Będzie więcej czasu na uporządkowanie stanu prawnego nieruchomości powojennych

Ustawa z 7 września 2007 r. o ujawnieniu w księgach wieczystych prawa własności nieruchomości Skarbu Państwa oraz jednostek samorządu terytorialnego (dalej: ustawa o ujawnieniu prawa własności nieruchomości), która weszła w życie 19 listopada 2007 r., nałożyła na jednostki samorządu terytorialnego (dalej: JST) obowiązki dotyczące uporządkowania stanu prawnego nieruchomości. Obowiązek ten dotyczył nieruchomości (dalej: nieruchomości powojenne), które po II wojnie światowej przeszły na własność Skarbu Państwa, m.in. na mocy dekretów z:

● 8 marca 1946 r. o majątkach opuszczonych i poniemieckich oraz

● 6 grudnia 1946 r. o przekazywaniu przez państwo mienia nierolniczego w obszarze Ziem Odzyskanych i b. Wolnego Miasta Gdańska.

Obecnie nieruchomości te są własnością Skarbu Państwa, JST albo nie pozostają w posiadaniu właścicieli, a są zajmowane przez osoby objęte przepisami ustawy z 21 czerwca 2001 r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego.

Obowiązki samorządów

Ustawa o ujawnieniu prawa własności nieruchomości nałożyła na samorządy m.in. trzy rodzaje obowiązków. Określono też limit czasu na ich zrealizowanie, przy czym po wielokrotnych postulatach przedstawicieli samorządów w 2008 roku został on wydłużony.

Pierwszy obowiązek dotyczył starostów. Zostali oni zobowiązani do przygotowania w ciągu 18 miesięcy od dnia wejścia w życie tej ustawy, czyli do 19 maja 2009 r., wykazu nieruchomości powojennych i przekazania ich wojewodom.

Drugi nakładał na publicznych właścicieli nieruchomości powojennych obowiązek złożenia w sądach rejonowych wniosków o ujawnienie w księgach wieczystych swojego prawa. Mieli na to 24 miesiące od dnia wejścia w życie ustawy, czyli do 19 listopada 2009 r. Przy czym obowiązek ujawnienia własności nieruchomości Skarbu Państwa spoczywał na starostach. Wyjątkiem była sytuacja, gdy na podstawie odrębnych przepisów Skarb Państwa reprezentował inny organ niż starosta albo prawo własności było powierzone innej jednostce organizacyjnej. Wtedy obowiązek uporządkowania zapisów w księgach wieczystych powierzono tym instytucjom.

W przypadku nieruchomości będących własnością JST obowiązek złożenia w sądach rejonowych wniosków o ujawnienie w księgach wieczystych swojego prawa spoczywa na właściwych w sprawach gospodarowania nieruchomościami organach samorządów. W przypadku nieruchomości stanowiących własność gminy będzie to wójt, burmistrz lub prezydent miasta (dalej: wójt), powiatu – starosta, a województwa – marszałek.