Jak przepisy o zamówieniach in house wpłyną na gospodarkę odpadami

Choć ustawodawca miał dwa lata na implementowanie do polskiego porządku prawnego dyrektywy 2014/24/UE z 26 lutego 2014 r. w sprawie zamówień publicznych, uchylającej dyrektywę 2004/18/WE (dalej: dyrektywa klasyczna), to nie zdążył. Termin ten minął 18 kwietnia 2016 r. Wymagane przez Komisję Europejską przepisy ma wprowadzić do krajowego prawa dopiero ustawa o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz niektórych innych ustaw (dalej: nowelizacja Pzp), którą Sejm przyjął 13 maja 2016 r., a 10 czerwca br. Senat wprowadził do niej aż 120 poprawek.

Nowelizacja Pzp dotyczy wielu przepisów i zagadnień, jednak z punktu widzenia samorządów największe znaczenie ma jej wpływ na gospodarkę odpadami, a to z uwagi na istotne zmiany, jakie wprowadza ona w ustawie z 13 września 1996 r. o utrzymaniu porządku i czystości w gminach (dalej: u.c.p.g.).

Zobacz serwis: Finanse

Przetarg dla nieruchomości niezamieszkanych

Przede wszystkim w odniesieniu do u.c.p.g. senatorowie zaproponowali kompromis pomiędzy interesami podmiotów komunalnych i przedsiębiorców prywatnych w odniesieniu do odbierania odpadów komunalnych powstających na nieruchomościach, na których nie zamieszkują mieszkańcy. Na skutek zaproponowanej przez Senat nowej treści w art. 6c ust. 2a u.c.p.g. likwidacja obowiązkowych przetargów na odbiór odpadów komunalnych lub odbiór i ich zagospodarowanie nie byłaby całkowita. W przypadku objęcia systemem gminnym odbioru odpadów komunalnych nieruchomości niezamieszkanych, na skutek podjęcia przez radę gminy uchwały, o której mowa w art. 6c u.c.p.g., taki przetarg byłby konieczny.

W związku z tym może dojść do sytuacji, w której, w zależności od tego, czy nieruchomość jest zamieszkana, czy nie, odpady będą na zlecenie gminy odbierane przez dwa podmioty:

1) podmiot komunalny (spółka handlowa lub zakład budżetowy gminy) w trybie zamówienia in house (czyli po nowelizacji Pzp – z wolnej ręki) w zakresie nieruchomości zamieszkanych i

2) podmiot prywatny wybrany w drodze przetargu w zakresie nieruchomości zamieszkanych (choć spółka gminna również może stanąć do takiego przetargu i realizować później to zamówienie publiczne).

Senatorowie nie wyjaśnili dokładnie proponowanej zmiany. Z punktu widzenia gmin, zwłaszcza tych mniejszych, takie dokonanie podziału zamówień może jednak wpłynąć negatywnie na łączne koszty funkcjonowania systemu. O ile bowiem w przypadku dużych gmin nieruchomości niezamieszkanych, na których powstają odpady komunalne, jest stosunkowo dużo, a zatem nawet taki zakres zamówienia będzie dla podmiotów prywatnych opłacalny, o tyle w przypadku mniejszych gmin konieczność posiadania przez taki podmiot odpowiednio rozbudowanego zaplecza maszynowego w celu wykonania zamówienia będzie zmniejszała opłacalność usługi, co będzie musiało się odbić na wartości zamówienia.

Zobacz serwis: Bezpieczeństwo

Drugą istotną zmianą zaproponowaną przez Senat jest wykreślenie z art. 6g u.c.p.g. przepisu, że w zakresie nieuregulowanym tą ustawą stosuje się przepisy ustawy z 29 stycznia 2004 r. – Prawo zamówień publicznych (dalej: Pzp). Jest to krok słuszny, bowiem przepis ten jest sprzeczny z zasadami techniki prawodawczej, na co Senat zwraca uwagę. Pzp jest bowiem podstawowym aktem prawa, który w przypadku zamówień zlecanych przez jednostki samorządu terytorialnego (JST) powinien być stosowany bez względu na treść innych ustaw, chyba że właściwa ustawa przewidywałaby wyłączenie zastosowania Pzp. Wykreślenia art. 6g u.c.p.g. pod żadnym pozorem nie można tłumaczyć jako zamiaru ustawodawcy zaniechania stosowania Pzp w odniesieniu do zamówień z zakresu gospodarki odpadami. Zarówno w zakresie odbioru lub odbioru i zagospodarowania odpadów komunalnych, jak i z zakresu zlecania zagospodarowania odpadów komunalnych w instalacjach RIPOK.

Senat utrzymał natomiast w całości proponowane przez Sejm uchylenie art. 3a u.c.p.g. (dotyczącego budowy, utrzymania i eksploatacji regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych; RIPOK) oraz art. 6e u.c.p.g. (dotyczącego obowiązku uczestnictwa spółek z udziałem gminy w przetargach organizowanych przez gminy).

Przeczytaj w INFORLEX.PL Sektor publiczny cały artykuł: Jak przepisy o zamówieniach in house wpłyną na gospodarkę odpadami

Artykuł omawia także zasady kontroli nad zamawiającym.