Prace domowe 2024. Będzie zakaz zadawania i oceniania tylko pisemnych i praktycznych prac domowych w szkołach podstawowych [projekt rozporządzenia MEN]

• Jakie zmiany w pracach domowych w szkołach podstawowych?
• Oceny roczne lub końcowe z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ocen
• Kiedy zmiany wejdą w życie?

Chodzi o projekt rozporządzenia Ministra Edukacji zmieniającego rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych. Jakie zmiany zawiera projekt tej nowelizacji?

Jakie zmiany w pracach domowych w szkołach podstawowych?

W rozporządzeniu Ministra Edukacji Narodowej z 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. z 2023 r. poz. 2572) ma zostać dodany § 12a o następującej treści: 

„§ 12a. 1. W ramach oceniania bieżącego z zajęć edukacyjnych w szkole podstawowej:
1) w klasach I–III nauczyciel nie zadaje uczniowi pisemnych i praktycznych prac domowych do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych;
2) w klasach IV–VIII nauczyciel może zadać uczniowi pisemną lub praktyczną pracę domową do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, z tym że nie jest ona obowiązkowa dla ucznia i nie ustala się z niej oceny.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2, nauczyciel sprawdza wykonaną przez ucznia pisemną lub praktyczną pracę domową i przekazuje mu informację, o której mowa w § 12.”.

W uzasadnieniu omawianego projektu Ministerstwo Edukacji Narodowej podkreśla, że te zmiany dotyczą tylko wybranych rodzajów prac domowych: prac pisemnych i praktycznych. Zatem z projektu tego wynika, że można będzie np. zadawać prace pamięciowe (np. słówka z języka obcego, czy wiersz na pamięć), a także przeczytanie lektury szkolnej, czy zwykłe uczenie się np. do sprawdzianu, czy kartkówki.

Ministerstwo wyjaśnia, że (…) proponowana zmiana nie oznacza zniesienia obowiązku uczenia się w domu, tj. nauki czytania w przypadku najmłodszych uczniów, czytania lektur, przyswojenia określonych treści, słówek itp. Zmiana ta ma na celu jedynie ograniczenie zadawania pisemnych i praktycznych prac domowych. Miejscem, w którym uczniowie, zwłaszcza młodsi, powinni zdobywać wiedzę i umiejętności jest przede wszystkim szkoła. 

Ministerstwo wskazuje, że jeżeli uczeń wykona taką nieobowiązkową pracę domową (pisemną lub praktyczną) nauczyciel będzie ją sprawdzał oraz – zgodnie z funkcją oceniania bieżącego – przekazywał uczniowi informację zwrotną na temat tej pracy (co uczeń zrobił dobrze, co i jak wymaga poprawy oraz jak powinien dalej się uczyć).

MEN wskazuje, że zmiany dot. prac domowych wynikają z obserwowanej od wielu lat (i krytykowaną przez rodziców i uczniów) praktyką zadawania nadmiernej ilości prac domowych, czyli zadań do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych. 
Ministerstwo powołuje się m.in. na dane pochodzące z projektu PIRLS (Progress in International Reading Literacy Study) – Międzynarodowego Badania Postępów Biegłości w Czytaniu dotyczącego uczniów IV klasy szkoły podstawowej, przeprowadzonego w 2021 roku. Większość rodziców, których dzieci brały udział w tym badaniu wyraziła przekonanie, że prac domowych zadaje się zbyt dużo. Z analizy porównawczej rezultatów badania PIRLS w 2016 r. i 2021 r. wynika ponadto, że problem ten zaczęli dostrzegać również nauczyciele – odnotowano bowiem, że zaczęli zadawać uczniom klas IV. mniej prac domowych. MEN wskazuje w uzasadnieniu omawianego projektu, że: (…) efektywność prac domowych zależy od ich jakości, a nie ilości. Nadmierna ilość prac domowych może prowadzić do zmęczenia uczniów, zmniejszenia zainteresowania nauką, a nawet zwiększenia nierówności edukacyjnych z uwagi na zróżnicowane zasoby dostępne w domu i wsparcie uczniów przez rodziców.

Oceny roczne lub końcowe z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ocen

Omawiana nowelizacja ma również wprowadzić zmiany przepisów, które spowodują, że oceny roczne lub końcowe z religii i etyki nie będą wliczane do średniej ocen.

Z aktualnego brzmienia § 18 ust. 2 i § 19 ust. 2 ww. rozporządzenia z 22 lutego 2019 r. wynika, że uczniowi, który uczęszczał na dodatkowe zajęcia edukacyjne, religię lub etykę, do średniej ocen, wlicza się także roczne i końcowe oceny klasyfikacyjne z tych zajęć.
Na podstawie art. 109 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2023 r. poz. 900, z późn. zm.) do dodatkowych zajęć edukacyjnych zalicza się: 
1)    zajęcia z języka obcego nowożytnego innego niż język obcy nowożytny nauczany w ramach obowiązkowych zajęć edukacyjnych;
2) zajęcia, dla których nie została ustalona podstawa programowa, lecz program nauczania tych zajęć został włączony do szkolnego zestawu programów nauczania.

Zgodnie z art. 12 ust. 1 ww. ustawy Prawo oświatowe,  publiczne przedszkola i szkoły podstawowe organizują naukę religii na życzenie rodziców, publiczne szkoły ponadpodstawowe na życzenie bądź rodziców, bądź samych uczniów; po osiągnięciu pełnoletności o pobieraniu nauki religii decydują uczniowie.
Ale Ministerstwo Edukacji Narodowej wskazuje, że ten przepis nie odnosi się do zajęć etyki, natomiast zajęcia te są uregulowane w rozporządzeniu wydawanym na podstawie art. 12 ust. 2 tej ustawy. 

Zatem zajęcia religii lub etyki są dobrowolne i rodzic lub pełnoletni uczeń może zdecydować w każdej chwili o rozpoczęciu uczęszczania przez ucznia na lekcje religii (etyki) lub zrezygnować z uczestnictwa w tych zajęciach. 
Zdaniem MEN, w związku z tym, że zajęcia religii i etyki nie są zajęciami, na które uczeń jest obowiązany uczęszczać, nieuzasadnione jest, aby roczna lub końcowa ocena klasyfikacyjna z tych zajęć miała wpływ na średnią uzyskanych ocen. 

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Projekt zakłada, że rozporządzenie wchodzi w życie z dniem 1 września 2024 r., z wyjątkiem zmian dot. prac domowych, które wejdą w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia rozporządzenia w Dzienniku Ustaw. Wcześniej ministra edukacji Barbara Nowacka informowała w mediach, że zmiany dotyczące prac domowych będą obowiązywały od początku kwietnia 2024 r.

Źródło: Rozporządzenie Ministra Edukacji zmieniające rozporządzenie w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych - projekt z 24 stycznia 2024 r.;

Autopromocja

Prawa i obowiązki dyrektora szkoły. Kompetencje. Zadania. Odwołanie

Sprawdź