REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Bezpieczeństwo cyfrowe w szkole

Subskrybuj nas na Youtube
Bezpieczeństwo cyfrowe w szkole
Bezpieczeństwo cyfrowe w szkole
www.shutterstock.com

REKLAMA

REKLAMA

W dobie dynamicznego rozwoju technologii cyfrowych polskie szkoły coraz aktywniej działają w środowisku cyfrowym. Powszechną praktyką jest korzystanie - zarówno przez nauczycieli, jak i uczniów - z bogatych zasobów edukacyjnych dostępnych online. Środowisko cyfrowe, z jednej strony, stwarza nieograniczone szanse, z drugiej - powoduje zagrożenia. W tym kontekście istotne jest zachowanie równowagi pomiędzy swobodnym a bezpiecznym dostępem do cyfrowych treści i usług.

Wykorzystywanie technologii cyfrowej w edukacji stało się już właściwie powszechną praktyką w polskich szkołach. Placówki dysponują nowoczesnym sprzętem, a nauczyciele w pracy z uczniem chętnie korzystają z nowatorskich, interaktywnych metod nauczania. Dostęp do multimedialnych treści poprzez dedykowane aplikacje czy platformy edukacyjne podnosi atrakcyjność zajęć szkolnych. Biorąc pod uwagę panującą tendencję, w najbliższej perspektywie trudno będzie sobie wyobrazić szkołę, która nie działa w środowisku cyfrowym.

REKLAMA

Bezpieczeństwo cyfrowe

REKLAMA

Przez bezpieczeństwo w środowisku cyfrowym rozumie się zarówno zapewnienie bezpiecznej aktywności uczniów w środowisku cyfrowym, jak i przeciwdziałanie zagrożeniom związanym z bezpieczeństwem sieci, serwerów oraz danych przetwarzanych na urządzeniach.

Istotą bezpieczeństwa jest bieżąca identyfikacja potencjalnych zagrożeń w środowisku cyfrowym oraz świadome działanie ukierunkowane na zapobieganie ich wystąpieniu bądź minimalizowanie negatywnych skutków ich wystąpienia.

Profilaktyka cyberzagrożeń

Ustalenie katalogu działań profilaktycznych w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego stanowić będzie odpowiedź na obowiązek upowszechniania wśród dzieci i młodzieży wiedzy o bezpieczeństwie oraz kształtowania właściwych postaw wobec zagrożeń, w tym związanych z korzystaniem z technologii informacyjno-komunikacyjnych - nałożony na szkoły w ustawie z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe.

Działania prewencyjne są niezbędne dla zapewnienia podstaw bezpieczeństwa cyfrowego w szkole. Aktywna profilaktyka powinna być prowadzona wobec i z udziałem wszystkich członków społeczności szkolnej - uczniów i ich rodziców oraz nauczycieli i innych pracowników placówki.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Działania profilaktyczne powinny mieć charakter systemowy, ciągły i skoordynowany - zakres tych działań należy wpisać w realizowany w szkole program wychowaczo-profilaktyczny i inwestycyjny.

Polityka bezpieczeństwa cyfrowego

REKLAMA

Zadaniem dyrektora szkoły jest opracowanie szkolnego planu zapewnienia bezpieczeństwa cyfrowego, który - przy akceptacji nauczycieli, rodziców i uczniów - powinien stanowić oficjalny dokument przyjęty do realizacji. Plan powinien kompleksowo określać kierunki działania o charakterze kadrowym, edukacyjnym, wychowawczym i techniczno-inwestycyjnym. Najważniejszy element planu działania będzie tzw. polityka bezpieczeństwa cyfrowego w szkole - uwzględniająca wprowadzenie standardów i procedur zgłaszania incydentów (zdarzeń niepożądanych) oraz interwencji w sytuacji zagrożenia. Innymi słowy - wprost wskazuje oczekiwane działanie uczestnika systemu bezpieczeństwa - co i jak zgłaszać, do kogo, gdzie szukać pomocy.

Polityka bezpieczeństwa cyfrowego w szkole stanowi zbiór zasad obejmujący opracowane procedury reagowania i działania w sytuacjach zidentyfikowanych i sklasyfikowanych jako występujące w środowisku cyfrowym szkoły oraz pojawiające się w związku z użytkowaniem sieci i urządzeń przez nauczycieli, uczniów i osób trzecich.

Polityka bezpieczeństwa cyfrowego w szkole nie może być dokumentem abstrakcyjnym - oderwanym od rzeczywistych potrzeb i możliwości placówki. W aspekcie praktycznym, działania wskazane w dokumencie powinny wynikać wprost z indywidualnej diagnozy szkoły obejmującej - ocenę aktualnych potrzeb edukacyjnych jej uczniów i nauczycieli, weryfikację posiadanej infrastruktury cyfrowej, analizę występujących i potencjalnych zagrożeń w przestrzeni cyfrowej. Co istotne - właściwe prowadzenie polityka bezpieczeństwa cyfrowego nie jest jednorazową aktywnością - wymagać będzie aktualizacji w zakresie utrzymania pożądanego poziomu bezpieczeństwa adekwatnie do ewaluacji zagrożeń w środowisku cyfrowym danej szkoły.

Zobacz: Bezpieczeństwo

Bezpieczeństwo cyfrowe w praktyce

Dzieci i młodzież oraz nauczyciele i inni pracownicy szkoły - z usług i treści dostępnych w sieci - korzystają zarówno w szkole jak i poza nią. Pozaszkolna aktywność w sieci wciąż jednak powinna pozostawać w kręgu zainteresowania szkoły - analogicznie jak aktywność w szkolnym środowisku cyfrowym. W kontekście aktywności cyfrowej mówimy przecież o zachowaniu pożądanej postawy - trudno się zatem spodziewać, że właściwe zachowanie w zakresie bezpieczeństwa powinno występować tylko w warunkach szkolnych a nie poza nią.

Powołanie lidera cyberbezpieczeństwa

Rekomendowanym działaniem dla dyrektora szkoły jest powołanie - najlepiej spośród grona pedagogicznego - osoby będącej liderem i koordynatorem działań prowadzonych w szkole na rzecz cyberbezpieczeństwa. Funkcji tej nie należy utożsamiać z funkcja techniczną związaną z utrzymaniem infrastruktury technicznej - szczególnie jeśli funkcja ta wykonywana jest przez podmioty zewnętrzne.

Lider bezpieczeństwa cyfrowego powinien - z uwzględnieniem bieżących potrzeb szkoły - działać w obszarze organizacji procesu nabywania dziedzinowych kompetencji nauczycieli i pozostałych pracowników szkoły, zarządzanie szkolnymi zasobami narzędzi zapewniających bezpieczeństwo cyfrowe oraz przede wszystkim koordynować działań w przypadku wystąpienia zagrożenia. Lider powinien angażować się również w koordynację działań służących rozwijaniu kompetencji cyfrowych uczniów oraz ich rodziców.

Dyrektor szkoły - o ile będzie miał możliwość powołania lidera - powinien mu stworzyć odpowiednie warunki działania. Z praktycznego punktu widzenia preferowane byłoby powierzenie funkcji lidera działań na rzecz cyberbezpieczeństwa np. wicedyrektorowi szkoły, którego zakres obowiązków obejmuje kwestie cyfrowego rozwoju szkoły.

Polecamy: Rejestr Należności Publicznoprawnych. Zasady funkcjonowania, praktyczne przykłady, wzory dokumentów. PREMIUM

Szkolny kontrakt cyfrowy

Powszechnie stosowaną praktyką - niekoniecznie trafną - jest prewencyjne działanie szkoły skoncentrowane na zakazach. Zamykanie dostępu lub ograniczanie dostępu do Internetu w przestrzeni szkolnej oraz wprowadzanie zakazu korzystania z telefonów komórkowych czy innych urządzeń elektronicznych (np. tabletów) na terenie szkoły. Zakazy te wpisywane są zazwyczaj do statutu i/lub regulaminu szkoły. Stosowany wzorzec tylko pozornie przyczynia się do zapewnienia bezpieczeństwa cyfrowego w środowisku szkolnym. Preferowany przez większość szkół model oparty na zakazach pozostaje w sprzeczności z preferowanym przez uczniów modelem niemal nieograniczonej aktywności w sieci oraz swobody korzystania z jej zasobów i komunikowania się. Powstający dysonans powoduje, że uczniowie traktują szkołę jako nieprzyjazne środowisko restrykcji i wykluczenia.

W powszechnej opinii ekspertów dominujące w polskich szkołach blokowanie dostępu do Internetu i ograniczanie możliwości korzystania z urządzeń elektronicznych - nie jest rozwiązaniem zapewniającym bezpieczeństwo cyfrowe.

Rekomendowaną praktyką jest wypracowanie - na bazie przeprowadzonego dialogu - szkolnego kontraktu cyfrowego uzgodnionego i zawartego między wszystkimi współtwórcami środowiska edukacji, tj. uczniami (poprzez aktywność samorządu uczniowskiego i zainteresowanych uczniów), ich rodzicami (poprzez udział rad rodziców i zainteresowanych rodziców) oraz nauczycielami i innymi pracownikami szkoły.

Szkolny kontrakt cyfrowy - w formie umowy - powinien zapewniać respektowanie uprawnień szkoły do tworzenia warunków bezpieczeństwa cyfrowego i wykluczenia przypadków nielegalnego i wychowawczo niepożądanego korzystania z treści i usług cyfrowych, w oparciu o otwarty dostęp do infrastruktury internetowej, budowaniu atmosfery zaufania między nauczycielami a uczniami w świecie edukacji cyfrowej.

Celem takiego kontraktu jest uzgodnienie oraz późniejsze respektowanie katalogu uprawnień i zobowiązań wobec wszystkich członków społeczności szkolnej w zakresie ich uczestnictwa w rzeczywistości cyfrowej.

Promocja bezpieczeństwa cyfrowego

Pomimo biegłości dzieci i młodzieży w korzystaniu z nowych technologii, wciąż aktualny pozostaje problem deficytu kompetencji uczniów w zakresie bezpieczeństwa cyfrowego. Wyzwaniem dla szkoły - w kontekście zapewnienia bezpieczeństwa cyfrowego - jest zatem prowadzenie działań podnoszących świadomość uczniów o zagrożeniach związanych z korzystaniem z treści i usług elektronicznych.

Promocja bezpieczeństwa w sieci - w tym działania motywacyjne i edukacyjne - powinna być prowadzona w odniesieniu do każdej grupy wiekowej uczniów, w sposób dla nich atrakcyjny i zrozumiały, z poszanowaniem systemu wartości przez nich akceptowanego. Działania edukacyjne powinny akcentować pozytywne cechy Internetu - działanie przez bodźce pozytywne.

Z badań przeprowadzonych w tym roku przez Państwowy Instytut Badawczy NASK - Nastolatki 3.0. Raport z ogólnopolskiego badania uczniów - wynika, że niemal wszyscy nastolatkowie (96%) zadeklarowali codzienne korzystanie z sieci, zarówno w domu jak i w szkole. Ważne zatem jest, aby uczniowie korzystali z sieci z pełną świadomością czyhających w tym środowisku zagrożeń. W tym kontekście szkoła odgrywa istotną rolę świadomego przewodnika w eksploracji Internetu i nabywaniu przez uczniów właściwych zachowań w Internecie.

Działania uświadamiające problematykę bezpieczeństwa cyfrowego można prowadzić w różnej formie, warto jednak określić coroczny minimalny zakres programowy uwzględniający, np.:

  • cykl spotkań społeczności szkolnej z ekspertem tematyki cyberbezpieczeństwa w różnych aspektach (nauczyciel, pedagog, psycholog, informatyk, policjant, itp.)
  • lekcje wychowawcze na temat wybranych zagadnień bezpieczeństwa cyfrowego
  • konkursy o tematyce bezpieczeństwa w Internecie
  • projekty edukacyjne uwzględniające nowe technologie informacyjno-komunikacyjne oraz bezpieczeństwa cyfrowego (finansowanych np. ze środków unijnych, fundacji)

Inwestycje w infrastrukturę cyfrową

Inwestując w infrastrukturę cyfrową szkoły - przy uwzględnieniu oczywiście możliwości finansowych placówki - należy dążyć do zakupów urządzeń dostosowanych do potrzeb i warunków wykorzystania przez uczniów (trwałość i funkcjonalność) oraz profesjonalnych rozwiązań sieci (routery, firewall).

Bezpieczeństwo cyfrowe jest silnie powiązane z jakością infrastruktury informatycznej. Obok zwalczania zagrożeń związanych ze złośliwym oprogramowaniem, na poziomie technicznym instalowane i aktualizowane powinny być systemy blokowania ruchu pod kontem filtrowania treści nieodpowiednich, niepożądanych i nielegalnych dla dzieci i młodzieży. W tym miejscu należy zaznaczyć, że zapewnienie bezpieczeństwa sieci oraz filtrowania treści - w myśl art. 27 ustawy prawo oświatowe - należy do obowiązków nauczyciela.

Witold Trzebnicki

doświadczony pracownik administracji publicznej, specjalista z zakresu prawa samorządowego, ekspert w sprawach społeczno-gospodarczych, działacz na rzecz rozwoju lokalnego

Podstawa prawna

art. 10 ust. 1 pkt 1, art. 27 ustawy z 14 grudnia 2016 r. Prawo oświatowe (j.t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1148; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 1681)

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Gazeta Samorządu i Administracji

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Na wypadek wojny, suszy i pożaru obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę. Przepisy o ochronie ludności cywilnej

Będzie nowy obowiązek posiadania elastycznych zbiorników na wodę w każdej gminie. Wprowadzają go przepisy o ochronie ludności cywilnej. Chodzi tu o zabezpieczenie w razie wojny, suszy czy pożarów.

Mikrogranty dla seniorów. Bezzwrotne wsparcie finansowe do 5000 zł

Mikrogranty dla seniorów to program wsparcia dla łodzian w wieku 60+. Starsi mieszkańcy mogą otrzymać nawet do 5tys. z dofinansowania z budżetu miasta. Nabór wniosków trwa od 25 sierpnia do 8 września.

Co najmniej 19 porodówek zniknęło już z mapy Polski

Między styczniem 2024 a końcem lipca 2025 w Polsce zamknięto co najmniej 19 oddziałów położniczych. Jak wynika z sondy portalu Rynek Zdrowia, główną przyczyną ich likwidacji była nierentowność.

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego w praktyce. Czy samorządy i właściciele wywiązują się z obowiązków?

Zasada ochrony dziedzictwa kulturowego to nie tylko idea, ale obowiązująca norma prawna. Mimo to wiele jednostek samorządu terytorialnego i właścicieli zabytków traktuje ją wyłącznie jako formalność. W praktyce często rozmija się to z celem, który jasno określa prawo.

REKLAMA

Nowelizacja ustawy o rehabilitacji 2025 – więcej pieniędzy z UE dla PFRON i osób z niepełnosprawnościami

Rząd przygotował projekt nowelizacji ustawy o rehabilitacji (UD282), który może zmienić zasady finansowania programów PFRON. Dzięki nowym przepisom wsparcie dla osób z niepełnosprawnościami będzie mogło być współfinansowane z funduszy Unii Europejskiej. To oznacza więcej pieniędzy na aktywizację zawodową i pomoc społeczną, bez dodatkowych kosztów dla budżetu państwa.

Podwyżki dla lekarzy sądowych. Od 1 stycznia 2026 r. stawki za zaświadczenia pójdą w górę

Od 1 stycznia 2026 r. lekarze sądowi dostaną wyższe wynagrodzenie za wydawanie zaświadczeń – wynika z projektu Ministerstwa Sprawiedliwości. Obecnie za jedno zaświadczenie otrzymują 100 zł, co zdaniem resortu zniechęca ich do pełnienia tej funkcji. Podwyżki mają rozwiązać problem braku lekarzy w wielu sądach.

UE przedłuża przepisy dot. magazynowania gazu do 2027 r. Obowiązek zapełnienia magazynów przed zimą

Unia Europejska przedłuża przepisy dotyczące magazynowania gazu do 2027 roku. Państwa członkowskie mają obowiązek zapełnienia magazynów gaz przed zimą. Celem jest zapewnienie bezpieczeństwa dostaw gazu.

Kolejki do lekarzy 2025 – jak dostać się do specjalisty szybciej? Sprawdzone sposoby

Czekasz miesiącami na wizytę u specjalisty? Nie musisz! W Polsce średni czas oczekiwania w publicznej służbie zdrowia to ponad 4 miesiące, ale są legalne sposoby, by skrócić go do kilku tygodni, a nawet dni. Sprawdź, jak korzystać z wyszukiwarki NFZ, kiedy poprosić o adnotację "cito", gdzie warto jechać po krótszą kolejkę i kto ma prawo wejść do gabinetu bez czekania. To wiedza, która może oszczędzić Ci wiele nerwów.

REKLAMA

Od odważnego eksperymentu do wzoru dla innych regionów. 8 lat Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii [WYWIAD]

Choć początek był trudny, dziś GZM to region o jednej z najbardziej zintegrowanych sieci transportowych w Polsce i rosnącym potencjale innowacyjnym. O tym, co sprawia, że 41 gmin potrafi mówić jednym głosem rozmawiamy z Kazimierzem Karolczakiem, przewodniczącym zarządu Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropoli.

Aktywny Maluch: Trwa nabór uzupełniający. Wnioski do 5 września 2025 r.

Do 5 września 2025 r. można składać wnioski w naborze uzupełniającym w programie Aktywny Maluch. Chodzi o dofinansowanie tworzenia miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i funkcjonowania nowoutworzonych miejsc opieki.

REKLAMA