Data pewna

Zgodnie z art. 81 § 2-3 kodeksu cywilnego czynność prawna ma datę pewną w wypadkach następujących:

1) w razie stwierdzenia dokonania czynności w jakimkolwiek dokumencie urzędowym - od daty dokumentu urzędowego;

2) w razie umieszczenia na obejmującym czynność dokumencie jakiejkolwiek wzmianki przez organ państwowy, organ jednostki samorządu terytorialnego albo przez notariusza - od daty wzmianki;

3) w razie śmierci jednej z osób podpisanych na dokumencie datę złożenia przez tę osobę podpisu na dokumencie uważa się za pewną od daty śmierci tej osoby.

Ponadto stosownie do art. 95 ust. 2 prawa bankowego czynność bankowa lub czynność zabezpieczająca wierzytelność ma datę pewną od daty wystawienia takiego dokumentu jak: księgi rachunkowe banków, wyciągi z tych ksiąg podpisane przez osoby upoważnione do składania oświadczeń w zakresie praw i obowiązków majątkowych banku i opatrzone pieczęcią banku, czy wszelkie wystawione w ten sposób oświadczenia zawierające zobowiązania, zwolnienie z zobowiązań, zrzeczenie się praw lub pokwitowanie odbioru  należności oraz stwierdzające udzielenie kredytu, pożyczki pieniężnej, ich wysokość, zasady oprocentowania, warunki spłaty, przeniesienie wierzytelności zabezpieczonej hipoteką lub zastawem rejestrowym.

Wymóg dokonania czynności w formie z datą pewną może wynikać z umowy albo z przepisów prawa. Zgodnie z art. 329 § 1 kodeksu cywilnego umowa o ustanowienie zastawu powinna być zawarta na piśmie z datą pewną. Również sprzedaż rzeczy z zastrzeżeniem własności na rzecz kupującego powinna mieć datę pewną, jeśli zastrzeżenie własności ma być skuteczne względem wierzycieli kupującego (art. 590 § 1 k.c.).

Jeżeli ustawa zastrzega dla czynności prawnej formę szczególną w rodzaju daty pewnej, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak wypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej (np. skuteczność sprzedaży z zastrzeżeniem własności względem wierzycieli). Wtedy czynność jest ważna, ale nie osiąga tego konkretnego skutku.

W przypadku zawarcia umowy najmu z datą pewną, ochrona najemcy ma szerszy charakter w przypadku, jeśli przedmiot najmu zostanie zbyty przez wynajmującego. Co do zasady, w razie zbycia rzeczy najętej w czasie trwania najmu nabywca wstępuje w stosunek najmu na miejsce zbywcy; może jednak wypowiedzieć najem z zachowaniem ustawowych terminów wypowiedzenia (art. 678 § 1 k.c.) Jednakże, powyższe uprawnienie do wypowiedzenia najmu nie przysługuje nabywcy, jeżeli umowa najmu była zawarta na czas oznaczony z zachowaniem formy pisemnej i z datą pewną, a rzecz została najemcy wydana (art. 678 § 2 k.c.).