REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Związki metropolitalne dla Łodzi i Pomorza? Omówienie senackich projektów

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Związki metropolitalne dla Łodzi i Pomorza? Omówienie senackich projektów
Związki metropolitalne dla Łodzi i Pomorza? Omówienie senackich projektów

REKLAMA

REKLAMA

Od kilku lat funkcjonuje związek metropolitalny w województwie śląskim – Górnośląsko-Zagłębiowska Metropolia. Jej przykład inspiruje do utworzenia kolejnych tego typu podmiotów. W konsekwencji senatorowie zdecydowali się na wniesienie do Sejmu projektów ustaw odnoszących się do dwóch obszarów – powiązanych z Łodzią oraz z Trójmiastem.

Wprowadzenie

Dyskusje na temat uregulowania statusu polskich metropolii toczyły się równolegle do ogólnych rozważań o docelowym ustroju samorządu terytorialnego. Jednak przez większość ostatniego trzydziestolecia jedynie ustrój miasta stołecznego Warszawy był przedmiotem szczególnych regulowań. Sytuacja ta miała zmienić się wraz z wejściem w życie ustawy o związkach metropolitalnych[1]. Na jej podstawie nie powołano jednak żadnego tego rodzaju podmiotu, a ona sama niedługo po wejściu w życie została zastąpiona ustawą o związku metropolitalnym w województwie śląskim[2].

REKLAMA

REKLAMA

Funkcjonowanie Górnośląsko-Zagłębiowskiej Metropolii sprawiło, że także inne silnie zurbanizowane obszary zaczęły artykułować potrzebę ustanowienia tego typu związków. Wydaje się,  że właśnie w odpowiedzi na te postulaty w Senacie podjęto pracę nad dwoma projektami ustaw: o łódzkim związku metropolitalnym (dalej: p.u.ł.z.m.)[3] oraz o związku metropolitalnym w województwie pomorskim (dalej: p.u.z.m.w.p.)[4].

Polecamy: Nowy JPK_VAT w praktyce jednostek sektora publicznego

Motywy z uzasadnień

Na pierwszy rzut oka projekty zawierają rozbudowane uzasadnienia, jednak w przypadku p.u.ł.z.m. stanowi ono zasadniczo powtórzenie proponowanych przepisów. W przypadku p.u.z.m.w.p. załączono natomiast opis dotychczas funkcjonujących na terenie Trójmiasta (i nie tylko) form współpracy (zwłaszcza stowarzyszenia Obszar Metropolitalny Gdańsk-Gdynia-Sopot) oraz odwołania do Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030. Choć naiwnością byłoby osądzać przyszłość projektu wyłącznie po treści uzasadnienia, to nietrudno zauważyć, że w właściwie tylko w tym drugim przypadku przywołano wiele argumentów potwierdzających zasadność (jeśli nie konieczność) powołania nowego związku metropolitalnego.

REKLAMA

Podstawowe założenia

Błędem byłoby stwierdzenie, że oba projekty stanowią swoje lustrzane odbicia. Różnice pojawiają się już na samym początku – łódzki związek metropolitalny (dalej: ł.z.m.) miałby zrzeszać gminy, natomiast związek metropolitalny w województwie pomorskim (z.m.w.p.) – także powiaty. Co więcej z.m.w.p. mógłby wykraczać poza granice województwa pomorskiego, czego nie przewidziano w przypadku ł.z.m. Oba miałyby obejmować j.s.t. charakteryzujące się istnieniem silnych powiązań funkcjonalnych oraz zaawansowaniem procesów urbanizacyjnych, położonych na obszarze spójnym pod względem przestrzennym, który zamieszkuje co najmniej 1 000 000 mieszkańców.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Oba związki miałyby mieć osobowość prawną i wykonywać zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność (a ich samodzielność miałaby podlegać ochronie sądowej). Miałyby być tworzone na podstawie rozporządzenia Rady Ministrów (ten sam organ ma zmieniać obszar i granice związku) na wniosek[5] uprawnionej rady gminy. W przypadku ł.z.m. miałby to być organ stanowiący Łodzi, natomiast w odniesieniu do z.m.w.p. – „rada miasta wojewódzkiego”. Ani projekt ani jego uzasadnienie nie precyzuje, jaka gmina jest rzeczonym „miastem wojewódzkim”. Można domniemywać, że projektodawcy mają na myśli Gdańsk – miasto będące siedzibą Sejmiku Województwa Pomorskiego oraz Wojewody Pomorskiego (a jego Urząd Miejski miałby obsługiwać pełnomocnika do spraw utworzenia związku metropolitalnego). Kwestia ta powinna być jednak doprecyzowana.

Wydanie rozporządzenia musiałoby być poprzedzone pozytywną opinią rad co najmniej 70% gmin, które mają znaleźć się w granicach związku metropolitalnego. Co ciekawe, nie byłaby wymagana pozytywna opinia żadnego z powiatów, który miałby stać się członkiem z.m.w.p. Natomiast w przypadku zmiany rozporządzenia – poprzez włączenie do niego kolejnych j.s.t. – niezbędna miałaby być już pozytywna opinia nie tylko rad „nowych” gmin, ale także organów stanowiących „nowych” powiatów.

Warto podkreślić propozycję uregulowania kwestii wystąpienia gminy z ł.z.m. (określonej w projekcie jako „wychodzenie” ze związku). Mogłoby to następować w drodze rozporządzenia Rady Ministrów, na podstawie uchwały zainteresowanej rady podjętej większością co najmniej 3/5 ustawowego składu (na wniosek co najmniej połowy składu rady i w głosowaniu imiennym).

Funkcjonowanie i dochody związków

Projekty określają również zadania związków – pojawiają się jednak między nimi różnice[6]. Możliwe miałoby być także zawieranie porozumień w celu realizowania zadań gmin, powiatów lub województw (a w przypadku ł.z.m. – również związków j.s.t.) lub zadań administracji rządowej.

Organami związków miałyby być zgromadzenie i zarząd. W skład zgromadzenia (organu stanowiącego i kontrolnego) miałoby wchodzić po jednym przedstawicielu każdej członkowskiej j.s.t. (zatem w przypadku z.m.w.p. – także powiatów). Uchwały zgromadzenia miałyby być podejmowane podwójna większością głosów. Warunek uzyskania podwójnej większości głosów miałby być spełniony wówczas, jeżeli za przyjęciem uchwały zagłosuje:

1) większość ustawowego składu zgromadzenia;

2) taka  liczba  delegatów  reprezentujących  gminy,  że  mieszkańcy  tych  gmin stanowią większość ludności zamieszkałej na obszarze związku metropolitalnego (w odniesieniu do zgromadzenia z.m.w.p. nie przewidziano natomiast szczególnych rozwiązań uwzględniających członkostwo powiatów).

Zarząd miałby natomiast być organem wykonawczym, wybieranym w tajnym zgłosowaniu przez zgromadzenie i liczącym 5 członków[7]. Miałby wykonywać zadania związku, które nie zostałyby zastrzeżone na rzecz zgromadzenia.

Projekty przewidują także rozwiązania dotyczące finansowania działalności związków. W szczególności zakłada się ich udział we wpływach od podatku dochodowego od osób fizycznych zamieszkałych na obszarze związku oraz wnoszenie składek przez członkowskie j.s.t. (a więc w przypadku z.m.w.p. – także powiaty). Część zmienna składki miałaby być zależna od ilości oraz zakresu zadań przekazywanych przez członkowskie j.s.t., na zasadach określonych w statucie związku.

Był już pomysł na Poznański Związek Metropolitalny

Warto przypomnieć, że w 2016 r. grupa posłów złożyła w Sejmie projekt ustawy o Poznańskim Związku Metropolitalnym. Był on wzorowany na przygotowywanym wówczas projekcie ustawy o związku metropolitalnym w województwie śląskim i zakładał utworzenie nowego podmiotu skupionego wokół Poznania. Nie doczekał się jednak kompleksowych prac legislacyjnych ponieważ został odrzucony podczas I czytania.

Osobom zainteresowanym polecam opublikowane na Prawie dla Samorządu artykuły na ten temat:

Poselski projekt ustawy o Poznańskim Związku Metropolitalnym - cz. I

Poselski projekt ustawy o Poznańskim Związku Metropolitalnym - cz. II

Podsumowanie

Omawiane projekty stanowią odpowiedź na problemy pojawiające się w funkcjonowaniu obszarów metropolitalnych. Choć wyraźnie nawiązują do obowiązującej u.z.m.w.ś. to zawierają także kilka nowych, interesujących rozwiązań. Nie da się jednak nie zauważyć różnic między oboma projektami. Istnienie niektórych z nich (np. kwestii członkostwa powiatów czy pewnych odmienności w zakresie i nazewnictwie zadań publicznych) może mieć swoje uzasadnienie, lecz konieczne wydają się dalsze prace legislacyjne. Także samo uchwalanie odrębnych ustaw dla poszczególnych związków metropolitalnych może mieć swoje zalety – przede wszystkim poprzez dostosowanie przynajmniej niektórych rozwiązań do regionalnych uwarunkowań. Różnice te nie mogą być jednak przypadkowe.


[1] Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o związkach metropolitalnych (Dz. U. poz. 1890 ze zm.).

[2] Ustawa z dnia 9 marca 2017 r. o związku metropolitalnym w województwie śląskim (Dz. U. poz. 730; dalej: u.z.m.w.ś.).

[3] Senacki projekt ustawy o łódzkim związku metropolitalnym, druk nr 285, Sejm IX kadencji, http://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=285 [dostęp: 12.10.2020 r.].

[4] Senacki projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim, druk nr 646, Sejm IX kadencji, http://sejm.gov.pl/Sejm9.nsf/druk.xsp?nr=646 [dostęp: 12.10.2020 r.].

[5] Oba projekty przewidują rozbudowany katalog elementów, które powinny zawierać wnioski, obejmujący w szczególności określenie szacunkowych kosztów wydania rozporządzenia czy też określenie szacunkowych planów dochodów i wydatków związku metropolitalnego w kolejnych dwóch latach budżetowych.

[6] Do zakresu działania ł.z.m. ma należeć wykonywanie zadań publicznych w szczególności w zakresie:

1 )kształtowania ładu przestrzennego;

2) rozwoju społecznego i gospodarczego obszaru związku metropolitalnego;

3) planowania,  koordynacji,  integracji  oraz  rozwoju  publicznego  transportu  zbiorowego, w tym transportu drogowego, kolejowego oraz innego transportu szynowego, a także zrównoważonej mobilności miejskiej;

4) metropolitalnych przewozów pasażerskich;

5) ochrony środowiska, w tym walki ze smogiem oraz gospodarki odpadami;

6) współdziałania  w  ustalaniu  przebiegu  dróg  krajowych  i  wojewódzkich  na  obszarze związku metropolitalnego;

7) promocji związku metropolitalnego i jego obszaru.

Natomiast z.m.w.p. ma wykonywać zadania publiczne w zakresie:

1) kształtowania ładu przestrzennego;

2)polityki rozwoju obszaru związku;

3) organizacji i zarządzania publicznym transportem zbiorowym;

4) metropolitalnych przewozów pasażerskich;

5) organizowania, koordynowania rozwoju zrównoważonej mobilności;

6) rozwoju sieci dróg krajowych i wojewódzkich na obszarze związku;

7) promocji związku i jego obszaru;

8) adaptacji do zmian klimatu i ochrony środowiska.

[7] W skład zarządu ł.z.m. ma wchodzić przewodniczący, natomiast w skład zarządu z.m.w.p. – prezes zarządu oraz 2 wiceprezesów.

Adrian Misiejko

doktorant na WPiA UAM, specjalizuje się w zakresie prawa samorządu terytorialnego ze szczególnym uwzględnieniem ustroju j.s.t. i publicznego transportu zbiorowego

Dr Krystian Ziemski & Partners Kancelaria Prawna spółka komandytowa w Poznaniu

www.ziemski.com.pl

Artykuł pochodzi z Portalu: www.prawodlasamorzadu.pl

Zapisz się na newsletter
Śledź na bieżąco nowe inicjatywy, projekty i ważne decyzje, które wpływają na Twoje życie codzienne. Zapisz się na nasz newsletter samorządowy.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Sektor publiczny
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
MSWiA: Schrony w Polsce. Stan na dziś (1000 obiektów) i plany na przyszłość wydania 5 mld zł na schrony

Polska przygotowuje się na ewentualny konflikt zbrojny tworząc sieć schronów. Środki przeznaczone na to wynoszą 5 mld zł.

Podlaski Bon Turystyczny. Czy w 2026 roku będzie kontynuacja popularnego programu?

Zarząd województwa podlaskiego chce, by w budżecie na 2026 rok znalazły się środku na kontynuację programu Podlaski Bon Turystyczny. W trzech turach popularnego programu turyści wygenerowali 13 tys. 921 bonów. Najchętniej korzystali z tego mieszkańcy województw: mazowieckiego, łódzkiego i śląskiego.

Samorządy zyskają więcej kompetencji. Są założenia nowej ustawy

W wykazie prac legislacyjnych rządu opublikowano informację o projekcie ustawy o likwidacji barier utrudniających funkcjonowanie jednostek samorządu terytorialnego. Nowe przepisy mają wdrożyć kompetencje, które w ostatnich latach zostały utracone przez samorządy i poprawić jakość usług publicznych.

Akademia Wsparcia: bezpłatne szkolenia dla samorządów o nowych standardach opieki nad dziećmi do lat 3

W ramach ogólnopolskiego programu „Akademia Wsparcia – krajowy system wspierania rozwoju opieki wczesnodziecięcej w Polsce 2024–2026” Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz partnerzy wojewódzcy zapraszają przedstawicieli gmin i powiatów na szkolenia dotyczące nadzoru i kontroli nad instytucjami opieki nad dziećmi do lat 3. Zajęcia odbywają się w całym kraju, a udział jest bezpłatny.

REKLAMA

MOPS i SKO muszą wyjaśnić, dlaczego dochód do zasiłku stałego jest za wysoki

Tak wynika z jednego z wyroków Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Zdaniem sądu nie wystarczy samo podanie przepisów. Beneficjenci pomocy społecznej często nie wiedzą czym różni się dochód rodziny od dochodu własnego i jakie może to mieć praktyczne konsekwencje.

Naczelna Rada Lekarska krytykuje rządowe zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty

Naczelna Rada Lekarska sprzeciwia się propozycji rządu, by w ramach pilnej nowelizacji dotyczącej pomocy obywatelom Ukrainy wprowadzić także zmiany w ustawie o zawodach lekarza i lekarza dentysty. Samorząd lekarski ocenia, że „uproszczony” tryb uznawania kwalifikacji lekarzy spoza UE stanowi zagrożenie dla bezpieczeństwa pacjentów i omija właściwą ścieżkę legislacyjną.

Co powinien zawierać plecak ewakuacyjny?

Proponowaną listę najpotrzebniejszych rzeczy można znaleźć w Poradniku Bezpieczeństwa. W publikacji przygotowanej przez MSWiA, MOC i RCB znajdziemy ważne zasady postępowania podczas kryzysu.

Dochody jednostek samorządu terytorialnego [Projekt ustawy]

W wykazie prac legislacyjnych rządu pojawił się projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Chodzi precyzyjniejsze dopasowanie dochodów osiąganych przez poszczególnych podatników do właściwej JST.

REKLAMA

Coraz mniej czasu na plany ewakuacyjne w samorządach

Gminy teoretycznie mają czas na sporządzenie planów ewakuacyjnych do końca 2025 roku. W praktyce jednak trzeba to zrobić wcześniej. Gminne plany stanowią bowiem wkład do planów wojewódzkich. Ustawowy termin dotyczy zaś wszystkich organów ludności i obrony cywilnej.

E-rejestracja do lekarza od 2026 roku. Sejmowa komisja zdrowia przyjęła projekt ustawy

Sejmowa komisja zdrowia przyjęła projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej, wprowadzający centralny system e-rejestracji na wizyty w ramach NFZ. Zmiany mają wejść w życie w 2026 roku i początkowo obejmą kardiologię, mammografię oraz cytologię. Nowe przepisy mają usprawnić dostęp do lekarzy i uporządkować kolejki pacjentów.

REKLAMA