Ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Główna koncepcja ustawy sprowadza się do maksymalizacji dostępnego wsparcia dla naturalnego środowiska dziecka oznaczającego jego rodzinę. Rodzina zaś definiowana jest zgodnie z brzmieniem wynikającym z ustawy o pomocy społecznej - „rodziną są osoby spokrewnione lub niespokrewnione pozostające w faktycznym związku, wspólnie zamieszkujące i gospodarujące”.

Umieszczenie dziecka w pieczy zastępczej ma stanowić ostateczność po wyczerpaniu gwarantowanych przepisami możliwości pomocy rodzinie, z wyjątkiem stanów zagrożenia bezpieczeństwa dzieci czy porzucenia dziecka.

Z kolei placówki opiekuńczo-wychowawcze (domy dziecka) mają przyjmować jedynie starsze dzieci (powyżej 10 roku życia od 2015 roku), dla których nie znalazło się miejsce w rodzinach zastępczych lub dzieci wymagające specjalistycznej opieki.

Rodzinom zastępczym na podstawie umowy ze starostą przysługuje wynagrodzenie za wypełnianie swoich obowiązków oraz prawo do urlopu w wymiarze 26 dni i uczestnictwa w szkoleniach organizowanych przez ośrodek adopcyjno-opiekuńczy.

Czytaj także: Asystent rodziny - w ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej>>

Asystent rodziny

Kluczową rolę w niesieniu pomocy rodzinom dysfunkcyjnym w rozwiązywaniu problemów wychowawczych, socjalnych, niezaradności życiowej a także w prowadzeniu gospodarstwa domowego, planowaniu wydatków i innych obowiązkach rodzicielskim (np. kontakty ze szkołą, instytucjami) powierzono asystentom rodzin. Asystent rodziny nie musi posiadać wyższego wykształcenia. Wymogiem jest posiadanie wykształcenia średniego, gdyż w ustalaniu możliwości pełnienia roli zawodowej uwzględniono jego doświadczenie życiowe oraz brak karalności, w tym brak nadużyć i zaniedbań wobec rodziny własnej. Jego pracodawcą może być wójt lub podmiot, któremu gmina zleciła organizację pracy z rodziną.

Stanowiska asystenta rodziny nie można łączyć z pracą pracownika socjalnego w ośrodku pomocy społecznej. Jego opiece może podlegać nie więcej niż 20 rodzin. Postawiono mu także zadaniowy czas pracy. 

Czytaj także: SOS - brakuje rodzin zastępczych>>

Rodzinna piecza zastępcza

W sytuacji konieczności odebrania dziecka z rodziny naturalnej, powinno ono zostać powierzone rodzinnej pieczy zastępczej (rodzina zastępcza lub rodzinny dom dziecka). Rodzinna piecza zastępcza, jej organizacja i funkcjonowanie stanowi zadanie powiatu.                    

W ustawie o wspieraniu rodziny i pieczy zastępczej zostały wyodrębnione różne formy opieki: rodziny zastępcze spokrewnione, niespokrewnione, zawodowe (w tym pogotowia opiekuńcze i rodziny specjalistyczne) oraz rodzinne domy dziecka.