Kto może zgłaszać kandydatów w wyborach uzupełniających

Odpowiedź

Nie. Wybory uzupełniające do organów jednostek samorządu terytorialnego (JST) są odrębnym procesem, w którym uczestniczą nowo zarejestrowane komitety wyborcze. Podmioty zamierzające zgłaszać kandydata lub kandydatów w tych wyborach zawiadamiają o swoim utworzeniu zawsze właściwego komisarza wyborczego.

Uzasadnienie

Możliwa jest sytuacja, w której komitety wyborcze zarejestrowane w celu zgłaszania kandydatów w wyborach samorządowych, które miały miejsce w listopadzie 2014 r., nie ulegną rozwiązaniu przed dniem wyborów uzupełniających do rady gminy w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu, spowodowanych np. tym, że wybrany w wyborach powszechnych radny uzyskał mandat wójta lub też zrzekł się mandatu radnego. Komitet wyborczy ulega bowiem rozwiązaniu z mocy prawa po upływie 60 dni od dnia:

1) przyjęcia sprawozdania finansowego komitetu wyborczego przez właściwy organ wyborczy lub

2) bezskutecznego upływu terminu do wniesienia skargi od uchwały Państwowej Komisji Wyborczej (PKW), lub

3) bezskutecznego upływu terminu do wnoszenia odwołania od postanowienia komisarza wyborczego w sprawie odrzucenia sprawozdania finansowego komitetu, lub

4) wydania przez właściwy sąd orzeczenia uwzględniającego skargę albo odwołanie na postanowienie właściwego organu wyborczego w przedmiocie odrzucenia sprawozdania.

Zobacz również: Wybory samorządowe 2014 - ruchy miejskie przegrały?

Jeżeli wniesiono protest przeciwko ważności wyborów w okręgu wyborczym lub ważności wyboru określonej osoby, komitet wyborczy, który zarejestrował listy kandydatów lub kandydata, nie ulega rozwiązaniu przed uprawomocnieniem się orzeczenia sądu (art. 100 § 1 pkt 1, 2, 3 i § 3 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy; dalej: Kodeks wyborczy). Biorąc to pod uwagę, a także to, że pełnomocnikowi finansowemu komitetu wyborczego na złożenie sprawozdania finansowego komitetu przysługuje trzymiesięczny termin liczony od dnia wyborów, a organom wyborczym na jego rozpatrzenie sześciomiesięczny termin liczony od dnia złożenia sprawozdania, należy stwierdzić, że komitet wyborczy może ulec rozwiązaniu nawet dopiero po ok. 11, 12 miesiącach po dniu wyborów.

Terminy wyborów uzupełniających

Wybory uzupełniające do rad w gminach niebędących miastami na prawach powiatu zarządza wojewoda. Wybory te przeprowadza się w ciągu trzech miesięcy od daty stwierdzenia wygaśnięcia mandatu (art. 385 § 1 i art. 386 § 1 Kodeksu wyborczego). Wyjątek stanowi sytuacja, w której uchwała rady albo postanowienie komisarza wyborczego o wygaśnięciu mandatu radnego zostały zaskarżone do sądu administracyjnego. Wówczas wojewoda nie zarządza wyborów uzupełniających do czasu uprawomocnienia się wyroku sądu administracyjnego oddalającego skargę. Jeżeli w wyniku wyroku sądu administracyjnego zachodzi konieczność przeprowadzenia wyborów uzupełniających, zarządza się je i przeprowadza w ciągu trzech miesięcy od dnia uprawomocnienia się wyroku (art. 388 § 1 i 2 Kodeksu wyborczego).

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź

Wygaśnięcie mandatu radnego z powodu pisemnego zrzeczenia się mandatu lub wyboru na wójta stwierdza komisarz wyborczy w drodze postanowienia, w terminie 14 dni od dnia wystąpienia przyczyny wygaśnięcia mandatu (termin ten uznawany jest za instrukcyjny), a zatem od dnia doręczenia pisemnego zrzeczenia się mandatu lub od dnia ogłoszenia przez gminną komisję wyborczą oficjalnych wyników wyborów, potwierdzających wybór danej osoby (radnego) na wójta.

Polecamy serwis: Organizacja

Pierwsze wybory uzupełniające mogą odbyć się już na początku marca br.

Możliwa jest więc sytuacja, że wybory uzupełniające do rady w gminie niebędącej miastem na prawach powiatu odbędą się już ok. trzy i pół miesiąca po dniu wyborów powszechnych, a zatem w czasie, kiedy nie ulegną jeszcze rozwiązaniu komitety wyborcze zarejestrowane w celu zgłaszania kandydatów w powszechnych wyborach samorządowych. Jeżeli od postanowienia komisarza wyborczego stwierdzającego wygaśnięcie mandatu z powodu zrzeczenia się mandatu radnego zostanie wniesiona skarga do sądu administracyjnego (siedmiodniowy termin) i będzie ona rozpatrywana przez sąd (14-dniowy termin liczony od dnia jej wniesienia), wówczas wybory uzupełniające mogą odbyć się ok. cztery i pół miesiąca po dniu wyborów powszechnych. A zatem również w terminie, w którym mogą jeszcze nie ulec rozwiązaniu komitety wyborcze biorące udział w powszechnych wyborach samorządowych w 2014 roku (jeżeli w sprawie wniesiona została skarga kasacyjna, wówczas wybory mogą odbyć się w późniejszym terminie, ale również często jeszcze przed rozwiązaniem komitetów uczestniczących w wyborach powszechnych). Nierozwiązane jeszcze komitety nie mają jednak prawa do udziału w wyborach uzupełniających, a tym samym do zbierania podpisów pod zgłoszeniem kandydata w tych wyborach, ani do zgłaszania w nich kandydata.

Komitet w wyborach uzupełniających

W przypadku zarządzenia przez wojewodę wyborów uzupełniających do rady gminy wszystkie podmioty (partie polityczne, stowarzyszenia i organizacje społeczne, a także obywatele) zamierzające zgłaszać kandydata lub kandydatów w tych wyborach, mają obowiązek złożenia zawiadomienia o utworzeniu komitetu wyborczego właściwemu komisarzowi wyborczemu (art. 398 § 1 Kodeksu wyborczego). Zawiadomienie o utworzeniu komitetu wyborczego wyborców nie wymaga zebrania podpisów obywateli popierających utworzenie komitetu (art. 398 § 2 Kodeksu wyborczego). Komitety powoływane w celu uczestniczenia w wyborach uzupełniających do rady gminy mogą być tworzone przez te same partie, stowarzyszenia, organizacje społeczne, które zarejestrowały komitety w powszechnych wyborach samorządowych, jak również przez tych samych wyborców. Pełnomocnikami tych komitetów (wyborczym i finansowym) mogą być również osoby pełniące te funkcje w jeszcze nierozwiązanym komitecie, który uczestniczył w listopadowych wyborach samorządowych. Przepisy prawa wyborczego nie zabraniają także zarejestrowania w wyborach uzupełniających komitetu wyborczego pod tą samą nazwą, pod którą uczestniczył on w jesiennych wyborach. Jak wskazuje praktyka, komitety wyborcze tworzone przez wyborców w wyborach uzupełniających pod tą samą nazwą, której używały w wyborach powszechnych, mogą mieć problem z dokonaniem zgłoszenia identyfikacyjnego w odpowiednim urzędzie skarbowym. Zdarza się bowiem, że naczelnicy urzędów skarbowych odmawiają takiemu komitetowi nadania numeru NIP, albowiem z punktu widzenia tego organu skarbowego jest to ten sam komitet, któremu numer identyfikacyjny został już nadany. Cały czas istnieje bowiem pod tą samą nazwą komitet, który zgłaszał kandydatów w wyborach powszechnych i któremu został już nadany NIP.

W przypadku odmowy nadania NIP komitetowi przysługuje droga odwoławcza do dyrektora właściwej izby skarbowej, za pośrednictwem danego organu podatkowego, w terminie 14 dni od dnia doręczenia decyzji. Skorzystanie z tej procedury może jednak przedłużać w czasie rozpoczęcie kampanii wyborczej komitetu. Być może warto, by w takiej sytuacji komitety wyborcze rozważyły dokonanie w swojej nazwie takiej zmiany, która nie będzie miała znaczenia dla możliwości identyfikowania tego komitetu przez wyborców, a dla urzędu skarbowego będzie oznaczała, że jest to nowy podmiot, któremu naczelnik tego urzędu będzie zobowiązany nadać NIP. Problemy te nie dotyczą komitetów wyborczych partii politycznych, stowarzyszeń i organizacji społecznych, albowiem te mają prawo posługiwać się numerem NIP tworzących je podmiotów.

TOMASZ GĄSIOR

pracownik Krajowego Biura Wyborczego, autor publikacji związanych z tematyką wyborczą

PODSTAWA PRAWNA

● 100 § 1 pkt 1, 2, 3 i § 3, art. 388 § 1 i 2, art. 398 § 1 i 2 ustawy z 5 stycznia 2011 r. – Kodeks wyborczy (Dz.U. nr 21, poz. 112; ost. zm. Dz.U. z 2014 r. poz. 1072)

Zobacz również: Kampania samorządowa w internecie