Jak uzupełnić lub sprostować decyzję administracyjną?

W praktyce konkretne postępowania o uzupełnienie czy sprostowanie decyzji administracyjnej znacznie się od siebie różnią. Dotyczy to w szczególności ich zakresu przedmiotowego i w konsekwencji – zakresu postępowania wyjaśniającego. Oba tryby służą przede wszystkim naprawie błędów bez konieczności podważania całej decyzji.

Uzupełnić można rozstrzygnięcie decyzji lub pouczenie o prawie do wniesienia odwołania, a także wniesienia powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnego (art. 111 § 1 ustawy z 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego; dalej: k.p.a.). Co do zasady inne elementy decyzji administracyjnej nie mogą być więc przedmiotem uzupełnienia. W szczególności uzupełnienie nie może dotyczyć uzasadnienia decyzji.

Wniosek o uzupełnienie może dotyczyć tylko decyzji. Nie może więc dotyczyć aktu zatytułowanego błędnie jako decyzja, a który faktycznie nie ma żadnego rozstrzygnięcia. Sprawia to bowiem, że taki akt nigdy nie był decyzją administracyjną.

Uzupełnienie decyzji nie może prowadzić do faktycznej zmiany rozstrzygnięcia już zapadłego. Nie można więc uzupełnić czy sprostować tzw. błędów istotnych. Takie istotne błędy postępowania oraz samego rozstrzygnięcia mogą zostać naprawione wyłącznie w ramach zwyczajnych lub nadzwyczajnych środków odwoławczych, a także w ramach postępowania sądowo-administracyjnego.

Sprostowaniu podlegają wyłącznie błędy pisarskie i rachunkowe oraz inne oczywiste omyłki w wydanych przez ten organ decyzjach (art. 113 § 1 k.p.a.).

Sprostowanie oczywistej omyłki

W praktyce największe wątpliwości wzbudza zdefiniowanie oczywistych omyłek organu. WSA we Wrocławiu w wyroku z 27 września 2016 r. (sygn. akt IV SA/Wr 41/16) ocenił, że pojęcie to ma charakter zwrotu niedookreślonego. Odsyła do systemu pojęć i ocen pozaprawnych. Wyłącza więc automatyczne przyjmowanie określonych kryteriów. Konieczna jest tu pewna elastyczność, pozwalająca urealnić dokonywaną kwalifikację prawną i dopasować ją do często niepowtarzalnych i jednostkowych sytuacji.

Omyłki, które przekraczają taki zakres, będą miały charakter istotny. Nie będą mogły więc zostać usunięte w drodze sprostowania. Jak zauważył NSA w wyroku z 25 kwietnia 2017 r. (sygn. akt II OSK 2171/15), błędami i omyłkami o charakterze istotnym będą te, które odnoszą się do ustalenia:

prawa obowiązującego,
stanu faktycznego,
kwalifikacji prawnej,
konsekwencji prawnych zastosowania określonej normy prawnej.

Sprostowanie błędów pisarskich i rachunkowych

Błędy pisarskie - jak zauważył WSA w Poznaniu w wyroku z 16 października 2013 r. (sygn. akt IV SA/Po 682/13) - wykrywane są przez porównanie treści decyzji z zawartymi w aktach sprawy dokumentami.

Błąd pisarski to widoczny i wbrew zamierzeniom organu niewłaściwie użyty wyraz czy widocznie mylna pisownia. Natomiast błąd rachunkowy to błąd wynikający z niewłaściwego przeprowadzenia zadań arytmetycznych lub matematycznych. Orzecznictwo do błędów rachunkowych zalicza np.: