REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Związki metropolitalne dla Łodzi i Pomorza? Omówienie senackich projektów

Związki metropolitalne dla Łodzi i Pomorza? Omówienie senackich projektów
Związki metropolitalne dla Łodzi i Pomorza? Omówienie senackich projektów

REKLAMA

REKLAMA

Od kilku lat funkcjonuje związek metropolitalny w województwie śląskim – Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Jej przykład inspiruje do utworzenia kolejnych tego typu podmiotów. W konsekwencji senatorowie zdecydowali się na wniesienie do Sejmu projektów ustaw odnoszących się do dwóch obszarów – powiązanych z Łodzią oraz z Trójmiastem.

Wprowadzenie

REKLAMA

Dyskusje na temat uregulowania statusu polskich metropolii toczyły się równolegle do ogólnych rozważań o docelowym ustroju samorządu terytorialnego. Jednak przez większość ostatniego trzydziestolecia jedynie ustrój miasta stołecznego Warszawy był przedmiotem szczególnych regulowań. Sytuacja ta miała zmienić się wraz z wejściem w życie ustawy o związkach metropolitalnych[1]. Na jej podstawie nie powołano jednak żadnego tego rodzaju podmiotu, a ona sama niedługo po wejściu w życie została zastąpiona ustawą o związku metropolitalnym w województwie śląskim[2].

REKLAMA

Funkcjonowanie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii sprawiło, że także inne silnie zurbanizowane obszary zaczęły artykułować potrzebę ustanowienia tego typu związków. Wydaje się,  że właśnie w odpowiedzi na te postulaty w Senacie podjęto pracę nad dwoma projektami ustaw: o łódzkim związku metropolitalnym (dalej: p.u.ł.z.m.)[3] oraz o związku metropolitalnym w województwie pomorskim (dalej: p.u.z.m.w.p.)[4].

Polecamy: Nowy JPK_VAT w praktyce jednostek sektora publicznego

Motywy z uzasadnień

Na pierwszy rzut oka projekty zawierają rozbudowane uzasadnienia, jednak w przypadku p.u.ł.z.m. stanowi ono zasadniczo powtórzenie proponowanych przepisów. W przypadku p.u.z.m.w.p. załączono natomiast opis dotychczas funkcjonujących na terenie Trójmiasta (i nie tylko) form współpracy (zwłaszcza stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot) oraz odwołania do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Choć naiwnością byłoby osądzać przyszłość projektu wyłącznie po treści uzasadnienia, to nietrudno zauważyć, że w właściwie tylko w tym drugim przypadku przywołano wiele argumentów potwierdzających zasadność (jeśli nie konieczność) powołania nowego związku metropolitalnego.

Podstawowe założenia

REKLAMA

Błędem byłoby stwierdzenie, że oba projekty stanowią swoje lustrzane odbicia. Różnice pojawiają się już na samym początku – łódzki związek metropolitalny (dalej: ł.z.m.) miałby zrzeszać gminy, natomiast związek metropolitalny w województwie pomorskim (z.m.w.p.) – także powiaty. Co więcej z.m.w.p. mógłby wykraczać poza granice województwa pomorskiego, czego nie przewidziano w przypadku ł.z.m. Oba miałyby obejmować j.s.t. charakteryzujące się istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkuje co najmniej 1 000 000 mieszkańców.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oba związki miałyby mieć osobowość prawną i wykonywać zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (a ich samodzielność miałaby podlegać ochronie sądowej). Miałyby być tworzone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów (ten sam organ ma zmieniać obszar i granice związku) na wniosek[5] uprawnionej rady gminy. W przypadku ł.z.m. miałby to być organ stanowiący Łodzi, natomiast w odniesieniu do z.m.w.p. – „rada miasta wojewódzkiego”. Ani projekt ani jego uzasadnienie nie precyzuje, jaka gmina jest rzeczonym „miastem wojewódzkim”. Można domniemywać, że projektodawcy mają na myśli Gdańsk – miasto będące siedzibą Sejmiku Województwa Pomorskiego oraz Wojewody Pomorskiego (a jego Urząd Miejski miałby obsługiwać pełnomocnika do spraw utworzenia związku metropolitalnego). Kwestia ta powinna być jednak doprecyzowana.

Wydanie rozporządzenia musiałoby być poprzedzone pozytywną opinią rad co najmniej 70% gmin, które mają znaleźć się w granicach związku metropolitalnego. Co ciekawe, nie byłaby wymagana pozytywna opinia żadnego z powiatów, który miałby stać się członkiem z.m.w.p. Natomiast w przypadku zmiany rozporządzenia – poprzez włączenie do niego kolejnych j.s.t. – niezbędna miałaby być już pozytywna opinia nie tylko rad „nowych” gmin, ale także organów stanowiących „nowych” powiatów.

Warto podkreślić propozycję uregulowania kwestii wystąpienia gminy z ł.z.m. (określonej w projekcie jako „wychodzenie” ze związku). Mogłoby to następować w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, na podstawie uchwały zainteresowanej rady podjętej większością co najmniej 3/5 ustawowego składu (na wniosek co najmniej połowy składu rady i w głosowaniu imiennym).

Funkcjonowanie i dochody związków

Projekty określają również zadania związków – pojawiają się jednak między nimi różnice[6]. Możliwe miałoby być także zawieranie porozumień w celu realizowania zadań gmin, powiatów lub województw (a w przypadku ł.z.m. – również związków j.s.t.) lub zadań administracji rządowej.

Organami związków miałyby być zgromadzenie i zarząd. W skład zgromadzenia (organu stanowiącego i kontrolnego) miałoby wchodzić po jednym przedstawicielu każdej członkowskiej j.s.t. (zatem w przypadku z.m.w.p. – także powiatów). Uchwały zgromadzenia miałyby być podejmowane podwójna większością głosów. Warunek uzyskania podwójnej większości głosów miałby być spełniony wówczas, jeżeli za przyjęciem uchwały zagłosuje:

1) większość ustawowego składu zgromadzenia;

2) taka  liczba  delegatów  reprezentujących  gminy,  że  mieszkańcy  tych  gmin stanowią większość ludności zamieszkałej na obszarze związku metropolitalnego (w odniesieniu do zgromadzenia z.m.w.p. nie przewidziano natomiast szczególnych rozwiązań uwzględniających członkostwo powiatów).

Zarząd miałby natomiast być organem wykonawczym, wybieranym w tajnym zgłosowaniu przez zgromadzenie i liczącym 5 członków[7]. Miałby wykonywać zadania związku, które nie zostałyby zastrzeżone na rzecz zgromadzenia.

Projekty przewidują także rozwiązania dotyczące finansowania działalności związków. W szczególności zakłada się ich udział we wpływach od podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze związku oraz wnoszenie składek przez członkowskie j.s.t. (a więc w przypadku z.m.w.p. – także powiaty). Część zmienna składki miałaby być zależna od ilości oraz zakresu zadań przekazywanych przez członkowskie j.s.t., na zasadach określonych w statucie związku.

Był już pomysł na Poznański Związek Metropolitalny

Warto przypomnieć, że w 2016 r. grupa posłów złożyła w Sejmie projekt ustawy o Poznańskim Związku Metropolitalnym. Był on wzorowany na przygotowywanym wówczas projekcie ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim i zakładał utworzenie nowego podmiotu skupionego wokół Poznania. Nie doczekał się jednak kompleksowych prac legislacyjnych ponieważ został odrzucony podczas I czytania.

Osobom zainteresowanym polecam opublikowane na Prawie dla Samorządu artykuły na ten temat:

Poselski projekt ustawy o Poznańskim Związku Metropolitalnym - cz. I

Poselski projekt ustawy o Poznańskim Związku Metropolitalnym - cz. II

Podsumowanie

Omawiane projekty stanowią odpowiedź na problemy pojawiające się w funkcjonowaniu obszarów metropolitalnych. Choć wyraźnie nawiązują do obowiązującej u.z.m.w.ś. to zawierają także kilka nowych, interesujących rozwiązań. Nie da się jednak nie zauważyć różnic między oboma projektami. Istnienie niektórych z nich (np. kwestii członkostwa powiatów czy pewnych odmienności w zakresie i nazewnictwie zadań publicznych) może mieć swoje uzasadnienie, lecz konieczne wydają się dalsze prace legislacyjne. Także samo uchwalanie odrębnych ustaw dla poszczególnych związków metropolitalnych może mieć swoje zalety – przede wszystkim poprzez dostosowanie przynajmniej niektórych rozwiązań do regionalnych uwarunkowań. Różnice te nie mogą być jednak przypadkowe.


[1] Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych (Dz. U. poz. 1890 ze zm.).

[2] Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz. U. poz. 730; dalej: u.z.m.w.ś.).

[3] Senacki projekt ustawy o łódzkim związku metropolitalnym, druk nr 285, Sejm IX kadencji, http://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=285 [dostęp: 12.10.2020 r.].

[4] Senacki projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim, druk nr 646, Sejm IX kadencji, http://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=646 [dostęp: 12.10.2020 r.].

[5] Oba projekty przewidują rozbudowany katalog elementów, które powinny zawierać wnioski, obejmujący w szczególności określenie szacunkowych kosztów wydania rozporządzenia czy też określenie szacunkowych planów dochodów i wydatków związku metropolitalnego w kolejnych dwóch latach budżetowych.

[6] Do zakresu działania ł.z.m. ma należeć wykonywanie zadań publicznych w szczególności w zakresie:

1 )kształtowania ładu przestrzennego;

2) rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru związku metropolitalnego;

3) planowania,  koordynacji,  integracji  oraz  rozwoju  publicznego  transportu  zbiorowego, w tym transportu drogowego, kolejowego oraz innego transportu szynowego, a także zrównoważonej mobilności miejskiej;

4) metropolitalnych przewozów pasażerskich;

5) ochrony środowiska, w tym walki ze smogiem oraz gospodarki odpadami;

6) współdziałania  w  ustalaniu  przebiegu  dróg  krajowych  i  wojewódzkich  na  obszarze związku metropolitalnego;

7) promocji związku metropolitalnego i jego obszaru.

Natomiast z.m.w.p. ma wykonywać zadania publiczne w zakresie:

1) kształtowania ładu przestrzennego;

2)polityki rozwoju obszaru związku;

3) organizacji i zarządzania publicznym transportem zbiorowym;

4) metropolitalnych przewozów pasażerskich;

5) organizowania, koordynowania rozwoju zrównoważonej mobilności;

6) rozwoju sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku;

7) promocji związku i jego obszaru;

8) adaptacji do zmian klimatu i ochrony środowiska.

[7] W skład zarządu ł.z.m. ma wchodzić przewodniczący, natomiast w skład zarządu z.m.w.p. – prezes zarządu oraz 2 wiceprezesów.

Adrian Misiejko

doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem ustroju j.s.t. i publicznego transportu zbiorowego

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Autopromocja

REKLAMA

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Do min. edukacji B. Nowackiej trafił kolejny pomysł na podwyżki pensji nauczycieli o 15%. Kluczowa kwota 10.340,00 zł

Autorem pomysłu są związkowcy. Ich pomysł na podwyżki 15% dla nauczycieli tost zwiększenie pieniędzy na tzw. standard A. To kwota, jaką gminy dostaną na jednego ucznia w 2025 r. Związkowcy chcą podnieść kwoty przekazywane samorządom na ucznia o 15%, co otworzyłoby punkt startu do przekazania nauczycielom części z tych pieniędzy na podwyżki w 2025 r.

Pracownicy samorządowi: Kto powinien odbyć służbę przygotowawczą?

Służbę przygotowawczą powinna odbyć osoba podejmująca po raz pierwszy pracę w urzędzie, jeżeli umowa o pracę została zawarta na okres dłuższy niż pół roku lub na czas nieokreślony. O dalszym zatrudnieniu decyduje wynik egzaminu kończącego służbę przygotowawczą.

Istotne zmiany dla lekarzy i pielęgniarek anestezjologicznych oraz intensywnej terapii. Termin na dostosowanie się do nowych przepisów do 30 czerwca 2025 r.

Istotne zmiany dla lekarzy i pielęgniarek anestezjologicznych oraz intensywnej terapii. Termin na dostosowanie się do nowych przepisów do 30 czerwca 2025 r. Ministerstwo Zdrowia chce wydłużyć termin dostosowania do wymagań określonych w rozporządzeniu w sprawie standardu organizacyjnego opieki zdrowotnej w dziedzinie anestezjologii i intensywnej terapii.

Asystent międzykulturowy. Rząd pracuje nad programem dofinansowań do zatrudnienia asystentów międzykulturowych w szkołach

Asystent międzykulturowy. Rząd pracuje nad programem dofinansowań do zatrudnienia asystentów międzykulturowych w szkołach. Program będzie zawierał trzy moduły. Chodzi o dofinansowanie zatrudnienia asystenta międzykulturowego, realizację różnorodnych form wsparcia na rzecz dobrostanu społeczności szkolnej, a także doskonalenie kadr systemu oświaty. 

REKLAMA

ZUS: Do 26 listopada 2024 r. złożono 897,4 tys. wniosków o wakacje składkowe. Przedsiębiorcy mają czas do 30 listopada

Zakład Ubezpieczeń Społecznych poinformował, że do 27 listopada 2024 r. złożono 897,4 tys. wniosków o wakacje składkowe. Przedsiębiorcy mają czas do 30 listopada na złożenie wniosków o wakacje składkowe.

Który polityk to powiedział? Ten QUIZ to wyzwanie – sprawdź swoją wiedzę!
Politycy z racji swojej działalności często są autorami wypowiedzi, które zapadają w pamięć i następnie są przez lata cytowane. Spróbuj powiązać zaprezentowane cytaty z konkretnymi osobami. Który polityk to powiedział? Zacznijmy od klasyki.
Idą Święta. Jak rozliczyć wynagrodzenie nauczyciela w okresie między Świętami? Urząd wyjaśnia

Na pytanie o rozliczenie godzin ponadwymiarowych za okres przerwy świątecznej odpowiedziała Regionalna Izba Obrachunkowa w Białymstoku. Brak jest bowiem podstaw dla twierdzenia, że w okresie przerwy świątecznej w realizacji zajęć, ustalonej odgórnie przepisami prawa powszechnie obowiązującego (rozporządzeniem w sprawie organizacji roku szkolnego) nauczyciel pozostawał w gotowości do wykonywania pracy, bowiem w okresie jej trwania nie są realizowane zajęcia dydaktyczne, wychowawcze i opiekuńcze, a co za tym idzie nie zaistniała realna możliwość do świadczenia pracy. Nie można więc przyjąć, że nauczyciel mógł wyrażać gotowość do świadczenia pracy a niemożność jej wykonania spowodowana została przez pracodawcę.

Premier D. Tusk i min. edukacji B. Nowacka. Podwyżki pensji nauczycieli bez udziału polityków

Mają to być „podwyżki stabilne i niezależne od jakiejkolwiek władzy”. Prawdopodobnie szefowa MEN zapowiedziała wdrożenie rozwiązań podobnych do tych ze słynnego projektu obywatelskiej nowelizacji Karty Nauczyciela - według projektu (prace trwają w Sejmie) wynagrodzenie nauczycieli ma być powiązane z bieżącymi podawanymi przez GUS danymi o wysokości przeciętnego wynagrodzenia w Polsce. Jest kilka miar tego wynagrodzenia, a cały system zależy od tego, jaką Sejm przyjmie relację procentową między wynagrodzeniem przeciętnym w gospodarce (według GUS) a pensją nauczyciela dyplomowanego (100%?, 90%, 80%). 

REKLAMA

Samorządy: Strefy płatnego parkowania w miastach poniżej 100 tys. mieszkańców

Miasta liczące mniej niż 100 tys. mieszkańców będą mogły ustanawiać śródmiejskie strefy płatnego parkowania – taką zmianę przepisów proponują posłowie. Jeśli zmiana wejdzie w życie, to samorządy będą mogły ustalić wyższe opłaty za parkowanie w centrum miejscowości.

Rząd i nauczyciele: W grudniu o losie 14 postulatów ZNP z 2024 r. Czy i co będzie zrealizowane w 2025 r.?

W grudniu 2024 r. zespół do spraw pragmatyki zawodowej nauczycieli zbierze prace z grup roboczych i opracuje harmonogram wdrożenia zmian w przepisach ważnych dla nauczycieli. Wszystko prawdopodobnie w 2025 r. i latach kolejnych.

REKLAMA