REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Podatek rolny

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Natalia Węgrzynek

REKLAMA

Podatek rolny należy do triady podatków od nieruchomości. Opodatkowaniu nim podlegają wyłącznie nieruchomości gruntowe sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych.

REKLAMA

Podatek rolny uregulowany jest przede wszystkim przepisami ustawy z dnia 15 listopada 1984 r. o podatku rolnym, (t.j. Dz. U. z 2006 r. Nr 136, poz. 969 z późn. zm., dalej zwanej u.p.r.). Oceniając znaczenie dochodów z tego podatku dla gminnych budżetów wskazać trzeba, że zależy ono od kilku czynników. Wiodącą, pod tym względem, rolę odgrywają posiadane przez gminę zasoby użytków rolnych, stąd większe znaczenie omawianego podatku występuje w gminach wiejskich i wiejsko-miejskich niż miejskich.

REKLAMA

Oprócz udziału ziemi rolnej w ogóle posiadanych nieruchomości gruntowych ważne jest jednak także ukształtowanie terenu oraz lokalizacja ziemi i jakość gleb. Ranga dochodów z podatku rolnego jest relatywnie niższa w gminach zlokalizowanych na obszarach górskich i na glebach gorszej jakości. Najczęściej niebagatelne znaczenie dla odpowiedzi na pytanie jak ważne dla danej gminy są dochody z podatku rolnego ma także ogólna jej zamożność. Na ogół bowiem, jeżeli dana gmina uzyskuje spore dochody własne, udział w nich wpływów z podatku rolnego nie jest tak wysoki, jak w przypadku gmin biedniejszych.

Co podlega opodatkowaniu omawianym podatkiem?

REKLAMA

Podatek rolny należy do triady podatków od nieruchomości. Opodatkowaniu nim podlegają jednak wyłącznie nieruchomości gruntowe i to takie, które zgodnie z art. 1. u.p.r. zostały sklasyfikowane w ewidencji gruntów i budynków jako użytki rolne lub jako grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych.

Zajęcie na prowadzenie działalności gospodarczej, czyli faktyczne wykorzystywanie w prowadzonej przez przedsiębiorcę działalności opisanych wyżej gruntów powoduje, że nie mogą one dalej podlegać podatkowi rolnemu. W takiej sytuacji zastosowanie znajdują przepisy ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz. U. z 2010 r. Nr 95, poz. 613)  regulujące opodatkowanie podatkiem od nieruchomości. Powyższe nie dotyczy jednak przypadków, w których na użytkach rolnych (gruntach zadrzewionych i zakrzewionych na użytkach rolnych) prowadzona jest działalność rolnicza, zdefiniowana przez ustawodawcę w art. 2 ust. 2 u.p.r.

Grunty podlegające opodatkowaniu podatkiem rolnym można w świetle przepisów ustawy o tym podatku podzielić na takie, które wchodzą w skład gospodarstwa rolnego, zdefiniowanego w art. 2 ust. 1 u.p.r. i grunty pozostałe. Gospodarstwo rolne, zgodnie ze wskazaną wyżej regulacją to obszar gruntów o łącznej powierzchni przekraczającej 1 ha lub 1 ha przeliczeniowy, stanowiących własność lub znajdujących się w posiadaniu osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej, w tym spółki, nieposiadającej osobowości prawnej.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Kto jest podatnikiem?

Podmioty, na których spoczywa obowiązek podatkowy w podatku rolnym zostały przez ustawodawcę wyszczególnione w art. 3 u.p.r. Zgodnie z nim status podatnika podatku rolnego może przysługiwać zarówno osobom fizycznym, prawnym, jak i jednostkom organizacyjnym, w tym spółkom, nieposiadającym osobowości prawnej, o ile tylko legitymują się określonym władztwem w stosunku do gruntów podlegających opodatkowaniu podatkiem rolnym. Przede wszystkim dotyczy to właścicieli i posiadaczy samoistnych takich gruntów.

O posiadaniu samoistnym mówimy w sytuacji, gdy, zgodnie z art. 336 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r.- Kodeks cywilny (Dz. U. z 1964 r., nr 16, poz. 93 z późn. zm.), dana osoba włada rzeczą jak właściciel. Możliwa jest sytuacja, w której w stosunku do jednej rzeczy inna osoba jest jej właścicielem, inna zaś posiadaczem samoistnym. W takim wypadku, zgodnie z art. 3 ust. 2 u.p.r. obowiązek podatkowy w zakresie podatku rolnego ciąży na posiadaczu samoistnym. 

Ważne!

Jeżeli na użytkach rolnych ustanowiono użytkowanie wieczyste, podatnikiem jest użytkownik wieczysty gruntów. Natomiast w przypadku, gdy użytki stanowiące własność Skarbu Państwa lub jednostki samorządu terytorialnego pozostają w posiadaniu zależnym, czyli w związku z istnieniem pewnej relacji łączącej posiadacza z właścicielem, wskutek której posiadacz zależny ma ściśle określone uprawnienia (tak, że nie włada on rzeczą jak właściciel), obowiązek podatkowy obciąża posiadaczy zależnych użytków.

Taka sytuacja może mieć miejsce, gdy posiadanie zależne wynika bądź z umowy zawartej z właścicielem, z Agencją Własności Rolnej Skarbu Państwa lub z innego tytułu prawnego bądź jest bez tytułu prawnego. W tym ostatnim jednak wypadku, jeżeli posiadanie zależne dotyczy gruntów wchodzących w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa lub będących w zarządzie Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe, podatnikami pozostają oddziały terenowe Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa albo nadleśnictwa Lasów Państwowych, faktycznie władające przedmiotem podlegającym opodatkowaniu.

Jeżeli grunty gospodarstwa rolnego zostały w całości lub w części wydzierżawione na podstawie umowy zawartej stosownie do przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników lub przepisów dotyczących uzyskiwania rent strukturalnych, podatnikiem podatku rolnego jest dzierżawca. Z kolei jeśli grunty gospodarstwa rolnego zostały wniesione do spółdzielni produkcyjnej jako wkład gruntowy, podatnikiem podatku rolnego jest spółdzielnia produkcyjna.

Jeżeli użytki rolne stanowią współwłasność lub znajdują się w posiadaniu dwóch lub więcej podmiotów, to stanowią odrębny przedmiot opodatkowania podatkiem rolnym, a obowiązek podatkowy ciąży solidarnie na wszystkich współwłaścicielach (posiadaczach), z zastrzeżeniem, że w przypadku gdy grunty, o których mowa powyżej spełniają normę obszarową gospodarstwa rolnego, obowiązek podatkowy ciąży na tej osobie będącej współwłaścicielem (posiadaczem), która to gospodarstwo prowadzi w całości. 

Czytaj także: Podatek katastralny a system opodatkowania nieruchomości w Polsce>>

Obowiązek podatkowy w podatku rolnym nie dotyczy Skarbu Państwa ani gmin

Ustawodawca przewidział szereg zwolnień i ulg podatkowych o charakterze zarówno przedmiotowym, jak i przedmiotowo-podmiotowym, których szczegółowe zasady uregulowane są w rozdziale 4 u.p.r. Poza tymi zwolnieniami i ulgami rady poszczególnych gmin są uprawnione do wprowadzania na swoim terenie także innych.

 Podstawa opodatkowania w podatku rolnym

Podatek rolny naliczany jest dla gruntów gospodarstw rolnych według liczby tzw. hektarów przeliczeniowych, którą ustala się na podstawie powierzchni, rodzajów i klas użytków rolnych wynikających z ewidencji gruntów i budynków oraz zaliczenia do okręgu podatkowego a dla pozostałych gruntów według liczby hektarów wynikającej z ewidencji gruntów i budynków (tzw. hektarów fizycznych). Zaliczenie danej gminy do jednego z czterech okręgów podatkowych, zależy od warunków ekonomicznych oraz produkcyjno-klimatycznych i wynika z  rozporządzenia ministra właściwego do spraw finansów publicznych.

W ściśle określonych przypadkach i na warunkach określonych w ustawie o podatku rolnym możliwe jest skorzystanie przez sejmik województwa lub radę gminy z możliwości zaliczenia niektórych gmin do innego okręgu podatkowego niż określony w rozporządzeniu, o którym mowa powyżej, jednakże nie może to spowodować zmniejszenia liczby hektarów przeliczeniowych dla danej gminy lub województwa o więcej niż 1,5 %.

Stawki podatku

Podatek rolny naliczany jest według stawek obliczanych stosownie do średniej ceny skupu żyta w trzech pierwszych kwartałach roku poprzedzającego rok podatkowy ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Monitorze Polskim.

Ustawodawca wyróżnia dwie stawki podatku. Stawka preferencyjna jest przewidziana dla gruntów spełniających normy obszarowe gospodarstwa rolnego i jest o połowę niższa od stawki przewidzianej dla pozostałych gruntów podlegających opodatkowaniu omawianym podatkiem. Ustawodawca wyposażył rady gmin w uprawnienie do obniżenia cen skupu względem tych ogłoszonych przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, przyjmowanych jako podstawa obliczania podatku rolnego na obszarze gminy.

Technika poboru

Obowiązek podatkowy powstaje od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające powstanie tego obowiązku a wygasa ostatniego dnia miesiąca, w którym przestały istnieć okoliczności go uzasadniające. Jeżeli obowiązek podatkowy powstał lub wygasł w ciągu roku, podatek rolny za ten rok ustala się proporcjonalnie do liczby miesięcy, w których istniał ten obowiązek.

Jeżeli w ciągu roku podatkowego grunty gospodarstwa rolnego zostały zajęte na prowadzenie innej działalności gospodarczej niż działalność rolnicza lub po zaprzestaniu prowadzenia tej działalności przywrócono na tych gruntach działalność rolniczą albo z innych powodów powierzchnia uległa zmniejszeniu lub zwiększeniu, kwota należnego podatku rolnego ulega obniżeniu lub podwyższeniu, poczynając od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym nastąpiła ta zmiana.

Organem podatkowym w sprawach dotyczących podatku rolnego  jest wójt (burmistrz, prezydent miasta) właściwy ze względu na miejsce położenia przedmiotów opodatkowania. Jemu podatnicy składają przewidziane ustawą informacje i deklaracje, on też wydaje niezbędne w sprawach dotyczących omawianego podatku decyzje. Technika poboru podatku rolnego, podobnie jak podatku od nieruchomości, jest zróżnicowana względem podatników będących osobami fizycznymi i innymi podmiotami prawa.

Osoby fizyczne są obowiązane złożyć właściwemu organowi podatkowemu informacje o gruntach, sporządzone na formularzach według ustalonego wzoru (za pomocą środków komunikacji elektronicznej, jeżeli rada gminy w drodze uchwały o takiej możliwości postanowi), w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie albo wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku rolnego, lub o zaistnieniu zmian powodujących zmianę wysokości podatku do zapłaty. Złożona informacja jest następnie podstawą do wymiaru podatku rolnego na rok podatkowy w drodze decyzji przez wójta właściwego ze względu na miejsce położenia gruntów.

Podatek jest płatny w czterech równych ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego w terminach do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. Jeżeli w ciągu roku podatkowego nastąpiło wygaśnięcie obowiązku podatkowego w zakresie podatku rolnego lub zaistniało zdarzenie mające wpływ na wysokość opodatkowania w tym roku organ podatkowy dokonuje zmiany decyzji, którą ustalono ten podatek.

Jeżeli nieruchomość stanowi współwłasność lub znajduje się w posiadaniu osób fizycznych oraz osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, w tym spółek nieposiadających osobowości prawnej, osoby fizyczne składają deklarację na podatek rolny oraz opłacają ten podatek na zasadach obowiązujących osoby prawne.

Z kolei osoby prawne, jednostki organizacyjne, w tym spółki, nieposiadające osobowości prawnej, jednostki organizacyjne Agencji Własności Rolnej Skarbu Państwa, a także jednostki organizacyjne Lasów Państwowych są obowiązane składać deklaracje na podatek rolny na dany rok podatkowy i wpłacać w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego obliczony w deklaracji podatek rolny na rachunek budżetu właściwej gminy bez wezwania czy decyzji.

Deklaracje na podatek rolny na dany rok podatkowy winny być sporządzone na formularzu według ustalonego wzoru i składane organowi podatkowemu właściwemu ze względu na miejsce położenia gruntów w terminie do dnia 15 stycznia, a jeżeli obowiązek podatkowy powstał po tym dniu - w terminie 14 dni od dnia zaistnienia okoliczności uzasadniających powstanie tego obowiązku. Sam podatek powinien być natomiast wpłacany w ratach proporcjonalnych do czasu trwania obowiązku podatkowego na rachunek budżetu właściwej gminy w terminach do dnia 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada roku podatkowego. W razie zaistnienia zmian powodujących zmianę wysokości podatku do zapłaty osoby prawne powinny odpowiednio skorygować deklaracje, w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zmian.

Obowiązek składania informacji o gruntach oraz deklaracji na podatek rolny dotyczy również podatników korzystających ze zwolnień i ulg na podstawie przepisów ustawy.

Rada gminy może zarządzać pobór podatku w drodze inkasa oraz wyznaczać inkasentów i określać wysokość wynagrodzenia za inkaso. Taki sposób poboru omawianego podatku może jednak dotyczyć wyłącznie osób fizycznych.

Osobom fizycznym, na których ciąży obowiązek podatkowy w zakresie podatku rolnego oraz jednocześnie w zakresie podatku od nieruchomości lub podatku leśnego dotyczący przedmiotów opodatkowania położonych na terenie tej samej gminy, wysokość należnego zobowiązania podatkowego pobieranego w formie łącznego zobowiązania pieniężnego ustala organ podatkowy w jednej decyzji (nakazie płatniczym). Łączne zobowiązanie pieniężne należne od przedmiotów opodatkowania stanowiących współwłasność lub znajdujących się w posiadaniu dwóch lub więcej osób fizycznych ustala się w odrębnej decyzji (nakazie płatniczym), który wystawia się na któregokolwiek ze współwłaścicieli (posiadaczy). Jeżeli gospodarstwo rolne prowadzi w całości jedna z tych osób, nakaz płatniczy wystawia się na tę osobę. 

Czytaj także: Podatek od nieruchomości>>

Podsumowanie

Podatek rolny jest specyficznym podatkiem, a to z uwagi na problem z jednoznaczną odpowiedzią na pytanie czy jest to podatek majątkowy czy dochodowy. Z jednej strony przedmiotem opodatkowania omawianym podatkiem są grunty stanowiące majątek, z drugiej natomiast podstawę opodatkowania ustala się przy pomocy instytucji hektara przeliczeniowego, wprowadzonej w celu uwzględnienia różnic w dochodowości poszczególnych gospodarstw. W związku z tym podkreśla się potrzebę weryfikacji konstrukcji tego podatku i, podobnie jak w podatku od nieruchomości, rozważenie możliwości wprowadzenia podatku uzależnionego od rzeczywistej wartości gruntów.

Ustawie o podatku rolnym zarzuca się także zbyt dużą liczbę zwolnień, które są nie do końca dopasowane do obecnych realiów. Wreszcie wskazuje się na potrzebę zmian, które złagodziłyby dysproporcje w relacji dochodów z podatku rolnego do dochodów ogółem dotkliwe zwłaszcza dla gmin zlokalizowanych na obszarach górskich oraz dysponujących gruntami gorszej jakości.

Natalia Węgrzynek

samorzad.infor.pl

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Sektor Publiczny

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Odwołanie od decyzji administracyjnej. Najważniejsze informacje

Wiele życiowych spraw załatwianych jest decyzją administracyjną. Może to być np. zameldowanie na pobyt stały lub czasowy, przyznanie lub odmowa zasiłku rodzinnego, cofnięcie świadczeń z MOPS, przyjęcie lub nieprzyjęcie dziecka do przedszkola albo szkoły, określenie wysokości podatku od nieruchomości, pozwolenie na budowę, zajęcie pasa drogowego, zasiłków z tytułu choroby i macierzyństwa, świadczeń z ubezpieczeń społecznych.

Coraz więcej Polaków regularnie podróżuje koleją. Dokąd i jak często jeździmy pociągiem?

Kolej w Polsce przeżywa rozkwit – w ubiegłym roku odnotowano rekordową liczbę przejazdów. Aż 45% Polaków deklaruje sympatię do tego środka transportu, szczególnie młodzi (16–24 lata) i mieszkańcy Pomorza, którzy podróżują średnio 33 razy rocznie. Jaka jest najczęściej uczęszczana trasa? W jakie dni Polacy najczęściej kupują bilety? Jaki rodzaj pociągu preferują?

Renta wdowia. 320 tys. osób już otrzymało świadczenia. Sprawdź, czy też możesz dostać

Już 320 tys. osób otrzymało świadczenia w ramach renty wdowiej z ZUS. Wnioski nadal można składać. Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że dzięki rencie wdowiej świadczeniobiorcy zyskają średnio 358,27 zł.

Próg zaostrzony z 50 proc. do 25 proc. Nowe przepisy MEN zmieniają wszystko w szkołach

Istotne zmiany przepisów dla uczniów zakłada nowy projekt Ministerstwa Edukacji Narodowej, który został już skierowany do konsultacji. Będą surowsze zasady w szkołach. Projekt zakłada m.in., że uczeń nie będzie klasyfikowany z jednego, kilku albo wszystkich przedmiotów, gdy przekroczy próg 25 proc. nieobecności nieusprawiedliwionej.

REKLAMA

Od marzeń do nauki – po co naprawdę Sławosz Uznański – Wiśniewski poleciał w kosmos?

Śledzimy media społecznościowe, zdjęcia Ziemi z orbity i codzienne relacje Sławosza Uznańskiego-Wiśniewskiego z Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Ale za tą medialną euforią kryje się znacznie więcej niż symboliczny gest. Co z tego lotu wynika dla Polski? Jakie są realne, wymierne korzyści dla gospodarki, nauki i przemysłu?

Pensje w samorządach z wyrównaniem. Czy również dla byłych pracowników?

Nowelizacja rozporządzenia w sprawie wynagradzania pracowników samorządowych zaczęła obowiązywać od 14 czerwca 2025 r. Nowe stawki wynagrodzeń będą należne pracownikom z wyrównaniem od 1 marca 2025 r.

Stacje hydrologiczne odnotowują rekordy dobowego opadu deszczu. Ulewy w całym kraju

Aż jedenaście stacji hydrologicznych zanotowało opad dobowy wyższy niż dotychczasowa maksymalna suma dobowa - wynika z danych Instytutu Meteorologii i Gospodarki Wodnej. Dwukrotnie wyższy poziom odnotowano na trzech stacjach, na jednej - trzykrotnie wyższy.

„Jak mogliśmy do tego dopuścić?” – dramatyczny stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów

W ostatnich latach znacznie pogorszył się stan zdrowia dzieci w jednym z najbogatszych krajów świata. Z najnowszego raportu wynika, że najmłodsi chorują i umierają tam częściej niż ich rówieśnicy w innych wysoko rozwiniętych państwach. Główne przyczyny to wypadki, przemoc i choroby cywilizacyjne, ale nie tylko.

REKLAMA

Patrz na skład! Ogólnopolska kampania o świadomej suplementacji

Jak często poświęcamy chwilę, by sprawdzić skład na etykiecie? Kampania „Patrz na skład” zachęca do zastanowienia się nad naszymi codziennymi decyzjami i promuje świadome podejście do suplementacji.

Segregacja odpadów to za mało. Ekspert: "Najlepsze śmieci to te, które nigdy nie powstały"

Dlaczego recykling nie wystarczy? Jakie błędy popełniamy w gospodarowaniu bioodpadami? I co musi się zmienić, by Polska była gotowa na gospodarkę obiegu zamkniętego? O tym wszystkim opowiada Michał Paca – ekspert ds. gospodarki odpadami i zrównoważonego rozwoju.

REKLAMA