Compliance w sektorze publicznym według CBA – pracownik ds. zgodności

W dniu 8 września 2020 r. CBA opublikowało 11 stronicowe dokument zatytułowany: "Wytyczne w zakresie tworzenia i wdrażania efektywnych programów zgodności (compliance) w sektorze publicznym".

W wytycznych CBA omówiło pokrótce dziewięć komponentów programów zgodności. Trzeci z nich to „Kompetencje i zadania pracowników ds. zgodności” czyli inaczej tzw. oficera Compliance. Sam podkreślam wielokrotnie, kluczową rolę takiej osoby. W tym miejscu chciałbym polecić artykuły:

1. „Compliance: Od czego zależy udane wdrożenie i utrzymanie systemów Compliance? – Oficer Compliance”,
2. „Compliance – rola i odpowiedzialność oficerów Compliance”,
3. „Compliance. Rewolucja w samorządzie terytorialnym spowoduje rewolucję w zawodzie oficerów Compliance”,
4. „Oficer Compliance w JST w związku z dyrektywą o sygnalistach”,
5. „Compliance w jednostce samorządu terytorialnego – samodzielne stanowisko czy dział”,
6. „Oficer Compliance w jednostce samorządu terytorialnego – pracownik czy firma zewnętrzna”.

CBA wskazuje, że dla zapewnienia prawidłowego funkcjonowania programu zgodności w ramach danej instytucji koniecznym jest wyznaczenie osoby odpowiedzialnej za jego realizację. Chciałbym zwrócić Państwa uwagę na słowo „odpowiedniej osoby”. To nie może być osoba z przypadku lub tzw. „łapanki”. Musi ona posiadać odpowiednią wiedzę i umiejętności merytoryczne oraz odpowiedni charakter.

W tej części wytycznych CBA rekomenduje również, że osoba, odpowiedzialna za system zgodności powinna:

1. być umiejscowiona w strukturze organizacji na stanowisku gwarantującym niezależność działania – autorytet formalny, zasoby do których ma dostęp oficer Compliance muszę umożliwiać mu sprawne działanie. Przykład z życia, w Państwa ocenie kogo szybciej wysłuchają lub posłuchają kierownicy operacyjni lub Dyrektorzy operacyjnie:

a) oficera Compliance w stopniu specjalisty lub inspektora?

b) oficera Compliance w stopniu kierownika?

c) oficera Compliance w stopniu Dyrektora lub członka Zarządu?

Abstrahuję od tego, że umiejscowienie oficera Compliance w strukturze organizacyjnej mówi bardzo wiele pracownikom, jakie podejście do systemu zgodności ma Najwyższe Kierownictwo (czy traktuje system zgodności śmiertelnie poważnie i mianuje oficera Compliance w randze Dyrektora z rzeczywistą władzą, czy traktuje system jako zbędną formalność i powołuje oficera Compliance w randze inspektora).

2. posiadać przygotowanie merytoryczne oraz doświadczenie, które pozwalają na sprawne poruszanie się w obrębie mechanizmów funkcjonujących w instytucji – oficer Compliance nie posiadając wiedzy, umiejętności i odpowiednich cech charakteru stwarza ryzyko, że systemu nie uda się wdrożyć, że będzie działał pozornie lub wadliwie. Z drugiej strony nawet najlepszy oficer Compliance nie wdroży i nie utrzyma systemu jeżeli nie będzie miała poparcia najwyższego kierownictwa,
3. cieszyć się powszechnym szacunkiem wynikającym z prezentowanej na co dzień postawy oraz uczciwej pracy na rzecz danej instytucji - oficer Compliance musi świecić przykładem etycznym i mieć odpowiedni autorytet nieformalny.