Miasto inteligentne przyjazne kulturze i sztuce

Nie wystarczy dofinansować lub finansować programy wspierania kultury i sztuki, przykładowo w formie stypendiów dla twórców, by znaleźć się w innowacyjnym trendzie promocji działań o charakterze artystycznym. Samorządy powinny patrzeć dalej i korzystać z najnowszych zdobyczy technologii informatycznych, które coraz częściej znajdują zastosowanie w życiu lokalnych społeczności. – Trzeba starać się łączyć wiedzę humanistyczną z nowymi technologiami – tłumaczy dr Radosław Bomba z Instytutu Kulturoznawstwa Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie (UMCS). – Najlepsze pomysły powstają z interdyscyplinarności, dlatego warto inwestować w nowe, niszowe kierunki humanistyczne, które kształcić będą specjalistów z zakresu informatyki i szeroko pojętej kultury. Obecnie jednak, jak podkreśla Radosław Bomba, można i trzeba tworzyć płaszczyzny współpracy humanistów i informatyków. Wykształcenie specjalistów trwa bowiem kilka lat, a już teraz jest czas i miejsce, by współtworzyć przedsięwzięcia miejskie, wykorzystujące pogranicze kultury i technologii cyfrowych.

Zobacz również: Smart cities przyciąga turystów

Diagnoza potrzeb

Lubelska samorządowa instytucja kultury Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN” (dalej: Ośrodek), jest jednym z nielicznych w kraju miejsc, gdzie powstają projekty łączące historię i kulturę z innowacyjnymi technologiami informacyjnymi oraz komunikacyjnymi. – Inspiracją była dla nas chęć dotarcia z tematyką, którą się zajmujemy – dziedzictwem kulturowym i edukacją – do jak najszerszego grona odbiorców – zapewnia Joanna Zętar z Ośrodka. – Wykorzystujemy najnowsze zdobycze technologiczne do przekazywania zdigitalizowanych treści historycznych w możliwie najciekawszej, a jednocześnie innowacyjnej formie. Ze zbiorów edukacyjnych Ośrodka korzystają nauczyciele i uczniowie, a także studenci i pracownicy naukowi, nie tylko z Lublina. Wszyscy użytkownicy, a jednocześnie beneficjenci unijnych projektów – bowiem na wiele z przedsięwzięć edukacyjnych, wykorzystujących internet, Ośrodek pozyskał zewnętrzne finansowanie – nie tylko zdobywają nową wiedzę, lecz także uczą się wykorzystywać coraz nowsze narzędzia informatyczne.

Są samorządy, które aktywnie współpracują ze szkołami wyższymi. W ramach umów o współpracy specjaliści z urzędów miast prowadzą wykłady dla studentów z zakresu ekonomiki zarządzania miastem, ale również zarządzania kulturą miejską. Aby wykształcić ekspertów z zakresu tworzenia rozwiązań artystycznych, wykorzystujących elementy inteligentnego miasta, potrzeba współdziałania władz samorządowych i uczelni wyższych.

WAŻNE

Kluczem do sukcesu w zakresie połączenia historii z innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi jest wizualizacja danych, dostępnych np. w formie arkusza kalkulacyjnego, z wykorzystaniem środków artystycznych.

Istotna edukacja i interdyscyplinarność

Pracownicy Ośrodka aktywnie włączają się w proces edukacji studentów kierunków humanistycznych lubelskich uczelni, prowadząc wykłady i warsztaty z zastosowania innowacyjnych rozwiązań informatycznych w kulturze i sztuce. – Promujemy formułę interdyscyplinarności, czyli wykorzystywania wielu dziedzin nauki w jednym miejscu, w jednym konkretnym celu – promocji dziedzictwa kulturowego – mówi Łukasz Kowalski z Ośrodka. – A z naszych doświadczeń korzystają już uniwersytety i ośrodki kultury na Ukrainie, np. we Lwowie.

Jedyną kwestią, na jaką zwracają uwagę pracownicy Ośrodka, jest konieczność przestrzegania prawa autorskiego, a w przypadku projektów finansowanych z funduszy UE lub międzynarodowych fundacji nierzadko stosowane są mechanizmy, które zmuszają instytucje realizujące projekty do bezpłatnego udostępniania pozyskanych w toku prac nad projektem treści i innowacyjnych rozwiązań.

Sposoby badania potencjału miejskiego

Mieszkańcy Lublina z zainteresowaniem uczestniczą w propozycjach przedsięwzięć, organizowanych przez Ośrodek, np. w ramach corocznej imprezy pod nazwą „Noc Kultury”. – W czasie Nocy Kultury prezentujemy filmy o przestrzeni publicznej, ale także dzięki wizualizacjom umożliwiamy użytkownikom odnalezienie w przestrzeni znanych sobie miejsc z historii, a nawet obecnego miejsca zamieszkania – informuje Joanna Zętar. – W ramach projektu „Lublin 2.0” pokazujemy, dzięki wykorzystaniu technologii poszerzonej rzeczywistości, makiety miasta i aplikacje w formie multimedialnych przewodników po mieście. Dzięki nowoczesnym technologiom posiadacz smartfona w Lublinie może pobrać specjalną aplikację, która umożliwi mu poznanie nieistniejącego obiektu, np. dawnego kościoła farnego, w doskonałym odtworzeniu cyfrowym.

WAŻNE

Badanie infrastruktury miasta, odkrywanie najbardziej uczęszczanych szlaków komunikacyjnych i powodów migracji miejskich to klucz do stworzenia przestrzeni idealnej dla człowieka i kultury.

Jak zapewnia Joanna Zętar, kolejnym krokiem do stworzenia inteligentnego miasta dla ludzi jest „wymapowanie” problemów. – W ramach projektu „Lublin – Puls Starego Miasta” jedna z lubelskich instytucji kultury zrealizowała warsztaty, których celem było wskazanie miejsc najbardziej uczęszczanych na Starym Mieście – mówi Joanna Zętar. – Na podstawie zebranych danych udało się zdiagnozować nierówny puls miasta – jego wschodnia część jest bardziej uczęszczana, bo często można spotkać tu grupy turystów, natomiast zachodnia to część dla mieszkańców, zdecydowanie słabiej wyczuwalna jest tu tkanka miasta.

Inteligentne miasto aktywnych mieszkańców

Wydaje się, że Lublin jest jednym z najlepiej przygotowanych polskich samorządów do efektywnego wdrożenia cyfrowej infrastruktury kultury w życie inteligentnego miasta. – Są już miasta w Europie, które pozwalają aktywnie uczestniczyć mieszkańcom w codziennym życiu miasta – zapewnia Radosław Bomba. – Są już dobre przykłady powiązania inteligentnych systemów zarządzania energią, światłem czy ruchem drogowym z korzystaniem z tych dóbr i usług przez mieszkańców. Aby wdrożyć takie rozwiązania, potrzebna jest doskonała infrastruktura monitoringowa i zasoby naukowe. Ale Lublin posiada doskonały już potencjał naukowy oraz monitoring, stale udoskonalany. Stąd już niedaleka droga do sukcesu.

W jednym z europejskich miast artyści stworzyli świetlne rzeźby. Intensywność światła zależy od zużycia wody przez mieszkańców. Duże zużycie wody powoduje jasną iluminację, z kolei niewielkie – słabą. Ten przykład doskonale obrazuje możliwość kształtowania świadomości ekologicznej mieszkańców, ale także może być źródłem inspiracji dla polskich samorządów.

Potencjał w grach komputerowych

Jak tłumaczy Radosław Bomba, gry komputerowe stanowią naturalną ścieżkę rozwoju dla tworzenia klimatu miasta inteligentnego. – Warto wykorzystać ten ważny potencjał w edukacji młodych mieszkańców miasta poprzez prezentację historii i umożliwienie udziału np. w działaniach wojennych, opartych na prawdziwych wydarzeniach – mówi Radosław Bomba. – Istnieje zapotrzebowanie na tematy niszowe, dlatego upatruję tu szans na stworzenie unikalnej wspólnoty twórców i odbiorców takich gier. A samorząd może wykorzystać ten potencjał w promocji historycznych miejsc i postaci miasta lub regionu.

MAGDALENA POKRZYCKA-WALCZAK

Autorka jest dziennikarką specjalizującą się w tematyce polityki europejskiej

Polecamy serwis: Rozwój i promocja