Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Dostęp do informacji publicznej – poradnik

Klaudia Pastuszko
Dostęp do informacji publicznej – poradnik
Dostęp do informacji publicznej – poradnik
Fotolia
Dostęp do informacji publicznej istotny jest z perspektywy aksjologicznych podstaw funkcjonowania demokratycznego państwa prawa. Z tego powodu jest prawem wyrażonym w Konstytucji RP, mającym swoje rozwinięcie w ustawie ustrojowej oraz w poszczególnych ustawach administracyjnych.

Czym jest informacja publiczna?

Definicja ustawowa przedstawia informację publiczną jako „każdą informacja o sprawach publicznych”. Ze względu na charakter tej definicji uznawany za błąd ignotum per ignotus (wyjaśnienie nieznanego przez nieznane), ustawodawca posługuje się dość obszernym wyliczeniem, które nie ma jednak charakteru zamkniętego. Pogląd panujący zarówno w orzecznictwie, jak i w doktrynie nakazuje interpretować tę definicję możliwie jak najbardziej szeroko. W związku z powyższym informacja interpretowana jest jako utrwalona w dowolny sposób wiedza na temat jakiegoś faktu, który powinien odzwierciedlać rzeczywistość. Sprawę publiczną idąc za Konstytucją definiuje się natomiast jako działalność organów samorządu gospodarczego i zawodowego, a także innych osób oraz jednostek organizacyjnych, która może być przedmiotem informacji publicznej w zakresie, w jakim wykonują one zadania władzy publicznej i gospodarują mieniem komunalnym lub majątkiem Skarbu Państwa.

Kto może uzyskać informację publiczną? Kto może ją wydać?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Informację publiczną uzyskać może każdy, czyli zarówno osoba fizyczna,  prawna, jak i jednostka nieposiadająca osobowości prawnej. Prawo do informacji publicznej przyznano również podmiotom zagranicznym, cudzoziemcom, bezpaństwowcom i osobom prawnym z siedzibą za granicą, w tym organizacjom międzynarodowym (o ile są osobami prawnymi). Uzyskanie jej przez wszystkie podmioty jest niezależne od tego, czy mają one w tym interes prawny czy faktyczny – organ udzielając informacji publicznej ma zakaz żądania jego wykazania.

Informację publiczną obowiązek udostępnić mają organy wykonujące zadania publiczne. Ustawodawca ponownie posługuje się tutaj wyliczeniem, wskazując organy władzy publicznej, organy samorządów gospodarczych i zawodowych, organy reprezentujące Skarb Państwa, podmioty reprezentujące państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego oraz podmioty reprezentujące inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego, podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym, oraz osoby prawne, w których Skarb Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub samorządu gospodarczego albo zawodowego mają pozycję dominującą w rozumieniu przepisów o ochronie konkurencji i konsumentów, a także partie polityczne oraz organizacje związkowe i organizacje pracodawców

Jakie informacje podlegają udostępnieniu?

Ustawa wyszczególnia pięć najistotniejszych obszarów tematycznych, w ramach których składać można zapytania o udostępnienie informacji publicznej. Są to wnioski dotyczące polityki wewnętrznej i zagranicznej – definiowanej jako polityka administracyjna, tj. praktyczna i rzeczywista działalność organów władzy i administracji publicznej w zakresie kształtowania oraz wykonawstwa określonych zadań na rzecz państwa i jego obywateli, podmiotów reprezentujących zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa, podmiotów reprezentujących państwowe osoby prawne albo osoby prawne samorządu terytorialnego, podmiotów reprezentujących inne państwowe jednostki organizacyjne albo jednostki organizacyjne samorządu terytorialnego i ich zasad funkcjonowania, danych publicznych oraz majątku publicznym.

Wyliczenie to nie ma charakteru enumeratywnego, stanowi bardziej przykład stosowania przepisów, ukazuje najbardziej typowe kategorie zapytań, ułatwia interpretację zarówno Konstytucji RP w zakresie informacji publicznej, jak i także samej ustawy. Organ nie udzielając informacji publicznej nie może powołać się na fakt, iż informacja nie jest wymieniona w tym katalogu. Wprowadzenie go pozwala na uniknięcie każdorazowego badania przez organ zobowiązany do udzielenia informacji, czy wniosek o udostępnienie jej odnosi się w istocie do informacji publicznej.

Jakie informacje nie podlegają udostępnianiu?

Konstytucyjne prawo do dostępu do informacji publicznej nie ma charakteru absolutnego. Jak wszystkie prawa nadane przez Konstytucję ograniczone może być wprowadzone jedynie drogą ustawy i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla jego bezpieczeństwa lub porządku prawnego, bądź też dla ochrony środowiska, zdrowia i moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej wskazuje przesłanki ograniczenia. W jej brzmieniu są to ograniczenia w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o ochronie informacji niejawnych oraz o ochronie innych tajemnic ustawowo chronionych, także te wynikające z prawa do prywatności osoby fizycznej, tajemnic przedsiębiorcy, w zakresie i na zasadach określonych w przepisach o przymusowej restrukturyzacji. Ograniczenia te nie mogą jednak ograniczać dostępu do informacji o sprawach rozstrzyganych w postępowaniu przed organami państwa, w szczególności w postępowaniu administracyjnym, karnym lub cywilnym, ze względu na ochronę interesu strony, jeżeli postępowanie dotyczy władz publicznych lub innych podmiotów wykonujących zadania publiczne albo osób pełniących funkcje publiczne - w zakresie tych zadań lub funkcji. Zainteresowany dostępem do informacji publicznej, bez względu na jego własny prywatny interes w jej uzyskaniu, zobowiązany jest wobec tego poddać się rygorom wynikającym z istniejących ograniczeń.

Sprawdź: INFORLEX SUPERPREMIUM


Na gruncie ustawy o ochronie informacji niejawnych informacjami niejawnymi są takie, których nieuprawnione ujawnienie spowodowałoby lub mogłoby spowodować szkody dla Rzeczypospolitej Polskiej albo byłoby z punktu widzenia jej interesów niekorzystne, także w trakcie ich opracowywania oraz niezależnie od formy i sposobu ich wyrażania. Są to informacje posiadające klauzulę „ściśle tajne”, „tajne”, „poufne” oraz „zastrzeżone”. Uzyskanie dostępu do takich informacji możliwe jest tylko przez osobę dającą rękojmię zachowania tajemnicy (u której występuje zdolność do spełnienia ustawowych wymogów dla zapewnienia ochrony informacji niejawnych przed ich nieuprawnionym ujawnieniem) i tylko w zakresie niezbędnym do wykonywania przez nią pracy lub pełnienia służby na zajmowanym stanowisku, lub w przypadku wykonywania czynności zleconych. Postanowienia te stanowią wyjątek od zasady dostępu do informacji.

W jaki sposób informacja publiczna jest udostępniania?

Prawo do informacji publicznej przejawia się na kilka różnych sposobów. Są to uprawnienia do uzyskania informacji publicznej, także odpowiednio przetworzonej, wgląd do dokumentów urzędowych oraz dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z powszechnych wyborów.

Prawo dostępu do posiedzeń oznacza wgląd w toczące się posiedzenia organów takich jak Sejm i Senat, rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa, a w przypadku samorządowych jednostek pomocniczych: zebranie wiejskie, rada dzielnicy i rada osiedla. Wyraża się ono w możliwości wstępu na posiedzenia organów, jak i wglądu w udostępnione materiały, w tym audiowizualne i teleinformatyczne, dokumentujące te posiedzenia.

Kolejną formą dostępu do informacji publicznej stanowi możliwość zapoznania się z dokumentami urzędowymi, przy czym dokumenty te należy interpretować jako wszystkie dokumenty zawierające treść oświadczenia woli lub wiedzy, utrwaloną i podpisaną w dowolnej formie przez funkcjonariusza publicznego w rozumieniu przepisów Kodeksu karnego w zakresie jego kompetencji, skierowaną do innego podmiotu lub złożoną do akt sprawy. Wgląd do dokumentów pochodzących od osób prywatnych nie jest możliwy. Gdy dokument prywatny zawiera informację publiczną, udostępnieniu podlega ta informacja, nie zaś cały dokument.

Informacja publiczna podlegać może także upublicznieniu. Może to nastąpić za pomocą Biuletynu Informacji Publicznej, Centralnego Repozytorium Informacji Publicznej, a ponadto informacja ta może być wyłożona, wyświetlona lub wywieszona w miejscach ogólnie dostępnych. Informacje mogą zostać udostępnione na wniosek. Dotyczy to jednak jedynie tych, które nie zostały opublikowane z pomocą BIPu lub repozytorium. Wniosek co do zasady powinien być pisemny. Wyjątkiem jest sytuacja, w której udzielenie informacji nie wymaga wyszukiwania, wtedy dopuszczalna jest forma ustna. We wniosku można umieścić oczekiwaną formę udostępnienia informacji – pisemną, elektroniczną czy też na powszechnie używanym nośniku. Wnioski można składać osobiście, za pośrednictwem operatora pocztowego, także drogą elektroniczną, na skrzynkę podawczą dysponującego informacją.

Od momentu złożenia wniosku podmiot zobowiązany do odpowiedzi, tj. ma termin 14 dni na udzielenie informacji. W sytuacji gdy dotrzymanie go jest niemożliwe, powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku. Nieudzielanie odpowiedzi przez zobowiązanego podlega sankcji w formie grzywny, kary ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku.

Opłaty związane z uzyskaniem informacji publicznej

Co do zasady dostęp do informacji publicznej jest bezpłatny. Wyjątek stanowi możliwość pobrania od wnioskodawcy opłaty odpowiadającej dodatkowym kosztom poniesionym przez organ zobowiązany do udostępnienia informacji, a związanej ze wskazanym we wniosku sposobem udostępnienia lub koniecznością przekształcenia informacji. Dotyczy to jedynie informacji udzielanych na wniosek.

Na podmiocie udostępniającym informację publiczną ciąży obowiązek powiadomienia wnioskodawcy o wysokości opłaty w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Daje to wnioskodawcy możliwość samodzielnego podjęcia decyzji o pokryciu kosztów udostępnianych informacji. Wnioskodawca może w tej sytuacji zrezygnować ze wskazanego we wniosku sposobu lub formy udostępnienia informacji, poprzestając na sposobie, z którym nie wiążą się żadne opłaty lub opłata jest znacznie niższa. Jest to gwarancja realizacji prawa do informacji publicznej. Pozwala ona unikać sytuacji, w której wysokość kosztów udostępnienia informacji stanowiłaby wyłączną i bezpośrednią przeszkodę w dostępie do określonych informacji publicznych.

Bezczynność wnioskodawcy w okresie 14 dni od powiadomienia o kosztach prowadzi do udostępnienia informacji w sposób i w formie wskazanych w pierwotnym wniosku i będzie wiązać się z koniecznością opłacenia przez wnioskodawcę kosztów określonych we wcześniejszym powiadomieniu.

Odmowa udostępnienia informacji publicznej

Odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji, gdy chodzi o informację publiczną w rozumieniu ustawy, następuje w drodze decyzji administracyjnej. Do jej wydania stosuje się przepisy Kodeksu Postępowania Administracyjnego, z tą różnicą, iż termin na rozpatrzenie wniesionego odwołania to 14 dni, a w uzasadnieniu zawrzeć należy informacje takie jak imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania oraz oznaczenie osób fizycznych i przedsiębiorców, ze względu na których wydano decyzje o odmowie udostępnienia informacji. W sytuacji, gdy podmiotem wydającym decyzję jest minister lub samorządowe kolegium odwoławcze, a także podmiot niebędący organem władzy publicznej, działający samodzielnie lub umiejscowiony na najwyższym szczeblu w danej strukturze organizacyjnej wnioskodawcy nie przysługuje odwołanie, a jedynie wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy.

Reklama
Zaktualizuj swoją wiedzę z naszymi publikacjami i szkoleniami
Źródło: INFOR
Czy ten artykuł był przydatny?
tak
nie
Dziękujemy za powiadomienie - zapraszamy do subskrybcji naszego newslettera
Jeśli nie znalazłeś odpowiedzi na swoje pytania w tym artykule, powiedz jak możemy to poprawić.
UWAGA: Ten formularz nie służy wysyłaniu zgłoszeń . Wykorzystamy go aby poprawić artykuł.
Jeśli masz dodatkowe pytania prosimy o kontakt

Komentarze(0)

Pokaż:

Uwaga, Twój komentarz może pojawić się z opóźnieniem do 10 minut. Zanim dodasz komentarz -zapoznaj się z zasadami komentowania artykułów.
    QR Code

    © Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

    Sektor publiczny
    Zapisz się na newsletter
    Zobacz przykładowy newsletter
    Zapisz się
    Wpisz poprawny e-mail
    Sposób na rekreację ruchową: taniec

    Regularne uprawianie aktywności fizycznej ma ogromne znaczenie. Szczególnie polecaną formą sportu jest taniec. Ma on wiele właściwości prozdrowotnych, poprawia samopoczucie, dodaje energii oraz pozwala nawiązać nowe kontakty towarzyskie. Warto więc już dziś udać się na zajęcia taneczne

    Kto może skorzystać z zamrożenia cen energii? Kiedy trzeba złożyć wniosek?

    Rolnicy, osoby z niepełnosprawnościami oraz posiadacze Karty Dużej Rodziny muszą pamiętać, że jeszcze tylko do końca czerwca br. mają czas na złożenie wniosków umożliwiających skorzystanie w tym roku z preferencyjnych rozliczeń cen energii ujętych w Tarczy Solidarnościowej.

    Kiedy święto Bożego Ciała w 2023 r? Historia. Koszt długiego weekendu 2023 r.

    W 2023 r. Boże Ciało przypada 8 czerwca 2023 r. Polacy wzięli urlopy w piątek 9 czerwca. I pojadą na długi weekend. Sporo zapłacą za wypoczynek. Wiadomo inflacja. 

    Do końca czerwca strażacy mogą otrzymać 10 000 zł na każdą jednostkę OSP

    Jednostki OSP mogą do 10 000 zł w programie dofinansowania Fundacji Grupy PERN. 

    Rak piersi: Moim zdaniem diagnostyka genetyczna leży [wywiad]

    Dziś pacjentki mogą mieć szybki dostęp do terapii bez konieczności hospitalizacji, bez spotykania się z grupą pacjentów, bez wysłuchiwania trudnych historii korytarzowych w oczekiwaniu w kolejce. Idziemy na szybki zastrzyk i spędzamy bardzo mało czasu w miejscu leczenia - mówi Magdalena Kardynał (Fundacja OmeaLife)

    Aerozol na migrenę. Kiedy pacjenci będą mogli skorzystać? [Badania]

    Ketamina przyjmowana w postaci aerozolu do nosa może okazać się bezpieczną i skuteczną metodą terapii opornej na leczenie przewlekłej migreny - informuje najnowszy numer czasopisma „Regional Ansthetic & Pain Medicine”.

    Nowe podręczniki HIT dla klasy II

    Wydawnictwo Biały Kruk i WSiP ubiegają się o dopuszczenie podręczników do HiT dla klasy II

    Rekrutacja na studia 2023 r. Nowe kierunki studiów. Ile miejsc dla studentów?

    Nowe kierunki studiów: na Uniwersytecie Rzeszowskim - zarządzanie państwem, Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza - archeometria, na Uniwersytecie Rolniczym w Krakowie - gastronomia i catering dietetyczny.

    Polska opieka zdrowotna należy do najbardziej niedofinansowanych w UE

    Polski system zdrowia skrytykowany – jakie są zastrzeżenia? Według analizy prof. Johna Yfantopoulosa z greckiego Instytutu Badań Polityczno-Ekonomicznych i Społecznych IPOKE, polska opieka zdrowotna należy do najbardziej niedofinansowanych w UE. Dlatego koszty ponoszone przez pacjentów są bardzo wysokie, a 2/3 z nich dotyczy leków. Czy da się poprawić rentowność systemu zdrowia? 

    1 czerwca 2023 r. dodatkowa sesja maturalna [Matura 2023]

    W czwartek o godz. 9.00 egzaminem z języka polskiego na poziomie podstawowym rozpocznie się dodatkowa sesja egzaminów maturalnych. 

    Sesja letnia egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie [Formuła: 2012, 2017, 2019]

    W czwartek rozpoczyna się letnia sesja egzaminów zawodowych i egzaminów potwierdzających kwalifikacje w zawodzie. Egzaminy składają się z dwóch części: pisemnej i z części praktycznej na stanowisku egzaminacyjnym.

    Od 1 czerwca 2023 r. bezpłatne szczepienia dzieci przeciwko HPV

    Dziewczynki i chłopcy w wieku 12 i 13 lat mogą już szczepić się przeciw HPV.

    Pierwsza od 13 lat podwyżka wynagrodzeń konsultantów zdrowia. Rocznie nie więcej niż 17 000 zł - 23 000 zł

    W II kwartale 2023 r. podwyżka wynagrodzeń dla konsultantów w ochronie zdrowia. Pierwsza od 13 lat.

    Stopnie alarmowe na terenie całej Polski do 31 sierpnia 2023 r.

    Rządowe Centrum Bezpieczeństwa poinformowało 31 maja 2023 r., że premier Mateusz Morawiecki podpisał zarządzenia, które przedłużają do 31 sierpnia 2023 roku obowiązywanie stopni alarmowych: 3. stopnia CHARLIE-CRP, 2. stopnia BRAVO na terenie całego kraju oraz 2. stopnia BRAVO wobec polskiej infrastruktury energetycznej, mieszczącej się poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej.

    Mamo, Twój pokarm to najlepszy i najzdrowszy sposób żywienia

    Karmienie piersią jest tematem kolejnej "Środy z Profilaktyką", przypadającej 31 maja w ramach akcji edukacyjnej Narodowego Funduszu Zdrowia. Od 26 maja do 1 czerwca trwa Ogólnopolski Tydzień Promocji Karmienia Piersią.

    Dzień Dziecka w Warszawie. Jakie atrakcje dla dzieci?

    Jakie atrakcje przygotowały stołeczne instytucje kultury w Warszawie na Dzień Dziecka?

    ZUS informuje: Jeżeli PUE-ZUS nie zadziałał i nie stworzyliśmy wniosku o zwrot składki, powinieneś sam go stworzyć

    Jeżeli z rozliczenia rocznego wynika nadpłata a na profilu płatnika na PUE ZUS nie utworzył się wniosek o jej zwrot, od 30 maja 2023 r. płatnik składek może sporządzić taki wniosek samodzielnie.

    DGP: Sejm zlikwidował specjalny zasiłek opiekuńczy [nowelizacja, zmiany]

    Po 11 latach od wprowadzenia z systemu świadczeń rodzinnych zniknie specjalny zasiłek opiekuńczy, choć osoby, które nabędą do niego prawo jeszcze do końca tego roku, będą mogły je zachować również po 1 stycznia 2024 r.

    Nowelizacja: Masz służbowy laptop? Pracodawca musi Ci udostępnić monitor stacjonarny. Może się z tego wykpić podstawką, myszką i klawiaturę

    Pracodawcy będą musieli wyposażyć pracowników korzystających z przenośnych komputerów w dodatkowy monitor stacjonarny lub podstawkę do laptopa oraz odrębną mysz i klawiaturę.

    Wojsko proponuje: rezerwiści będą ćwiczyć raz na kwartał. Co najmniej

    Aktywni rezerwiści będą ćwiczyć w swoich jednostkach co najmniej raz na kwartał. 

    Pierwsza taka diagnoza w Polsce. Pacjent chory przez smog

    Mimo, że wpływ oddychania zanieczyszczonym powietrzem na zdrowie jest dobrze udokumentowany w badaniach naukowych, czynnik ten nie był rozpoznawany w diagnozach lekarskich jako główna przyczyna problemów ze zdrowiem. Aż do teraz.

    30 maja - Światowy Dzień Świadomości SM. Za ryzyko zachorowania aż w 70% odpowiadają czynniki środowiskowe

    Na stwardnienie rozsiane (SM) choruje w Polsce blisko 50 tys. osób. Początek choroby przypada zwykle na okres między 20 a 40 rokiem życia, częściej chorują kobiety. 30 maja obchodzony jest Światowy Dzień Świadomości SM.

    Darmowe leki dla dzieci i osób 65+ już od września 2023 r.?

    Program darmowych leków dla dzieci i osób 65+ wejdzie najpóźniej od początku 2024 r., ale rozważamy też scenariusz od września 2023 r. Jesteśmy po analizie, która pokazuje, że jesteśmy jeszcze w stanie kosztowo w tym roku zmieścić te leki - powiedział minister zdrowia Adam Niedzielski.

    Rewolucja w planowaniu przestrzennym: Jak nowe zmiany wpłyną na twoją gminę?

    Sejm przyjął przygotowaną przez MRiT nowelizację ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

    Analiza trendów: Dlaczego Polska boryka się ze wzrostem śmiertelności z powodu raka piersi?

    Zachodzi wiele pozytywnych zmian w leczeniu raka piersi. Polska wciąż jest jednak w Europie jedynym krajem, w którym rośnie śmiertelność z jego przyczyny.