Jak założyć partię polityczną?

Zgodnie z art. 1 ustawy o partiach politycznych, partia polityczna jest dobrowolną organizacją, występującą pod określoną nazwą, stawiającą sobie za cel udział w życiu publicznym poprzez wywieranie metodami demokratycznymi wpływu na kształtowanie polityki państwa lub sprawowanie władzy publicznej.

Członkami partii mogą być obywatele RP, którzy ukończyli 18 rok życia. Inne ustawy przewidują szereg wyjątków od tej zasady. Przykładowo według ustawy o Policji, policjant nie może być członkiem partii politycznej. Także Rzecznik Praw Dziecka, funkcjonariusz CBA, ABW oraz Prezes NIK , nie mogą być członkami partii politycznej.

Rejestracja partii - zgłoszenie

Partia polityczna może korzystać z praw wynikających z ustaw po uzyskaniu wpisu do ewidencji partii politycznych. Jest ona prowadzona przez Sąd Okręgowy w Warszawie.

Zgłoszenie partii powinno zawierać nazwę oraz jej skrót, określenie adresu siedziby partii politycznej oraz imiona, nazwiska i adresy osób wchodzących w skład organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych (3 takie osoby dokonują zgłoszenia partii).

Autopromocja

Gorące tematy dla biur rachunkowych. SLIM VAT 3, KSeF, praca zdalna

Kup książkę:

Gorące tematy dla biur rachunkowych. SLIM VAT 3, KSeF, praca zdalna - Poradnik Gazety Prawnej

Do zgłoszenia należy załączyć także statut partii politycznej oraz wykaz co najmniej 1000 obywateli polskich popierających zgłoszenie. Można załączyć także wzorzec symbolu graficznego partii politycznej.

Statut jest uchwalany przez zgromadzenie ogólne członków partii lub zgromadzenie ich przedstawicieli. Określa on strukturę, cele i zasady działania partii, a w szczególności:

• nazwę, skrót nazwy i siedzibę partii;
• sposób nabywania i utraty członkostwa;
• prawa i obowiązki członków;
• organy partii, w tym organy reprezentujące partię na zewnątrz oraz uprawnione do zaciągania zobowiązań majątkowych, ich kompetencje oraz czas trwania ich kadencji;
• tryb dokonywania wyboru organów partii i uzupełniania składów tych organów;
• sposób zaciągania zobowiązań majątkowych, uzyskiwania środków finansowych oraz tryb sporządzania i zatwierdzania informacji o działalności finansowej partii;
• zasady tworzenia i znoszenia terenowych jednostek organizacyjnych partii;
• zasady dokonywania zmian statutu;
• sposób rozwiązania się partii oraz tryb połączenia z inną partią lub innymi partiami.

Wykaz osób popierających zgłoszenie powinien zawierać imiona, nazwiska, adresy zamieszkania, numery ewidencyjne PESEL i własnoręczne podpisy tych osób. Należy zaznaczyć, że mogą to być jedynie osoby, które ukończyły 18 lat i mają pełną zdolność do czynności prawnych.

Zobacz również: Finanse

Postanowienie sądu

Sąd niezwłocznie dokonuje wpisu partii do ewidencji, jeżeli zgłoszenie jest zgodne z prawem. Robi to w formie postanowienia.

Autopromocja

Jeżeli zgłoszenie partii zawiera jakieś błędy, sąd jest zobowiązany do wezwania zgłaszających do usunięcia stwierdzonych wad w wyznaczonym przez siebie terminie, nie dłuższym niż 3 miesiące.

Dotyczy to także partii już działających - partia polityczna nie powinna być zaskakiwana arbitralną decyzją sądu o wykreśleniu wpisu jej z ewidencji i postawieniu w stan likwidacji z powodu nie dostosowania statutu do wymagań określonych w ustawie. W postanowieniu z 21 października 2003 r. Sąd Najwyższy (I CK 243/02) stwierdził, że w pierwszej kolejności należy dać partii czas na dostosowanie statutu do wymagań określonych w ustawie jednak nie więcej niż 3 miesiące. Dopiero po bezskutecznym upływie tego terminu sąd może wydać postanowienie o wykreśleniu wpisu partii z ewidencji i postawieniu jej w stan likwidacji.    

Partia uzyskuje osobowość z chwilą wpisu do rejestru a nie z datą uprawomocnienia się postanowienia o wpisie do ewidencji (patrz: postanowienie Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22 lipca 2005 r. I ACa 123/05).

Na podstawie art. 19 ustawy o partiach politycznych Partia polityczna jest obowiązana zawiadomić Sąd o zmianie statutu partii, zmianie adresu siedziby partii, zmianach w składzie organów uprawnionych w statucie do reprezentowania partii na zewnątrz oraz do zaciągania zobowiązań majątkowych. W przypadku niedopełnienia tego obowiązku partii grozi nawet wykreślenie z ewidencji a więc utrata osobowości prawnej.

Zobacz serwis: Rozwój i promocja

Odmowa wpisu do ewidencji

Sąd może wydać postanowienie o odmowie wpisu partii politycznej do ewidencji. Dzieje się to w następujących przypadkach:

• gdy zgłaszający zostali wezwani do usunięcia w wyznaczonym terminie określonych braków formalnych i nie zrobili tego;
• W razie powstania wątpliwości co do zgodności z Konstytucją celów lub zasad działania partii politycznej określonych w statucie, Sąd postanawia o zawieszeniu postępowania i występuje do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem w sprawie zgodności statutu z Konstytucją. Jeżeli Trybunał Konstytucyjny wyda orzeczenie o niezgodności z Konstytucją statutu lub jego części, Sąd odmawia wpisu partii do ewidencji. Takie postanowienie nie podlega zaskarżeniu.

Istotną rolę pełni tutaj art. 13 Konstytucji RP. Głosi on, że zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwołujących się w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk działania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a także tych, których program lub działalność zakłada lub dopuszcza nienawiść rasową i narodowościową, stosowanie przemocy w celu zdobycia władzy lub wpływu na politykę państwa albo przewiduje utajnienie struktur lub członkostwa.

Opracowano na podstawie:

Ustawy z dnia 27 czerwca 1997 r. o partiach politycznych (Dz.U. 1997 nr 98 poz. 604 z późn. zm.)

Postanowienia Sądu Najwyższego z 21 października 2003 r. (I CK 243/02)

Postanowienia Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 22 lipca 2005 r. (I ACa 123/05).

Konstytucji RP z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. 1997 nr 78 poz. 483)