Jaka kara za niezłożenie deklaracji CEEB?

Na złożenie deklaracji do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków właściciele i zarządcy mają czas do 30 czerwca 2022 roku.

Uwaga! Termin ten nie dotyczy nowych źródeł ciepła/spalania paliw - uruchomionych po 1 lipca 2021 roku. W takim przypadku termin ten wynosi jedynie 14 dni.

Jaka podstawa kary za niezłożenie deklaracji CEEB?

Podstawą karania za niezłożenie deklaracji jest art. 27 ustawy z 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (dalej ustawa o wspieraniu termomodernizacji).

Przepis ten wprowadza następujące zasady:

Jaka jest kara za niezłożenie deklaracji CEEB (27 ust. 1 ustawy o wspieraniu termomodernizacji)

Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie składa w terminie deklaracji, podlega karze grzywny. Grzywna ta może wynieść maksymalnie do 5000 zł. Podstawowa sankcja jest jednak niższa i wynosi do 500 zł. 

Jak uwolnić się od kary za niezłożenie deklaracji CEEB (27 ust. 2 ustawy o wspieraniu termomodernizacji)

Nie podlega ww. karze, sprawca, który złożył deklarację po terminie, jeżeli złożenie deklaracji nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia. Przepisy przewidują więc instytucję czynnego żalu. Działa ona w ten sposób, że złożenie deklaracji z własnej woli po dostrzeżeniu niedopatrzenia przed zorientowaniem się przez urząd o braku deklaracji, uwalnia od kary. Rozwiązanie to ułatwia też działanie urzędów, które nie muszą wydawać rozstrzygnięć umarzających karę

Jakie przepisy stosuje się do spraw o niezłożenie deklaracji CEEB? (27 ust. 3 ustawy o wspieraniu termomodernizacji)

Orzekanie w sprawach o ww. czyn następuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2021 r. poz. 457, 1005, 1595 i 2328).

Zasady odpowiedzialności według art. 1 tego kodeksu są takie:

§ 1. Odpowiedzialności za wykroczenie podlega ten tylko, kto popełnia czyn społecznie szkodliwy, zabroniony przez ustawę obowiązującą w czasie jego popełnienia pod groźbą kary aresztu, ograniczenia wolności, grzywny do 5000 złotych lub nagany.

§ 2. Nie popełnia wykroczenia sprawca czynu zabronionego, jeżeli nie można mu przypisać winy w czasie czynu.

Na  wiele pytań dotyczących karania za niezłożenie deklaracji CEEB odpowiedział  też Główny Urząd Nadzoru Budowlanego. Poniżej przykładowe sprawy, które wyjaśniał GUNB:

1. Czy są przewidziane kary dla osób, które nie prześlą danych, a powinny?

Przepisy wprowadzające obowiązek złożenia deklaracji zostały wzmocnione przepisami sankcyjnymi, uwzględniającymi jednocześnie instytucję czynnego żalu. W art. 27h ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków wprowadza się sankcje karne, które mogą być nakładane w przypadku niezłożenia w ustawowym terminie ww. deklaracji. Za brak złożenia deklaracji grozi grzywna, która jest wymierzana na zasadach ogólnych kodeksu wykroczeń. Jeżeli jednak zreflektujemy się, że nie złożyliśmy deklaracji zanim organ wykonawczy (w tym wypadku: wójt, burmistrz lub prezydent miasta) "poweźmie o tym informację", możemy uniknąć kary, składając stosowną deklarację  w ramach czynnego żalu.

2. W jakiej formie będą wydawane kary?

W ustawie z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 554), został dodany rozdział 5b „Przepis karny”, a w nim art. 27h ustawy, który określa sposób karania oraz tryb prowadzonego postępowania:

• Kto, wbrew ciążącemu na nim obowiązkowi, nie składa w terminie deklaracji, o której mowa w art. 27g ust. 1, podlega karze grzywny.
• Nie podlega karze za wykroczenie, o którym mowa w ust. 1, sprawca, który złożył deklarację po terminie, jeżeli złożenie deklaracji nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia.
• Orzekanie w sprawach o czyn określony w ust. 1 następuje na podstawie przepisów ustawy z dnia 24 sierpnia 2001 r. – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (Dz. U. z 2020 r. poz. 729 i 956).

Penalizując wymienione zachowanie, uznano, że będzie ono stanowić wykroczenie zagrożone karą grzywny. Wprowadzane rozwiązanie ma pełnić funkcję prewencyjną i dyscyplinującą obowiązanych do składania deklaracji, aczkolwiek nie ma na celu bezwarunkowego karania osób, które takiej deklaracji nie złożyły. Zatem, czynem podlegającym sankcji w postaci grzywny nakładanej w drodze mandatu karnego lub orzeczenia sądu jest – nie złożenie deklaracji w odpowiednim terminie. Orzekanie z tego tytułu następuje w trybie Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenie.

Grzywny nie są nakładane w drodze decyzji administracyjnych – to nie jest administracyjna kara pieniężna. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewiduje takiej możliwości. W tym wypadku nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

3. Co grozi wójtowi/burmistrzowi/prezydentowi miasta za brak wprowadzenia danych do ewidencji? Czy są przewidziane kary dla gmin, które wprowadzą dane do systemu CEEB po przewidzianym 30-dniowym terminie dla nowych źródeł lub 6-miesięcznym terminie dla źródeł już istniejących?

Ustawodawca nie przewidział kar dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) za brak wprowadzenia danych z deklaracji papierowych do systemu. Ustawodawca nie przewidział również kar dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) za wprowadzenie danych z deklaracji papierowych do systemu po terminie.

4. Czy wójt może w drodze decyzji administracyjnej nałożyć karę z kodeksu wykroczeń?

Nie, kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia nie przewiduje takiej możliwości. W tym wypadku nie mają zastosowania przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

5. Jeżeli kary za niezłożenie deklaracji nakłada wójt, to wpływy z tych kar będą dochodami własnymi gminy? Czy wpływy te muszą być przeznaczone na zadania związanie z ochroną środowiska czy gmina będzie miała dowolność ich wykorzystania?

Kary pieniężne nakładane w formie grzywny stanowić będą dochody własne gminy. Ustawa z dnia 21 listopada 2008 r. o wspieraniu termomodernizacji i remontów oraz o centralnej ewidencji emisyjności budynków (Dz. U. z 2021 r. poz. 554) nie przesądza, na jakie zadania środki te powinny zostać przeznaczane, ale wydaje się, że zasadnym jest, aby środki z tego tytułu były skierowane na zadania w obszarach związanych z ochroną powietrza.

6. Burmistrz w drodze decyzji może nałożyć karę administracyjną a nie karę grzywny. Na jakiej podstawie wszczynamy postępowanie?

Nie wszczynamy postępowania administracyjnego. W przypadku stwierdzenia wykroczenia określonego w art. 27h ust. 1 ustawy, właściwy organ (wójt, burmistrz, prezydent miasta) zobowiązany jest do dokonania czynności zgodnie z procedurą określoną w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenie.  Orzekanie następuje w postępowaniu: zwyczajnym, przyspieszonym albo nakazowym. Orzekanie w postępowaniu zwyczajnym następuje wówczas, gdy brak jest podstaw do rozpoznania sprawy w postępowaniu przyspieszonym albo nakazowym. W wypadkach wskazanych w ustawie i na zasadach w niej określonych uprawniony organ może nałożyć grzywnę w drodze mandatu karnego. Stosownie do art. 95 § 1 Kodeksu postępowania w sprawach o wykroczenia (Kpsw), postępowanie mandatowe prowadzi Policja, a inne organy, gdy przepis szczególny tak stanowi.

Tym przepisem szczególnym pozostaje art. 12 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o strażach gminnych (Dz.U. z 2019 r. poz. 1795), który w pkt 4 i 5 określa uprawniania strażnika przyznając mu prawo do:

– nakładania grzywien w postępowaniu mandatowym za wykroczenia określone w trybie przewidzianym przepisami o postępowaniu w sprawach o wykroczenia;

– dokonywania czynności wyjaśniających, kierowania wniosków o ukaranie do sądu, oskarżania przed sądem i wnoszenia środków odwoławczych – w trybie i zakresie określonych w Kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia.

W przypadku gmin posiadających straże gminne/miejskie uprawnionym do nałożenia mandatu będzie zatem strażnik gminny/miejski. W przypadku gmin, które nie posiadają straży gminnych/miejskich, pozostaje złożenie wniosku o ukaranie do sądu i występowanie w charakterze oskarżyciela publicznego lub też zwrócenie się do Policji w celu nałożenia mandatu.

Należy pamiętać, że przepisy ustawy przewidują jednocześnie instytucję czynnego żalu. W art. 27h ust. 2 ustawy wprowadzono bowiem sankcje karne nakładane w przypadku niezłożenia w ustawowym terminie ww. deklaracji. Penalizując wymienione zachowanie, uznano, że będzie ono stanowić wykroczenie zagrożone karą grzywny. Wprowadzane rozwiązanie ma pełnić funkcję prewencyjną i dyscyplinującą obowiązanych do składania deklaracji, aczkolwiek nie ma na celu bezwarunkowego karania osób, które takiej deklaracji nie złożyły. Z uwagi na fakt, że właściciel lub zarządca budynku lub lokalu może nie dotrzymać terminu złożenia deklaracji, art. 27h ust. 2 ustawy rozstrzyga, że niedotrzymanie tego terminu nie stanowi podstawy do automatycznego zastosowania sankcji karnych, które zostało tym samym uzależnione od powzięcia przez organ wiadomości o popełnieniu przedmiotowego wykroczenia. Z tego też względu wprowadzono możliwość zastosowania tzw. czynnego żalu w sytuacji, w której złożenie deklaracji miało w ogóle miejsce i nastąpiło przed dniem, w którym wójt, burmistrz lub prezydent miasta powziął wiadomość o popełnieniu wykroczenia.