustawą o samorządzie powiatowym skład rady wygląda w sposób następujący:

• 15 radnych w powiatach liczących do 40 000 mieszkańców oraz po 2 na każde kolejne rozpoczęte 20 000 mieszkańców, ale nie więcej niż 29 radnych.
• jeżeli mamy do czynienia z połączeniem powiatów, wówczas w pierwszej kadencji wchodzą radni w liczbie 15 w powiatach liczących do 40 000 mieszkańców oraz po 3 na każde kolejne rozpoczęte 20 000 mieszkańców.

Sejmik województwa

Sejmik województwa wybierany jest na 5 letnią kadencją w wyborach bezpośrednich. Jest organem stanowiącym oraz kontrolnym województwa. W województwach liczących do 2 000 000 mieszkańców wybieramy 30 radnych, zaś na każde kolejne rozpoczęte 500 000 mieszkańców po 3.

Sejmiki zajmą się po wyborach m.in. strategią rozwoju, podejmowaniem uchwał np. w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym jednostkom samorządu terytorialnego.

W tych wyborach samorządowych organy samorządowe zostaną wybrane  na dłuższą kadencję. Poprzednio wybieraliśmy radnych do organów samorządowych na 4 lata (liczone od dnia wyborów), w wyborach samorządowych 2018 r. wybierzemy radnych na 5 - letnią kadencją. 

Poza kadencyjnością zmieniło się kilka innych rzeczy w wyborach samorządowych 2018 r. Mowa tu na przykład o dwukadencyjności wójtów, burmistrzów oraz prezydentów miast. Osoby niepełnosprawne w wyborach samorządowych 2018 r. zagłosują korespondencyjnie. Osoba niepełnosprawna chęć głosowania korespondencyjnego powinna zgłosić do 8 października 2018 r. 

Przypomnieć należy, że zmieniono również definicję znaku X na karcie do głosowania. Zgodnie z art. 5 pkt 12 znak X to co najmniej dwie linie, które przecinają się w obrębie kratki. Na uwagę zasługuje fakt, że znak X może być zmazywany, co może rodzić problemy w odczytaniu niektórych głosów.