Planowanie dochodów i wydatków w samorządach należy poprawić

Wyższe od planowanych dochody miała tylko Warszawa (105,5% planu). W pozostałych typach JST dochody w odniesieniu do planu wyniosły:

● 92,5% w województwach,

● 98,2% w powiatach,

● 98,5% w miastach na prawach powiatu,

● 97,3% w gminach.

Dane KR RIO potwierdzają negatywny wpływ kryzysu finansowego na dochody samorządów. Co prawda dochody zwiększyły się w 2009 roku, ale niska była dynamika tego wzrostu (realnie było to 5,1%). Najbardziej w stosunku do lat poprzednich wzrosły dochody województw (realnie o 50,9%). Natomiast spadek odnotowała Warszawa (realnie o 4,9%). Wzrost dochodów województw związany był przede wszystkim z zarządzaniem przez nie środkami unijnymi.

W przypadku dochodów własnych, które przesądzają o samodzielności ekonomicznej jednostek oraz dotacji celowych, plan przekroczyła tylko Warszawa (106,4%) oraz województwa samorządowe (102,3%). W pozostałych typach JST wykonanie ukształtowało się na poziomie:

● 96,2% w gminach,

● 97,4% w powiatach,

● 98,1% w miastach na prawach powiatu.

Struktura dochodów różniła się znacznie w samorządach poszczególnych województw. Najwyższy udział dochodów własnych osiągnęły JST województwa mazowieckiego (65,4%), przede wszystkim dzięki Warszawie (84%), ale wskaźnik ten także wśród gmin i powiatów regionu był wyższy od przeciętnej (gminy: 52,1% w stosunku do średniej 46,3%, powiaty: 36,2% – 28,8%). Zdecydowanie wyższe od przeciętnej dochody własne osiągnęło także województwo (67,1% w stosunku do 32,4%). Jedynie miasta na prawach powiatu na Mazowszu miały sytuację gorszą od przeciętnej (54,3% w stosunku do 61,9%).

Ponad 50% udziału dochodów własnych osiągały ponadto samorządy w województwach śląskim (57,3%) i dolnośląskim (55,3%). Natomiast najniższe dochody własne miały jednostki w Podkarpackiem (33,8%), Lubelskiem (33,9%) i Świętokrzyskiem (35,9%).

Także wydatki JST w 2009 roku były niższe od zaplanowanych (92,6%).Wydatki majątkowe, tak jak i we wcześniejszych latach, wykonano w stopniu niższym (82,2%) niż wydatki bieżące (95%). Najniższe procentowo wydatki zrealizowały województwa (88,7%). Pozostałe typy JST wykonały je na poziomie ok. 90%.

Wyższy stopień realizacji dochodów niż wydatków spowodował, że deficyt budżetowy wyniósł tylko 57,5% planu i stanowił 8,4% zrealizowanych dochodów. Deficyt w 2009 r. odnotowały wszystkie typy JST.

Osiągnięty w 2009 r. szybszy wzrost wydatków (12,1%) niż dochodów (5,1%) przyczynił się do wzrostu łącznej kwoty wliczanych do długu publicznego zobowiązań JST. Na koniec 2009 r. łączna kwota zadłużenia samorządów to prawie 40,3 mld zł. W relacji do dochodów dało to 26% (o 5,8% więcej niż w 2008 r.).